Ποιος θα διαδεχθεί τον Ερντογάν;

Σύμφωνα με τον Μπαχτσελί, ο Ερντογάν αποτελεί τη μόνη επιλογή, αναδεικνύοντας τη στάση του MHP σχετικά με την υποψηφιότητα του Ερντογάν και την ανάγκη για νέο, πολιτικό σύνταγμα. Ωστόσο, όπως προκύπτει από τις δηλώσεις του, χωρίς συνταγματική αλλαγή, ο Ερντογάν δεν μπορεί να είναι ξανά υποψήφιος.

Ο εκπρόσωπος του κυβερνώντος κόμματος (AKP), Oμέρ Τσελίκ, απέκλεισε σήμερα (15/11) το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών στην Τουρκία: «Τις τελευταίες εβδομάδες, από την αντιπολίτευση έγιναν πολλές δηλώσεις σχετικά με ρήγματα, διαχωρισμούς, κ.λπ. εντός της «Συμμαχίας του Λαού». Στην πολιτική μας ατζέντα δεν υπάρχει χώρος για μια τέτοια θεματολογία. Συνεχίζουμε τις εργασίες μας με αφοσίωση και με αποφασιστικότητα προς την επίτευξη των στόχων του «Αιώνα της Τουρκίας»

Στο ίδιο μήκος κύματος, και ο πρόεδρος της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, Νουμάν Κουρτουλμούς, δήλωσε ότι δεν τίθεται θέμα πρόωρων εκλογών το 2025, στην Τουρκία, απορρίπτοντας τις αιτιάσεις της αντιπολίτευσης (CHP) «Δεν υπάρχει λόγος να ανοίγεται πολιτική συζήτηση για ένα θέμα που δεν υπάρχει», είπε ο Κουρτουλμούς, «Η Βουλή έχει εκλεγεί και θα υπηρετήσει την θητεία της μέχρι το 2028, όπως και ο πρόεδρος Ερντογάν», πρόσθεσε.

Το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP), αν και κέρδισε στις δημοτικές εκλογές του Μαρτίου, διατηρώντας μεγάλες πόλεις όπως την Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα, ο πρόεδρός του, Οζγκιούρ Οζέλ, επιμένει στην ανάγκη πρόωρων εκλογών το Νοέμβριο του 2025. Ωστόσο, δεν υπάρχει συμφωνία με τα άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης, ενώ η κυβερνητική συμμαχία, που περιλαμβάνει το AKP και το MHP, είναι αντίθετη (σ.σ για πρόωρες εκλογές) Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το AKP μειώνει τη διαφορά από την αντιπολίτευση και ο Ερντογάν φαίνεται να έχει δυναμική για να προσπεράσει τους αντιπάλους του από το CHP.

Ξανά υποψήφιος ο Ερντογάν

Αν γίνουν πρόωρες εκλογές, ο Ερντογάν πιθανότατα θα είναι υποψήφιος, ενώ ο Οζέλ έχει δηλώσει ότι δεν θα θέσει υποψηφιότητα το 2028, για να μην μπλοκάρει άλλους υποψηφίους. Το CHP έχει δύο βασικούς υποψηφίους για την προεδρία: τον δήμαρχο Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, και τον δήμαρχο Άγκυρας, Μανσούρ Γιαβάς, με τον Ιμάμογλου να φαίνεται ο πιθανότερος αντίπαλος του Ερντογάν το 2028. Παράλληλα, ο Γιαβάς φαίνεται να παραγκωνίζεται, ενισχύοντας τη διάσταση που επικρατεί στο κόμμα μεταξύ των υποστηρικτών του Οζέλ και του Κιλιτσντάρογλου.

Ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν πρόσφατα επανέφερε το ενδεχόμενο να διεκδικήσει μια τέταρτη θητεία. «Όσο ο Θεός μας χαρίζει ζωή και ο λαός μας εγκρίνει, θα συνεχίσουμε να υπηρετούμε την Τουρκία και τον τουρκικό λαό», δήλωσε μετά από συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, σύμφωνα με τον διευθυντή της έγκριτης ιστοσελίδας Middle East Eye, Ragip Soylu.

Αυτή τη στιγμή, υπηρετώντας τη δεύτερη θητεία του, ο Ερντογάν συνταγματικά δεν μπορεί να είναι υποψήφιος, εκτός εάν το κοινοβούλιο ζητήσει πρόωρες εκλογές. Αν συμβεί αυτό, θα μπορούσε να θέσει ξανά υποψηφιότητα. Αλλιώς, θα απαιτούνταν συνταγματική τροπολογία.

Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στην Άγκυρα, προπύργιο του ιδρυτή της σύγχρονης Τουρκίας, Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, ο Ερντογάν επικαλέστηκε τον Ατατούρκ, υποστηρίζοντας ότι αν ο ιδρυτής της σύγχρονης Τουρκίας είχε κυβερνήσει για μια ακόμα δεκαετία και είχε ζήσει την μεταπολεμική περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η χώρα ίσως να είχε εξελιχθεί ακόμη περισσότερο. Αυτή η αναφορά φαίνεται να δικαιολογεί την επιθυμία του Ερντογάν να παρατείνει την εξουσία του πέρα από το 2028, όταν προγραμματίζονται οι επόμενες προεδρικές εκλογές.

Αλλά γιατί να θέσει αυτό το ζήτημα τώρα, ενώ οι εκλογές απέχουν ακόμα τέσσερα χρόνια; Η απάντηση φαίνεται να σχετίζεται με τις ανησυχίες και τις εσωκομματικες έριδες στο κυβερνών κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP). Υπάρχει αυξανόμενη πίεση εντός του κόμματος και της κυβέρνησης σχετικά με το μέλλον της ηγεσίας του Ερντογάν. Στις δημοτικές εκλογές του Μαρτίου 2024, ο Ερντογάν έκανε λόγο για την «τελευταία του εκλογή. Δύο εκλογές στη σειρά κούρασαν τόσο το έθνος όσο και εμένα».

Οι δελφίνοι του Ερντογάν

Η δήλωση αυτή άνοιξε νέο κύκλο συζητήσεων για τον διάδοχό του, με ονόματα όπως του Σουλεϊμάν Σοϊλού, Χακάν Φιντάν, Σελτσούκ Μπαϊρακτάρ (κατασκευαστής των drones και γαμπρός του Ερντογάν), κ.α, να κυριαρχούν στις συζητήσεις για την ηγεσία του AKΡ.

Το AKP θα πραγματοποιήσει το τακτικό συνέδριό του τον Απρίλιο, και οι περιφερειακές συνεδριάσεις για την εκλογή αντιπροσώπων θα ξεκινήσουν αργότερα φέτος. Πολλοί στην Άγκυρα πιστεύουν ότι οι αποφάσεις του Ερντογάν πριν από το συνέδριο θα δείξουν ποιον προτιμά ως διάδοχο.

Ωστόσο, με αυτή την τελευταία κίνηση, ο Ερντογάν φαίνεται να έχει ανατρέψει την ατζέντα, αναστέλλοντας οποιαδήποτε συζήτηση για τον διάδοχό του και υπονοώντας ουσιαστικά: Είμαι ακόμα εδώ και ίσως να είμαι ξανά υποψήφιος.

Η συνέντευξη Φιντάν

Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Χακάν Φιντάν, σε συνέντευξή του στο A Haber, αναφέρθηκε σε μια σειρά θεμάτων της διεθνούς ατζέντας, εστιάζοντας στις σχέσεις με τις ΗΠΑ, τη Μέση Ανατολή, τη Συρία, την Κύπρο και τις σχέσεις με την Ελλάδα.

Ο Φιντάν υπογράμμισε ότι το μεγαλύτερο ζήτημα στις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας παραμένει η τρομοκρατία. Τόνισε ότι η Τουρκία θα συνεχίσει τον αγώνα της ενάντια σε τρομοκρατικές απειλές «όπου κι αν βρίσκονται, μέχρι να εξαλειφθεί πλήρως ο κίνδυνος». «Το νούμερο ένα πρόβλημά μας, σε διμερές επίπεδο με τις Ηνωμένες Πολιτείες, αφορά ιδιαίτερα την ασφάλεια της Τουρκίας και τα θέματα που σχετίζονται με την καταπολέμηση της τρομοκρατίας». Πρόκειται για το PKK και την ανοιχτή υποστήριξη που παρέχει η Αμερική στο παρακλάδι του στη Συρία. Δεύτερον, τη φιλοξενία που προσφέρει στο αρχηγείο της FETÖ.

Ειδικότερα, κατηγόρησε τις Ηνωμένες Πολιτείες για υποστήριξη στις οργανώσεις YPG/PKK στη Συρία, τονίζοντας πως η Τουρκία «δεν επιδιώκει επεκτατισμό», αλλά εφαρμόζει μια «προληπτική στρατηγική» για την εξουδετέρωση απειλών. «Για εμάς, θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε, όπου κι αν χρειαστεί, μέχρι να εξαλειφθεί πλήρως η άμεση απειλή προς εμάς», ανέφερε.

Αναφέρθηκε στην αυξημένη αστάθεια στη Μέση Ανατολή, σημειώνοντας ότι ενδέχεται να υπάρξουν μεγαλύτερες συγκρούσεις σε ορισμένες χώρες. Όσον αφορά τη Συρία, ο Φιντάν δήλωσε ότι ο εμφύλιος πόλεμος βρίσκεται σε στασιμότητα, αλλά κατέκρινε την απραξία της συριακής κυβέρνησης σε ζητήματα όπως η επιστροφή των 10 εκατομμυρίων Σύρων προσφύγων. Υπογράμμισε ότι οι ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές κατά ιρανικών πολιτοφυλακών στη Συρία αυξήθηκαν μετά τον πόλεμο στη Γάζα.

Ελλάδα και Κύπρος

Ο Φιντάν σημείωσε ότι οι συζητήσεις με τον Έλληνα ομόλογό του, Γιώργο Γεραπετρίτη, έγιναν σε θετικό κλίμα, επισημαίνοντας πως υπάρχει πολιτική πίεση στο εσωτερικό και των δύο χωρών. Αναφέρθηκε στις προσπάθειες για επίλυση θεμάτων, όπως ο αφοπλισμός των νησιών, η υφαλοκρηπίδα, τα χωρικά ύδατα και οι αποκλειστικές οικονομικές ζώνες. Σκοπός είναι η αποφυγή εντάσεων μεταξύ των δύο χωρών και να βρεθεί από κοινού λύση χωρίς να θίγονται τα συμφέροντα της Τουρκίας.

Ανακοίνωσε ότι ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας, Κυριάκος Μητσοτάκης, θα επισκεφθεί την Τουρκία τον Ιανουάριο ή τον Φεβρουάριο του 2025 στο πλαίσιο του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας.

Αναφερόμενος στο Κυπριακό, ο Φιντάν δήλωσε ότι η μόνη ρεαλιστική λύση είναι το μοντέλο των δύο κρατών. Κατέκρινε την ΕΕ για την ένταξη της Κύπρου και τόνισε ότι η απομόνωση και το εμπάργκο κατά της “Τουρκικής Δημοκρατίας Βόρειας Κύπρου” (ΤΔΒΚ) συνεχίζονται. Υπογράμμισε ότι η Τουρκία είναι έτοιμη για κάθε ενδεχόμενο, σχολιάζοντας την άρση του εμπάργκο όπλων προς την Κυπριακή Δημοκρατία από τις ΗΠΑ και πως θα γίνουν συνομιλίες υπό τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, στις οποίες θα συμμετάσχει και η Τουρκία. Για την επίλυση του Κυπριακού η μοναδική επιλογή για την Τουρκία είναι η λύση των δύο κρατών, ανέφερε

Ουκρανικό και Ισραήλ

Ο Φιντάν ανέδειξε την καταστροφική φύση του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας, με εκτιμήσεις για πάνω από 500.000 θανάτους. Δήλωσε ότι η Τουρκία προωθεί με ειλικρίνεια και στρατηγική πρόθεση τον τερματισμό του πολέμου, ενώ τάσσεται υπέρ της επίλυσης των προβλημάτων στην περιοχή από τις ίδιες τις χώρες της περιοχής.

Ο Φιντάν σχολίασε την υποστήριξη του Κογκρέσου προς το Ισραήλ, χαρακτηρίζοντάς την αναμενόμενη. Τόνισε, ωστόσο, ότι η ατιμωρησία του Ισραήλ για τις πράξεις του στη Γάζα, ενδέχεται να οδηγήσει σε μεγαλύτερες συγκρούσεις. Με τη δήλωσή του ότι «η προτεραιότητα της Τουρκίας είναι να αποφεύγονται πόλεμοι και συγκρούσεις στην περιοχή», κατέληξε ότι η Άγκυρα θα συνεχίσει να εργάζεται για την ειρήνη και τη σταθερότητα.

Η “κουρδική πρωτοβουλία”

Πάντως, η φερόμενη “κουρδική πρωτοβουλία” της κυβέρνησης παραμένει στάσιμη, καθώς ο Πρόεδρος Ερντογάν και ο σύμμαχός του, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, στέλνουν μικτά μηνύματα για τα πραγματικά τους σχέδια. Μέχρι στιγμής, δεν έχει γίνει κανένα συγκεκριμένο βήμα – καμία εξέλιξη, από τις 23 Οκτωβρίου, όταν ο ηγέτης του PKK, Αμπντουλάχ Οτσαλάν, δέχθηκε επίσκεψη από τον ανιψιό του, για πρώτη φορά μετά από 43 μήνες.

Μετά την απομάκρυνση τεσσάρων εκλεγμένων Κούρδων δημάρχων, η κυβέρνηση, που διαθέτει την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο, απέρριψε τις προτάσεις του φιλοκουρδικού κόμματος DEM κατά τη συζήτηση του προϋπολογισμού, οι οποίες ζητούσαν τη διάθεση πόρων για την εκπαίδευση στην κουρδική γλώσσα. Παράλληλα, το τουρκικό υπουργείο Άμυνας ανακοίνωσε ότι η Τουρκία εξουδετέρωσε 40 μαχητές του PKK στο Ιράκ και τη Συρία, την προηγούμενη εβδομάδα.