Ο ρωσικός πύραυλος και οι ευρωπαϊκές φαντασιώσεις

Ο Ζοζέπ Μπορέλ, ύπατος εκπρόσωπος της Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας, σε ανάρτησή του στον επίσημο ιστότοπο της διπλωματικής υπηρεσίας της ΕΕ στις 25 Φεβρουαρίου του 2024 έγραφε: «Εάν οι τρέχουσες παγκόσμιες γεωπολιτικές εντάσεις συνεχίσουν να εξελίσσονται προς αυτήν την κατεύθυνση, τότε το μέλλον της Ευρώπης κινδυνεύει να είναι ζοφερό».

Και συνεχίζοντας  θα τονίσει ότι: «Οι πόλεμοι στην Ουκρανία και στη Γάζα, μαζί με τις αντιαποικιακές εξεγέρσεις στην περιοχή Σαχέλ της Αφρικής, ακυρώνουν την  Ευρώπη γεωπολιτικά,  αντιθέτως η Ρωσία κατάφερε να εκμεταλλευτεί την κατάσταση». Τέλος ομολογεί ότι  «η ευημερία της ΕΕ βασίστηκε στην Κίνα και τη Ρωσία τόσο  ενεργειακά όσο και  μεταπρατικά, με τη φθηνή ενέργεια που προερχόταν από τη Ρωσία, αλλά  και την πρόσβαση στη μεγάλη αγορά της Κίνας».

Ευρωπαϊκές φαντασιώσεις…

Το 2023, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων δημοσίευσε μια λευκή βίβλο με τίτλο “Η τέχνη της υποτέλειας”, προειδοποιούσε ότι «η Ευρώπη γίνεται  υποτελής των ΗΠΑ», σημειώνοντας πώς ο πόλεμος στην Ουκρανία «αποκάλυψε τη βαθιά εξάρτηση των Ευρωπαίων από τις ΗΠΑ».

Τι έχει συμβεί τελικά με τη Δύση και κυρίως με την ΕΕ; Χάθηκε κάθε ελπίδα δημοκρατίας και όλα τα ιδεώδη έχουν μπει στην τεφροδόχο; Έχουμε τόση ανικανότητα από πολιτικά μυαλά και από πολίτες που όλα καταλήγουν στην κινούμενη άμμο; 

Η εκτόξευση ενός αόρατου υπερηχητικού βαλλιστικού πυραύλου της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας έκανε τους δυτικούς να ξανασκεφτούν την πολιτική σαπουνόπερα που έχουν στήσει εδώ και καιρό και κλιμακώνουν τους πολέμους, αντί να κάνουν προσπάθειες ώστε οι πόλεμοι να τελειώσουν το συντομότερο.  Ωστόσο η δυτική εν υπερεπαρκεία αβελτηρία δεν έχει όρια. Μακρόν και Στάρμερ, προτείνουν να σταλούν πυρηνικά όπλα στους Ουκρανούς ώστε να χρησιμοποιηθούν εναντίον της Ρωσίας, ή να λειτουργήσουν  ως φόβητρο για τον Πούτιν. 

Τελικά η δυτική δημοκρατία νικημένη από την πτώση της, εκκρίνει άραχλα μηνύματα.  Ο Εμίλ Μιχάι Σιοράν είχε  γράψει ότι «κάθε βασανισμένος Δυτικός φέρνει στο μυαλό του έναν ήρωα του  Ντοστογιέφσκι με τραπεζικό  λογαριασμό».   

Η παγκόσμια δημοκρατία κάποτε στεκόταν ως φάρος ελπίδας, υποσχόμενη ένα λαμπρό μέλλον για την ανθρωπότητα. Ωστόσο η παγκόσμια δημοκρατία στο πέρασμα των ετών απεδέχθη ότι δεν ήταν τίποτε περισσότερο από την επιβολή των δυτικών αξιών ως παγκόσμιο πρότυπο στον κόσμο. Η έννοια των οικουμενικών αξιών που υποστηρίζεται από τη σύγχρονη παγκόσμια δημοκρατία ισοδυναμεί με μια δυναμική επιβολή του δυτικού φιλελευθερισμού και της ιδεολογίας του Διαφωτισμού.

Στον πυρήνα του, αυτό το σύστημα αξιών, βασίζεται στον ηθικό απολυταρχισμό που προέρχεται από τον πουριτανισμό και το τεκμήριο της δυτικής πολιτισμικής ανωτερότητας. Η έννοια των “καθολικών αξιών” που τεκμαίρεται από την παγκόσμια δημοκρατία και αποτελεί προϊόν της δυτικοκεντρικής σκέψης, όμως αποτυγχάνει να κατανοήσει την πραγματικότητα της ποικιλόμορφης πολιτισμικής συνύπαρξης.

Πολιτιστικός ιμπεριαλισμός

Και βέβαια η επιβολή μονοπολικών αξιών αντιπροσωπεύει μια νέα μορφή πολιτιστικού ιμπεριαλισμού, η οποία  προσπαθεί να ομογενοποιήσει τον κόσμο κάτω από τη σημαία της “προόδου” και  του “εκσυγχρονισμού”. Στην τρέχουσα όμως εποχή της αναδυόμενης πολυπολικότητας, μια τέτοια μονοπολική, δυτικοκεντρική σκέψη έχει καταστεί θεμελιωδώς ασυμβίβαστη με την παγκόσμια πραγματικότητα. 

 Ο Ιάπωνας καθηγητής Kazuhiro Hayashida έχει γράψει ότι «πρέπει να προχωρήσουμε πέρα ​​από το δυτικό δημοκρατικό πλαίσιο που βασίζεται στην ατομικιστική ανθρωπολογία, εγκαθιστώντας αντί αυτού, ένα νέο πολιτικό παράδειγμα το οποίο θα μπορέσει να δώσει  έμφαση στις κοινοτικές αξίες και τις πνευματικές διαστάσεις.

»Αυτό δεν πρέπει να ερμηνευθεί ως απλή αντιδραστική αντίσταση, αλλά μάλλον ως μια προληπτική προσπάθεια που μπορεί να συνθέσει τη νεωτερικότητα και την παράδοση με μοναδικό τρόπο, διατηρώντας παράλληλα τη διακριτή ταυτότητά της. Όλο αυτό το εγχείρημα θα αποτελέσει μια πολυπολική κοσμοθεωρία, που μπορεί να προσφέρει αυθεντικές λύσεις στις σύγχρονες παγκόσμιες προκλήσεις.»

Εξάλλου στα παραπάνω που αναφέρει ο καθηγητής Kazuhiro Hayashida, αποδεικνύεται και από  την άνοδος μη δυτικών εθνών όπως της Κίνας, της Ρωσίας και άλλων, που σαφώς καταδεικνύουν ότι η επιβολή ενός μοναδικού, δυτικού πολιτικού μοντέλου έχει πάψει να είναι βιώσιμο.

Πέραν τούτου στις ίδιες τις δυτικές κοινωνίες, υπάρχει  μια διαρκώς αυξανόμενη αντίσταση στην παγκοσμιοποίηση και μια αξιοσημείωτη αναβίωση των παραδοσιακών αξιών, υπονομεύοντας έτσι τα ίδια τα ιδεολογικά θεμέλια της σύγχρονης – μετανεωτερικής και παγκόσμιας δημοκρατίας. Όμως οι δυτικές  ασώματες πολιτικές-ηγετικές κεφαλές στην παρανοϊκή τους τύρβη και με ένα συνδυασμό υπεροψίας και άδηλης ηλιθιότητας, συνεχίζουν να  επωάζουν  σημασίες  επάνω στη σύγκρουσης των  λαών, στην  περιθωριοποίηση και στην  επεκταμένη φτώχεια.