Το θαύμα των εικόνων ή αλλιώς Addiction to images!
21/12/2024
Η ζωγραφική διατηρεί ακόμη στις αναίσθητες μέρες μας αυτή την μοναδική δυνατότητα να κρύβει αινίγματα αλλά και να υπερασπίζεται την ιερότητα της εικόνας. Το μυστήριο της. Ex officio! Προσέξτε τώρα τί μού συνέβη χτες και ενώ ξεναγούσα στην έκθεση του Βαγγέλη Φαεινού στην Δημοτική Πινακοθήκη Αλίμου… Και δεν είναι η πρώτη φορά!
Εξηγούσα στο κοινό τον αριστερό πίνακα που φτιάχτηκε στην περίοδο της δικτατορίας και παρουσιάζει ανθρώπους εγκλωβισμένους σε κουτιά-φυλακές που τους καθοδηγεί ένα ανθρωποειδές στο βάθος της σύνθεσης. Το ίδιο θέμα αναπτύσσει και ο πίνακας δεξιά όμως σε πιο ζοφερό κλίμα. Εδώ, στο δεύτερο έργο οι φιγούρες δηλώνονται μ’ έναν αριθμό, πλάι στο κελλί-τάφο τους, παραπέμποντας στο 1984 του Όργουελ ή στο Metropolis του Φριτς Λανγκ.
Κι ενώ λοιπόν μιλούσα, διαπιστώνω ότι δεν έχω προσέξει –και δεν είναι η πρώτη φορά– μία κρίσιμη λεπτομέρεια της σύνθεσης: Εννοώ την έντονη, γκρίζα σκιά που εγγράφεται εμφαντικά επάνω στους ανώνυμους υπόδουλους. Νομίζω πως στη φωτογραφία φαίνεται καθαρά.
Κι ενώ συζητάμε με το κοινό τη σημασία και τον συμβολισμό της σκιάς –σημασία σχεδόν θεολογική αφού η εξουσία παρουσιάζεται εδώ αόρατη αλλά και πανταχού παρούσα όπως και ο Θεός– κι ενώ έχω πάει πλάγια για να δω καλύτερα το έργο, ανακαλύπτω –κι αυτό δεν συμβαίνει για πρώτη φορά– ότι μέσα στο μαύρο φόντο, διακρίνεται αχνό το σχέδιο ενός υπερ-ρομπότ που τελικά το έσβησε ο ζωγράφος γιατί προφανώς το θεώρησε περιττό. Το μαύρο και το απειλητικό σκότος ταιριάζουν περισσότερο στην εξουσία παρά η οποιαδήποτε εικονογράφηση της. Όπως εξάλλου και η έννοια του Θεού.
Ο πίνακας και το θαύμα
Συμπέρασμα: Οι εικόνες της τέχνης πάντα εκπλήσσουν και πάντα κρύβουν μυστικά που καλείται να ανακαλύψει ο ευαίσθητος θεατής του μέλλοντος. Και το πιο γοητευτικό είναι πως όλη αυτή η μαγεία κατασκευάζεται με ελάχιστα, υλικά μέσα, όντας το προϊόν της χημείας, της χρωστικής και της έμπνευσης. Με άλλα λόγια η χαρά των ιστορικών της τέχνης.
ΥΓ. Ρομποτική, τεχνητή νοημοσύνη, απρόσωπη όσο και παντοδύναμη εξουσία, εγκλωβισμένοι άνθρωποι σε τεχνητά αδιέξοδα. Προσέξτε πόσο επίκαιρος είναι ο κάθε πίνακας κι ας φιλοτεχνήθηκαν πριν από μισόν αιώνα! Είπαμε: Το θαύμα και η δύναμη των εικόνων… Ή, ο εθισμός στις εικόνες!
Σημ: Η αναδρομική έκθεση του Βαγγέλη Φαεινού (1918-1985) με τίτλο “Κοινωνική-Αισθητική Εγρήγορση” που διοργάνωσε ο Δήμος Αλίμου θα διαρκέσει ως τις 5/1/2025.
