Ο τουρκικός εθνικός όρκος εκπληρώνεται μέσω πληρεξουσίων στη Συρία

Επιπλέον, αναζωπυρώνονται οι φόβοι, ότι η ήδη δεινή κατάσταση του συριακού λαού, η οποία συνεχίζεται από την έναρξη του πολέμου το 2011, θα επιδεινωθεί περαιτέρω. Οι Σύριοι αντάρτες προετοιμάζονταν αρκετούς μήνες για αυτήν την επίθεση. «Το παρουσίασαν ως αμυντικό μέτρο ενόψει της κλιμάκωσης που υποτίθεται σχεδίαζε το συριακό καθεστώς», ανέφερε το Γαλλικό Πρακτορείο.

Ερωτηματικά δημιουργούνται γιατί αυτές οι ένοπλες ομάδες επέλεξαν αυτή τη συγκεκριμένη στιγμή για να επιτεθούν στον συριακό στρατό; Το πιθανότερο είναι ότι θέλησαν να εκμεταλλευτούν την αποδυνάμωση του συριακού στρατού, ιδίως λόγω της μερικής απόσυρσης των φιλοιρανικών δυνάμεων, του κύριου συμμάχου του προέδρου Μπασάρ αλ-Άσαντ. Αυτές οι δυνάμεις αποδεσμεύτηκαν, ώστε να υποστηρίξουν τη Χεζμπολάχ στον πρόσφατο αγώνα της εναντίον του Ισραήλ. Επιπλέον οι αντάρτες εκμεταλλεύτηκαν το γεγονός, ότι η Ρωσία, σύμμαχος του Άσαντ, είναι επικεντρωμένη στον πόλεμο στην Ουκρανία.

Σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο και τη ρωσική Ιζβέστια, η τουρκική υπηρεσία πληροφοριών έδωσε το πράσινο φως και βοήθησε στην κατεύθυνση της επίθεσης. Η επιχείρηση συντονίστηκε μεταξύ τουρκικών, ουκρανικών και γαλλικών μυστικών υπηρεσιών, με την υποστήριξη του Ισραήλ και την έγκριση των ΗΠΑ. Οι ένοπλες ομάδες έλαβαν επίσης σημαντική υποστήριξη από τις ουκρανικές ειδικές δυνάμεις, με επίκεντρο τον πόλεμο με μη επανδρωμένα αεροσκάφη για τη στόχευση ρωσικών και συριακών θέσεων.

Δημιουργεί ερωτηματικά το γεγονός, ότι η άμυνα των συριακών κυβερνητικών στρατευμάτων κατέρρευσε τις πρώτες ώρες της επίθεσης. Μέσα σε δύο μέρες, η υποχώρηση έγινε ανεξέλεγκτη. Η αντίσταση στους μαχητές ήταν σποραδική και ένα κενό πληροφοριών επιδείνωσε την κατάσταση. Η επίθεση των ανταρτών αποκάλυψε τα κενά στον κρατικό και στρατιωτικό μηχανισμό της Συρίας.
Πληροφορίες για την επικείμενη επίθεση έφταναν στη Δαμασκό μέσω του ρωσικού υπουργείου Άμυνας από τα τέλη Αυγούστου 2024. Είχε καταγραφεί η συσσώρευση πυρομαχικών σε αποθήκες και άφιξη νέων νεοσύλλεκτων στις δυνάμεις των τζιχαντιστών. Η Δαμασκός όμως δεν έκανε τίποτα για να οργανώσει τις οχυρώσεις στην επαρχία του Χαλεπίου. Η πυκνότητα των στρατευμάτων ήταν χαμηλή και δεν υπήρχαν συνεχόμενα ναρκοπέδια ή εφεδρικές θέσεις. Υπήρχε έλλειψη μονάδων ενίσχυσης στην πρώτη γραμμή. Το οξύτερο πρόβλημα του Συριακού Στρατού ήταν και είναι η έλλειψη προσωπικού στις μονάδες. Οι ενεργές μονάδες στερούνται περίπου το 40% των μαχητών, μερικές φορές έως και το 60%. Η κατάρρευση του μετώπου, αποκάλυψε τα χρόνια προβλήματα της Συρίας και του στρατού της.

Τι γυρεύει η Τουρκία στην Συρία;

Οι σκληρές νεο-οθωμανικές φιλοδοξίες του Ερντογάν, που επιθυμούν να δουν την Τουρκία να ενισχύει την επιρροή της σε μεγάλο μέρος της πρώην οθωμανικής αυτοκρατορίας, συμπίπτουν με την επιθυμία ΗΠΑ-Ουκρανίας-Ισραήλ να περιορίσουν τη ρωσική και ιρανική επιρροή στην περιοχή. Η Τουρκία επιδιώκει να πάρει περισσότερα εδάφη υπό τον έλεγχό της μέσω των πληρεξουσίων της στη Συρία, πριν από οποιαδήποτε μόνιμη διευθέτηση (ενδεχομένως υπό τον Τραμπ). Αυτό θα επέτρεπε και την επιστροφή μέρους των σύριων προσφύγων, γεγονός που θα επέτρεπε στην Άγκυρα, εκτός των άλλων, να αντιμετωπίσει τις κουρδικές δυνάμεις από καλύτερη θέση.

Η Τουρκία φιλοξενεί περισσότερους από τρία εκατομμύρια Σύρους, με αυξημένη την πίεση από την τουρκική κοινωνία που απαιτεί την εκδίωξή τους. Προς αυτήν την κατεύθυνση η τουρκική κυβέρνηση, εξαναγκάζει χιλιάδες πρόσφυγες να υπογράψουν διακηρύξεις «εθελούσιας επιστροφής». Εφ’όσον το περιβάλλον ασφαλείας «θα ενισχυθεί» στη Συρία, αναμένεται οι περισσότεροι Σύροι να απελαθούν από την Τουρκία. Οι τελευταίες εξελίξεις ασφαλώς και δεν ευνοούν αυτήν την προοπτική.

Η πραγματικότητα είναι πως η κινητήρια δύναμη της Άγκυρας είναι ένα εξαιρετικά ασταθές μείγμα Νεο-Οθωμανισμού, πολιτικού Ισλάμ και Παντουρκισμού. Eπισήμως, η Τουρκία είναι μια κοσμική χώρα, στα πρότυπα τα οποία είχε θέσει ο Κεμάλ Ατατούρκ πριν από έναν αιώνα. Ο Ερντογάν κάνει όμως, ό,τι μπορεί για να διαδώσει ή και να επιβάλει την ισλαμιστική ιδεολογία: στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική, την Κεντρική Ασία. Η Τουρκία δρα πιο δυναμικά από τις δυνατότητές της, αλλά η γεωστρατηγική της θέση το επιτρέπει (τουλάχιστον για την ώρα).

Παρ’ όλα αυτά, ο Ερντογάν, γνωρίζει ότι ακροβατεί γεωπολιτικά. Προς επίρρωση, κάνοντας τα εγκαίνια λειτουργίας της νέας περιόδου της κυβέρνησης, στο μέγαρο του Μπέστεπε, και μιλώντας στο υπουργικό συμβούλιο, απευθυνόμενος προς τα μέλη της κυβέρνησης που κάθονταν στις δυο πλευρές του τραπεζιού, είπε τα εξής: «Σύντροφοι, η Τουρκία πλέον δεν μπορεί να παραμείνει ως έχει. Το στάτους κβο με κάποιον τρόπο θα αλλάξει. Ή θα κινηθούμε με άλματα προς τα μπροστά και θα κερδίσουμε, ή θα καταδικαστούμε να χάσουμε εδάφη. Εγώ είμαι αποφασισμένος να κάνω άλματα προς τα εμπρός».

Ο ρόλος του Ισραήλ και των ΗΠΑ

Βασικό σχέδιο του Ισραήλ μετά την αποτυχία του 2006 στον Λίβανο, είναι να εξαλείψει την ικανότητα του Ιράν να ανεφοδιάζει τη Χεζμπολάχ μέσω Συρίας. Η αλήθεια αυτής της υπόθεσης, επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι, ώρες πριν από την επίθεση, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου προειδοποίησε τον πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ αλ-Άσαντ για την ανοχή του, σε αυτό που αποκάλεσε «επικίνδυνο παιχνίδι», στη μεταφορά δηλαδή όπλων στη Χεζμπολάχ, μέσω του συριακού εδάφους.

Ο Νετανιάχου έχει επίσης απειλήσει ρητά με αντίποινα τη Συρία. Επιδίωξη του Ισραήλ είναι να δημιουργήσει μια ουδέτερη ζώνη κατά μήκος των συνόρων του με τη Συρία, προκειμένου να εκδιώξει τις ιρανικές ομάδες από την περιοχή και να αποκόψει τις οδούς εφοδιασμού της Χεζμπολάχ μεταξύ Συρίας και Λιβάνου. Μια πρόσφατη σειρά ισραηλινών επιθέσεων στη Συρία, ιδιαίτερα στην Παλμύρα, θεωρείται απόδειξη αυτής της στρατηγικής αποκοπής του πνεύμονα που παρέχει οξυγόνο στη Χεζμπολάχ. Το Ισραήλ θεωρείται συχνά ως ο κύριος σύμμαχος των τρομοκρατικών ομάδων που έχουν αντιταχθεί στον δημοκρατικά εκλεγμένο πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ αλ-Άσαντ από την έναρξη της συριακής σύγκρουσης.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες από τη πλευρά τους, αρνούνται οποιαδήποτε ανάμειξη στην επίθεση των τζιχαστιστικών ομάδων. Ωστόσο, η παρουσία των στρατευμάτων τους στο έδαφος της Συρίας, εγείρει ερωτήματα σχετικά με το επίπεδο γνώσης τους για τα γεγονότα που εκτυλίσσονται. Είναι γνωστός ο ιστορικός ρόλος των Ηνωμένων Πολιτειών που όχι μόνο συνέβαλαν στη δημιουργία της Αλ Κάιντα, αλλά συμμετείχαν επίσης στην εμφάνιση του Daesh, ενώ με τα μοναρχικά καθεστώτα του Κόλπου πυροδότησαν τον εμφύλιο πόλεμο στη Συρία. Ένας πόλεμος από τον οποίο ο συριακός λαός δεν έχει ακόμη ανακάμψει. Με την παρούσα καιροσκοπική πολιτική τους στη Συρία, στα νεοψυχροπολεμικά πλαίσια, το σίγουρο είναι ότι την επανάκαμψη των τζιχαντιστικών δυνάμεων θα τη βρούν μπροστά τους.

Πίεση στη Ρωσία

Το μήνυμα που έλαβε η Ρωσία, μετά την επίθεση της Hay’at Tahrir al-Sham και των συμμάχων της στο Χαλέπι, είναι ουσιαστικά μια προειδοποίηση για να τεθεί ο πρόεδρος Πούτιν μπροστά στην πιθανότητα ολίσθησης προς μια μάχη σε δύο μέτωπα, στην Ουκρανία και στη Συρία. Ο σκοπός του μηνύματος είναι να τον αναγκάσει σε παραχωρήσεις προς το Ισραήλ και τις Ηνωμένες Πολιτείες στη Συρία και παραχωρήσεις προς τη διοίκηση Τραμπ και τους Ευρωπαίους στην Ουκρανία.

Στις επιδιώξεις τους δεν φαίνεται να λαμβάνουν υπόψη, ότι μία παρατεταμένη κλιμάκωση στη Συρία ενέχει τον κίνδυνο να αποσταθεροποιήσει ακόμα περισσότερο την ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής που εξακολουθεί να μαστίζεται από τους πολέμους στη Γάζα και τον Λίβανο, μια και η εκεχειρία μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ, κινδυνεύει ανά πάσα στιγμή να «σπάσει». Άλλωστε στο πεδίο της μάχης συμμετέχουν μέσω αντιπροσώπων, δυνάμεις από τις ΗΠΑ, τη Ρωσία, την Τουρκία, το Ιράν, «παίκτες», οι οποίοι κινούνται βάσει των δικών τους συμφερόντων στην περιοχή, ενώ εμπλέκονται περιφερειακά και άλλες χώρες, όπως το Ισραήλ, η Ιορδανία, το Ιράκ. Επίσης, υπάρχουν και οι Κούρδοι, οι οποίοι ήταν και το κύριο «όπλο» της Δύσης, και ιδιαίτερα των ΗΠΑ στον πόλεμο κατά του Ισλαμικού Κράτους από το 2014 έως το 2017.

Από την έναρξη του εμφυλίου πολέμου στη Συρία το 2011, περισσότεροι από 300.000 άμαχοι έχουν σκοτωθεί. Εκατομμύρια εσωτερικά εκτοπισμένοι και πρόσφυγες εξακολουθούν να ζουν σε επισφαλείς συνθήκες, τόσο εντός όσο και εκτός Συρίας. Από τον Μάρτιο του 2011, η Συρία αντιμετωπίζει τρομοκρατικές ενέργειες που τροφοδοτούνται από ξένες δυνάμεις. Η κυβέρνηση της Δαμασκού έχει καταγγείλει την υποστήριξη των δυτικών κρατών και των περιφερειακών συμμάχων τους σε τρομοκρατικές ομάδες που εργάζονται για την αποσταθεροποίηση της Συρίας. Οι τελευταίες εξελίξεις θα καθορίσουν το μέλλον της πολύπαθης χώρας, με τον κίνδυνο δημιουργίας μίας νέας Λιβύης να είναι ορατός…