Το συριακό δράμα έχει μακρά ιστορία πίσω του

Τότε η Ρωσία και το Ιράν, και κυρίως η Χεζμπολάχ μπόρεσαν να διασώσουν την προηγούμενη καθεστωτική δομή στη Συρία. Τώρα το πέτυχαν χωρίς ουσιαστικά αντίσταση 20.000 τζιχαντιστές, χωρίς βαριά όπλα μόνο με φορητό οπλισμό και πολυβόλα σε φορτηγά και κάποια drones. Η αιτία αυτής της απρόσμενης εξέλιξης είναι η πλήρης αφυδάτωση και εσωτερική κατάρρευση του πανίσχυρου παλιά καθεστώτος της οικογένειας Άσαντ και του κόμματος Μπάαθ.

Το διαχρονικό δράμα της Συρίας είναι βέβαιο, ότι αποτυπώνει καλύτερα από οτιδήποτε άλλο την πολυπλοκότητα της “κινούμενης άμμου” της Μέσης Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου, που έχει γιγαντωθεί κατά τη λεγόμενη εποχή του “Φθινοπώρου της Αμερικανικής Ηγεμονίας”. Εν μέσω μιας ανηλεούς διαστρεβλωμένης προπαγάνδας σε παγκόσμιο επίπεδο, με στόχο την δημιουργία στρεβλών συνειδήσεων, είναι χρήσιμο να επιχειρηθεί η “ψηλάφηση” της αλήθειας και η αποτύπωση των πραγματικών αιτιών, αλλά και της δράσης των φανερών και μη “παικτών” σε αυτό το “θέατρο” της “λυσσασμένης” προσπάθειας μετατροπής της Συρίας σε ερείπια.

Η Συρία στην παγκόσμια σκακιέρα

Αρχικά είναι η κρίσιμη γεωγραφική θέση της Συρίας στη Μέση Ανατολή, που την καθιστά βασικό πέρασμα για την μεταφορά του πετρελαίου της Μέσης Ανατολής προς τις ακτές της Μεσογείου και από εκεί στους Ευρωπαίους καταναλωτές. Αυτό, σε συνδυασμό με τα δικά της, αλλά και τα γειτονικά πλούσια αποθέματα φυσικού αερίου στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, αποτελεί ισχυρό «δέλεαρ» στις ιμπεριαλιστικές «ύαινες», παγκοσμίων και περιφερειακών διαστάσεων (βλ. Τουρκία).

Είναι γεγονός ότι η διάλυση της Συρίας αποτελούσε «διακαή πόθο» του Δυτικού παράγοντα (Η.Π.Α. κ.λπ.), με την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ και την επιβολή ενός φιλοδυτικού καθεστώτος, με σκοπό την απομάκρυνση της Ρωσίας από την Ανατολική Μεσόγειο, αφού οι μοναδικές βάσεις, που διατηρούσε αυτή στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, ήταν στη Λαττάκεια της Συρίας.
Προκειμένου να πετύχουν αυτό τον στόχο οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους, όχι απλώς ανέχθηκαν τους Τζιχαντιστές, αλλά μέσω των μοναρχιών του κόλπου (Σαουδική Αραβία, Κατάρ κλπ), αλλά και της Τουρκίας, τους υποστήριξαν. Είναι φανερό πλέον και στον πιο ανυποψίαστο, ότι κάτω από την «ομπρέλα» του ονομαζόμενου τότε Ελεύθερου Συριακού Στρατού, κρυβόταν το πολιτικό Ισλάμ, που στην περίπτωση της Συρίας είχε εκδικητικό και επιθετικό χαρακτήρα, αποτελώντας, έτσι, το καλύτερο θερμοκήπιο προσέλκυσης των πιο ακραίων σουνιτικών στοιχείων εξού και η δημιουργία τότε του ISIS.

Όταν αυτό την περίοδο εκείνη άρχισε τους τελετουργικούς αποκεφαλισμούς και τις σκληρές τρομοκρατικές επιθέσεις εναντίον των αμάχων στις Δυτικές πρωτεύουσες, τότε τα πράγματα ήταν αργά. Χρειάστηκε για μια ακόμα φορά ο μεγάλος φόρος αίματος των Κούρδων της Συρίας προκειμένου να κατανικηθεί ο ISIS. Σε περίπτωση, δε, που τυχόν για μια ακόμα φορά προδοθούν οι Κούρδοι από τις ΗΠΑ για χάριν του εμφανιζόμενου ως μεγάλου θριαμβευτή Ερντογάν, ο οποίος θέλει να τους εξαφανίσει από την περιοχή, τότε ο κίνδυνος αναβίωσης του ISIS είναι ante portas.

Εξάλλου σταθερή πολιτική του Ισραήλ ήταν η ανατροπή του Άσαντ, παρά το γεγονός, ότι αντικειμενικά η Συρία δεν αποτελούσε απειλή για την ασφάλειά του. Η βαθύτερη αιτία ήταν η υλοποίηση του στρατηγικού στόχου του Τελ Αβίβ, να σπάσει τον Σιιτικό άξονα Ιράν – Νότιου Ιράκ – Συρίας – Χεζμπολάχ (Λίβανος). Την αφορμή αυτή την έδωσε η επίθεση Χαμάς τον Οκτώβριο του 2023 εντός του Ισραήλ με τις ανεξέλεγκτές εκτελέσεις και απαγωγές ομήρων, που δημιούργησαν τις συνθήκες στην πρώτη φάση του ηθικού πλεονεκτήματος για το Ισραήλ, που άδραξε τις ευκαιρίες προκειμένου να επαναπροσδιοριστούν τα σύνορα της Μέσης Ανατολής, όπως είχε χαρακτηριστικά τονίσει στο πρώτο διάγγελμα του ο Νετανιάχου.

Για να γίνει κατανοητή η εύκολη επικράτηση των εμφανιζομένων ως μεταλλαγμένων τζιχαντιστών και η κατάρρευση του συριακού στρατού και του καθεστώτος του Άσαντ θα πρέπει κανείς να ανατρέξει στην μέχρι τώρα εσωτερική δομή της Συρίας, χώρα κρίσιμη για τον καθορισμό των εύθραυστων συνόρων στη Μέση Ανατολή και δη στην αποσταθεροποίηση των πυλώνων, πάνω στους οποίους εγκαθιδρύθηκε η κυριαρχία του Μπάαθ στη Συρία υπό τον Χαφέζ Αλ Άσαντ, μετατρέποντας αυτήν σε ένα σταθερό κοσμικό κράτος για περισσότερα από τριάντα χρόνια (1970 – 2000).

Άνοδος και πτώση του Παναραβισμού

Η άνοδος του Παναραβικού Κινήματος Μπάαθ, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ως αντίδραση των μεσαίων στρωμάτων (επαγγελματιών, επιστημόνων, αγροτών και στρατιωτικών) απέναντι στη Σουνιτική μεγάλη γαιοκτημονική τάξη, έδωσε απάντηση σε τρία σοβαρά εσωτερικά ρήγματα στην Συρία, που ήταν ο εθνοθρησκευτικός διαχωρισμός (Άραβες, Σουνίτες μουσουλμάνοι, Αλαουίτες, Χριστιανοί ορθόδοξοι και καθολικοί, Συροχαλδέοι, Κούρδοι, Δρούζοι και Αρμένιοι), το κοινωνικο-οικονομικό χάσμα μεταξύ των μεγάλων πόλεων και της υπαίθρου και της μεγάλης ανισοκατανομής του εισοδήματος μεταξύ των διαφόρων κοινωνικών στρωμάτων.

Στο πρώτο ρήγμα προώθησε τον Αραβικό εθνικισμό αντιιμπεριαλιστικού αραβικού προσανατολισμού, στο δεύτερο ρήγμα προχώρησε σε αναδιανομή της γης, με ουσιαστική εξαφάνιση της μεγάλης σουνιτικής γαιοκτημονικής τάξης και στο τρίτο ρήγμα προώθησε ένα πείραμα «Αραβικού Σοσιαλισμού», με ευρεία επιδοματική πολιτική και προστασία της εγχώριας παραγωγής με ένα σύστημα υψηλών δασμών.

Η διαδοχή του Χαφέζ Αλ Άσαντ από τον γιο του Μπάσαρ, το 2000, συνέπεσε με την επιθετική παγκοσμιοποίηση και τις τεράστιες μεταλλάξεις του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού, τις νέες τεχνολογίες και την φθηνή εργασία, που παρείχε η Νότια και Ανατολική Ασία. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να υπάρξουν σοβαρά προβλήματα στην κρατική οικονομία της Συρίας. Το υποχρεωτικό άνοιγμα της οικονομίας συνοδεύτηκε από δραστική μείωση των δασμών και των επιδοτήσεων, που διατηρούσαν την κοινωνική συνοχή. Κρίσιμη, επίσης, συνέπεια αυτών των οικονομικών ανοιγμάτων ήταν η απουσία σοβαρού ενδιαφέροντος για την ύπαιθρο, που διεύρυνε ξανά το κοινωνικό και οικονομικό χάσμα μεταξύ υπαίθρου και μεγάλων πόλεων.

Δείγμα αυτής της εξέλιξης είναι, ότι οι πρώτες αντικαθεστωτικές εξεγέρσεις το 2015 έγιναν σε φτωχές αγροτικές και Σουνιτικές περιοχές, όπως η Ντεράα. Έκτοτε, οι σοβαρές οικονομικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν από τη Δύση σε βάρος του διασωθέντος καθεστώτος Άσαντ δημιούργησαν εφιαλτικές οικονομικές συνθήκες στη Συρία με συνέπεια την απόλυτη φτώχεια και την πλήρη απονομιμοποίηση στο εσωτερικό αυτού το οποίο έχοντας στη μήτρα του τον αυταρχισμό, την τελευταία περίοδο γιγάντωσε την εσωτερική καταπίεση προκειμένου να διατηρηθεί στην εξουσία.

Τα αποτελέσματα του ανελέητου συριακού εμφυλίου πολέμου και της πτώσης του Άσαντ από το σουνιτικό Ισλάμ με την καθοδήγηση κυρίως της Τουρκίας δημιουργούν σοβαρές παρενέργειες τόσο στην περιοχή όσο και στην παγκόσμια πλανητική σκακιέρα.

Και τώρα; Πέντε σημεία προσοχής

Καταρχήν για πρώτη φόρα δημιουργούνται οι συνθήκες για την πλήρη ρευστοποίηση των συνόρων που είχαν χαραχθεί στην Μέση Ανατολή μετά τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο, από τον Βρετανό Sykes (Σαικς) και τον Γάλλο Picot (Πικό), οι οποίοι καθόρισαν τις σφαίρες επιρροής στα σύνορα της πρώην οθωμανικής αυτοκρατορίας με ίσες γραμμές επικαλούμενοι δήθεν την ευκολία του εγχειρήματος. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι είχαν συνειδητά αναμείξει διαφορετικές φυλές και θρησκευτικά δόγματα, προκειμένου μέσω αυτών των αντιθέσεων οι αποικιοκρατικές δυνάμεις να διατηρήσουν την επιρροή και τον έλεγχο. Ήδη, εκτός των άλλων αμφισβητείται έμπρακτα από την Τουρκία η Συνθήκη της Λωζάννης, που όριζε τα σύνορα Συρίας – Τουρκίας.

Δεύτερον, είναι πιθανή η επανεμφάνιση του τερατουργήματος του ISIS, που είχε επιδοθεί σε ανθρωπιστικές καταστροφές τόσο στο εσωτερικό της Συρίας όσο και στο εσωτερικό του Ιράκ, κατά των σιιτών, Κούρδων και άλλων φυλών και αιρέσεων (Γεζίντι) καθώς και την εξαγωγή της τρομοκρατίας στον άμαχο πληθυσμό στις ευρωπαϊκές πόλεις.

Τρίτον, είναι σε εξέλιξη νέα όξυνση του μεταναστευτικού προβλήματος από τα εκατομμύρια Σύριους, που αισθάνονται ότι απειλούνται από το νέο ισλαμικό καθεστώς , που όταν ισχυροποιηθεί είναι βέβαιο ότι θα επιχειρήσει να επιβάλει τη Σαρία σε ένα πολυθρησκευτικό κράτος, όπως είναι η Συρία (υπολογίζεται ότι οι Αλουίτες, οι Χριστιανοί και οι Δρούζοι κλπ ξεπερνούν τα 6 εκατομμύρια).
Τέταρτον, η κατάληξη του Κουρδικού στην ευρύτερη περιοχή, δεδομένου ότι αποτελεί την πρώτη προτεραιότητα του τουρκικού καθεστώτος το οποίο φαίνεται να πατάει γερά πόδι στη Συρία, η εξαφάνιση του κουρδικού στοιχείου και η κατοχύρωση της αυτονομίας του εντός της Συρίας.

Πέμπτον, η μετατροπή της Συρίας σε ένα εκρηκτικό στρατιωτικό κοκτέιλ, όπου υπάρχει στρατιωτική παρουσία Αμερικανών, Ρώσων, Ιρανών και Τούρκων, διαφόρων τζιχαντιστών, και του ισχυρού κουρδικού αυτονομιστικού κινήματος. Η συνύπαρξη όλων αυτών των δυνάμεων πέραν του ότι έχουν μετατρέψει την Συρία σε ένα άθροισμα ερειπίων, αποτελεί πηγή ευρύτερων, περιφερειακών και πιθανότατα παγκόσμιων πολεμικών συγκρούσεων. Μετέχουν άμεσα ή έμμεσα όλες οι δυνάμεις με ικανότητα επιρροής στη διαμόρφωση της σύγχρονης διεθνούς πολιτικής, που χαρακτηρίζεται από την μειούμενη ισχύ της αμερικανικής ηγεμονίας που βρίσκεται στο «φθινόπωρό» της και την ανάδειξη ενός ρευστού πολυπολικού κόσμου.

Το συριακό κατέδειξε για μια ακόμα φορά την τραγική σύγχρονη εξωτερική πολιτική της Ελλάδος. Συρόμενες τυφλά οι πολιτικοοικονομικές ηγεσίες της χώρας από την πλήρη εξάρτησή τους, από τον δυτικό παράγοντα επέδειξαν και στην περίπτωση αυτή καταστροφική συμπεριφορά, αφού τίναξαν στον αέρα την ισχυρή φιλοσυριακή σχέση, που είχε δημιουργηθεί μεταξύ των χωρών από τις πολιτικές του Ανδρέα Παπανδρέου στη δεκαετία του 1980. Είναι χαρακτηριστική η δήλωση του Χαφεζ Αλ Άσαντ κατά την ελληνοτουρκική κρίση του 2007 ότι η παρουσία Τούρκων στρατιωτών στην Ελλάδα θα αποτελούσε κήρυξη πολέμου και για την Συρία.

Ανεξαρτήτως όμως της μέχρι τώρα απόλυτης αδράνειας, το γεγονός ότι στην περιοχή ζουν περίπου 2.5 εκατομμύρια χριστιανικοί πληθυσμοί με βαθιές ιστορικές ρίζες. Θα περίμενε κανείς ότι η Ελλάδα μόνο για αυτό το λόγο θα επιδείκνυε άμεσο «ένεργο» ρόλο προκειμένου να διασφαλίσει τα στοιχειώδη δικαιώματα και την ελάχιστη ισοτιμία τους στο νέο υπό συγκρότηση πολιτικό καθεστώς, που παρά τις ανορθογραφίες του εξασφάλιζε το προηγούμενο καθεστώς Άσαντ, που ήταν από τα ελάχιστα κοσμικά κράτη στην περιοχή.

Για αυτό προκαλούν θλίψη οι δημόσιες δηλώσεις περί ικανοποίησης της Ελλάδος για την εξόντωση του «αιμασταγούς δικτάτορα» και την ανάδειξη της Δημοκρατίας (!) από το νέο καθεστώς των τζιχαντιστών Μουσουλμάνων που όταν νομιμοποιηθούν από τη Δύση και ισχυροποιηθούν στην περιοχή είναι βέβαιο ότι θα αποτελέσουν μεγάλο βραχνά για τα συμφέροντα του Ελληνισμού, κατά το παράδειγμα της Λιβύης. Η διαφαινόμενη επιρροή της Τουρκίας θα μπορούσε να οδηγήσει και σε νέο παράνομο τουρκο-συριακό μνημόνιο στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και Κύπρου και ο νοών νοείτο.