Οι στρατηγικές επιπτώσεις της συριακής κρίσης για την Τουρκία
08/12/2024
Οι τελευταίες εξελίξεις στη Συρία, με πρωτοβουλία της Τουρκίας και τη συμμετοχή του φιλοτουρκικού “Εθνικού Στρατού της Συρίας” (SMO), οδηγούν σε σειρά στρατηγικών ανακατατάξεων στην περιοχή. Από την ενδεχόμενη απομάκρυνση του κουρδικού YPG από κρίσιμες περιοχές της βορειοανατολικής Συρίας μέχρι την πτώση του καθεστώτος Άσαντ, η Τουρκία φαίνεται να επιτυγχάνει μακροχρόνιους στόχους της.
Ωστόσο, αυτή η εξέλιξη αναμένεται να έχει συνέπειες, όχι μόνο για τη Συρία, αλλά και ευρύτερα για την περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Ευρασίας, προκαλώντας σημαντικές αλλαγές στην παγκόσμια πολιτική σκηνή. Αναφορικά με την Τουρκία, οι τελευταίες εξελίξεις, που ξεκίνησαν με την επίθεση των φανατικών ισλαμιστών του HTS στο Χαλέπι, οδήγησαν την Τουρκία να απομακρύνει το κουρδικό YPG από το Τελ Ριφάτ μέσω του “Εθνικού Στρατού της Συρίας”, τον οποίο θεωρεί αντιπρόσωπό της, και να προχωρήσει σε ενέργειες για να τερματίσει τον έλεγχο του YPG στο Μανμπίτζ.
Συνδυάζοντας αυτό με το μήνυμα του Τραμπ περί αποχώρησης, οι στόχοι της Τουρκίας στη Συρία σχετικά με την παρουσία του PKK παραμένουν σταθεροί και φαίνεται πως θα ακολουθήσει μια περίοδος κινητικότητας. Αυτή η κατάσταση, καθώς και η πτώση του καθεστώτος Άσαντ, αναμένεται να συμβάλει στη μείωση του προβλήματος των Σύριων προσφύγων στην Τουρκία. Αναφορές κάνουν ήδη λόγο για αναχώρηση Σύριων προσφύγων από την Τουρκία και επιστροφή τους στη Συρία.
Ο χάρτης της Ευρασίας αλλάζει
Ο υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, μόλις την προηγούμενη ημέρα, συζητούσε με τους υπουργούς Εξωτερικών της Ρωσίας και του Ιράν στο πλαίσιο της “Ομάδας της Αστάνα” για τον διάλογο μεταξύ του καθεστώτος και της αντιπολίτευσης. Αν αυτή η συζήτηση δεν αποτελεί διπλωματική τακτική, αποτυπώνει το μέχρις στιγμής κλίμα που επικρατεί στην Τουρκία για τον έλεγχο της φανατικής ισλαμιστικής HTS, η οποία δεν βρίσκεται πλήρως υπό την επιρροή της Τουρκίας.
Παράλληλα, η δήλωση του Φιντάν, δείχνει τον προβληματισμό και τη δυσαρέσκεια της Άγκυρας, σχετικά με την αδράνεια του συριακού καθεστώτος στις προτάσεις ειρηνικής επίλυσης στη Συρία. Ο Φιντάν τονίζει ότι μέσω της διαδικασίας της Αστάνα, η Τουρκία είχε προσφέρει μια ευκαιρία για την επίλυση της σύγκρουσης, παρέχοντας στο συριακό καθεστώς τον χρόνο και την ευχέρεια να επαναφέρει την ειρήνη και να αποκαταστήσει τις σχέσεις με τον λαό του. Παρά τις προσφορές αυτές, το καθεστώς της Συρίας φάνηκε να τις αγνοεί και, όπως επισημαίνει ο Φιντάν, η πρόσφατη απόρριψη της τουρκικής πρωτοβουλίας αποδεικνύει ότι η Τουρκία είχε δίκιο στις εκτιμήσεις της για την κατάσταση στη χώρα.
Ωστόσο, παρά τη στρατηγική επιτυχία της Τουρκίας, υπάρχει μια αβεβαιότητα σχετικά με το ενδεχόμενο ανεξαρτησίας ή επιρροής άλλων παραγόντων στην περιοχή, που δεν ελέγχονται πλήρως από την ίδια. Από την άλλη, η αντίληψη στη Δύση, είναι ότι οι ισλαμιστές του HTS νίκησαν χάρη στην επιρροή και τη συμβολή της Τουρκίας κι ότι ο πρόεδρος Ερντογάν πέτυχε τον στόχο του, την ανατροπή του Άσαντ. Στην πραγματικότητα, ο στόχος του Ερντογάν, που έθεσε πριν από 13 χρόνια, πέτυχε: Η πτώση του Άσαντ. Δεν άλλαξε, λοιπόν, μόνο το καθεστώς στη Συρία, αλλά όλη περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Ευρασίας, συμπεριλαμβανομένων των εξελίξεων στη Ρωσία και την Ουκρανία, βρίσκεται σε αναταραχή.
