Πύρρειος νίκη η πτώση του Άσαντ για ΗΠΑ-Ισραήλ;

Αν μη τι άλλο, διότι μεσομακροπρόθεσμα οποιαδήποτε νέα διακυβέρνηση της Συρίας δεν θα αποδειχθεί καθόλου ευτυχής στο ενδεχόμενο συνεχιζόμενης και επ’ αόριστον κατοχής σημαντικών μερών της επικράτειάς του από το Ισραήλ, ενώ η κατόπιν εορτής (δηλαδή, μετά τη φυγή του Άσαντ και την πτώση της Δαμασκού) καταστροφή της υποδομής και του οπλοστασίου του συριακού στρατού από το Ισραήλ με αεροεπιδρομές σημαίνει ότι, αργά ή γρήγορα, η νέα κατάσταση στη Συρία θα πρέπει να αναζητήσει εταίρους για να δομήσει εκ του μηδενός την άμυνά της.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιμετωπίζουν ένα παρόμοιο πρόβλημα. Οι εξελισσόμενες συμμαχίες μεταξύ της Συρίας, της Ρωσίας, του Ιράν και πρωτευόντως της Τουρκίας θα μπορούσαν να παγιδεύσουν την Ουάσινγκτον σε ένα γεωπολιτικό τέλμα. Επιπλέον, όπως αποδεικνύεται από την ευθυγράμμιση της Κίνας, της Ρωσίας και του Ιράν σε ευρύτερα παγκόσμια ζητήματα, η συριακή κρίση έχει εμπλακεί σε έναν ευρύτερο αγώνα κατά της αμερικανικής ηγεμονίας — με έναν Trump καταστατικά απρόθυμο να ρίξει το βάρος του στην επανάκαμψή της, αφού America First σημαίνει: πρώτα το εσωτερικό μέτωπο.

Αφηγήματα και διακυβεύματα

Το Ισραήλ μετέρχεται άλλα αφηγήματα ως προϊόντα εξαγωγής για την κοινή γνώμη κρατών που αποδεικνύονται πρόθυμοι καταναλωτές τους και άλλες συζητήσεις εντός του ίδιου του κράτους. Ό,τι προβάλλεται προς τα έξω, ενάντια στην πραγματικότητα που εξελίσσεται μπροστά στα μάτια μας, ως στρατιωτική παντοδυναμία που βαίνει από νίκη σε νίκη, συζητείται εντός των ισραηλινών κύκλων ιδεών ως δριμύ και καινοφανές ζήτημα ασφαλείας. Διότι η ασφάλεια του Ισραήλ εξαρτάται όλο και περισσότερο από τη στρατιωτική και διπλωματική υποστήριξη των ΗΠΑ: H ικανότητα του Ισραήλ να αποκρούει πυραυλικές επιθέσεις από το Ιράν, για παράδειγμα, κατέστη δυνατή σε μεγάλο βαθμό χάρη στην αμερικανική παρέμβαση.

Αυτή η εξάρτηση περιορίζει την αυτονομία του Ισραήλ και αυξάνει τα διακυβεύματα για την Ουάσιγκτον. Σε περίπτωση που η αμερικανική υποστήριξη κλονιστεί ή περιοριστεί λόγω εγχώριων ή διεθνών παραγόντων, το Ισραήλ θα μπορούσε να βρεθεί ευάλωτο — και οι δηλώσεις/προθέσεις των Ρεπουμπλικάνων υπό τον Trump λίγα μας λένε ως προς το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα στα προκείμενα ταραχώδη ύδατα του 2025. Περαιτέρω, στις 17-20 Ιανουαρίου υπογράφεται το αμοιβαίο αμυντικό σύμφωνο μεταξύ της Ρωσίας και του Ιράν, το ακριβές περιεχόμενο του οποίου θα έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον, παράλληλα με τον συνεχιζόμενο συντονισμό της πρώτης με τη Συρία.

Στον ίδιο χρονισμό, τόσο οι ΗΠΑ όσο και το Ισραήλ αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο υπερέκτασης λόγω της εμπλοκής τους σε πολλαπλές συγκρούσεις — Ουκρανία, Γάζα, και ενδεχομένως σε μια ευρύτερη σύγκρουση που αφορά τη Συρία ή και το Ιράν. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής των ΗΠΑ μπορεί να υποτιμούν την ικανότητα των αντιπάλων τους να συντονίζουν τα εγχειρήματά τους σε διάφορες περιοχές, αυξάνοντας την πιθανότητα καίρια λανθασμένου υπολογισμού.

Υπάρχουν παγίδες για ΗΠΑ και Ισραήλ;

Σε αυτό το πλαίσιο, μια επιθυμούμενη από το Ισραήλ κλιμάκωση με το Ιράν θα μπορούσε να εξελιχθεί σε μια σύγκρουση πέρα από το διαχειρίσιμο πεδίο εφαρμογής των στρατιωτικών στρατηγικών των ΗΠΑ και του Ισραήλ. Η δε δριμεία απομόνωση του Ισραήλ από τη διεθνή κοινότητα πέπρωται να μεταφραστεί και σε άλλα πεδία. Μιλώντας για διεθνή απομόνωση δεν αναφερόμαστε στα reports διαφόρων μη-κρατικών διεθνών οργανισμών —179 σελίδες το Human Rights Watch, 296 σελίδες η Διεθνής Αμνηστία, και πάει λέγοντας— αλλά στη διακυβερνητική και θεσμικά διεθνή απομόνωση.

Όπως αυτή αποτυπώνεται, ενδεικτικά, στα ψηφίσματα της συντριπτικής πλειονότητας των κρατών της υφηλίου στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, στο ένταλμα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου -ICC- και στην επικείμενη έκβαση της κατηγορίας για γενοκτονία στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης -ICJ-, με το τελευταίο να κρίνει εν πολλοίς το μέλλον του διεθνούς συστήματος ως σχεδόν ογδοντακονταετούς συστήματος του πλέγματος ΟΗΕ-Διεθνούς Δικαίου.

Η επιμονή ενός αριθμού κρατών (NATO-ΕΕ-G7-Five Eyes), που εκπροσωπεί μια δημογραφική και όχι μόνο μειοψηφία στην υφήλιο, είτε στην αδιαφορία είτε στην ενεργή στήριξη και υποστήριξη του Ισραήλ σε μια τέτοια πρωτοφανή συνθήκη και συγκυρία φέρνει στο προσκήνιο το μέχρι πρότινος αδιανόητο: το ενδεχόμενο να κυριολεκτεί σύντομα η φράση «η Δύση είναι απομονωμένη από τη διεθνή κοινότητα». Για όποιον έχει μάτια, υφίσταται αλληλοδιασύνδεση αυτής της πτυχής με όλες τις υπόλοιπες — από την αμιγώς στρατιωτική, στη γεωπολιτική, στην πολιτική, και στην οικονομική.

Όσο δε για τη χώρα μας δεδομένης της πορείας που έχει εμφατικά πάρει και των αφηγημάτων με τα οποία αυτή υποστηρίζεται στο εσωτερικό, ας αφήσουμε τις υψιπετείς διατυπώσεις και ας το πούμε με ευθύτητα: Την έχουμε βάψει, την έχουμε βάψει πολύ άσχημα, και αύριο-μεθαύριο θα ξυπνήσουμε σε έναν νέο κόσμο στη χειρότερη δυνατή θέση χωρίς να έχουμε πάρει χαμπάρι τι έχει συντελεστεί….

Επιστρέφοντας στη Συρία και στα ευρύτερα αυτής, δύο είναι τα συμπεράσματα συμπερασμάτων. Πρώτον, καταπώς φαίνεται οι πρόσφατοι σχεδιασμοί επί χάρτου για την επόμενη μέρα στη χώρα και οι μπροστά στα μάτια μας εκτυλισσόμενες πραγματικότητες απέχουν κατά πάρα πολλές παρασάγγες (για να θυμηθούμε μια περσική λέξη). Και δεύτερον, τα μέχρι χθες δεδομένα μέτωπα της Ουκρανίας και της Δυτικής Ασίας περιπλέκονται με πρωτοφανείς τρόπους το 2025 με την πτώση της Συρίας. Ο Θεός να βάλει το χέρι του.