Ζήτημα εθνικής ασφαλείας το brain drain
14/01/2025Η πρόσφατη πρωτιά ομάδας φοιτητών της Σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του ΕΜΠ πρόσθεσε άλλη μια νότα αισιοδοξίας σε συνέχεια εκείνης της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ και πολλών άλλων δημοσιευμένων στο περιθώριο της ειδησεογραφίας μιας κοινωνίας ελκυόμενης από τη δυστυχία και όχι την επιτυχία του άλλου. Έλκουν, όμως, την προσοχή τρίτων οι οποίοι χωρίς να παραβιάζουν κυριαρχικά μας δικαιώματα για τα οποία έχουν χαράξει “κόκκινες γραμμές” πολιτικοί με αχρωματοψία, κεφαλαιοποιούν τα προσόντα των ελληνόπαιδων προσφέροντας τις ιδανικότερες δυνατές συνθήκες διαμόρφωσης μιας σταδιοδρομίας αντάξιας της προσωπικής τους επένδυσης και φιλοδοξίας για περαιτέρω εξέλιξη.
Καθόλου άδικο για τους ίδιους να ενδώσουν ξεφεύγοντας από τη μετριότητα στην οποία καθήλωσαν τη χώρα μας –από την ίδρυσή της ακόμη- μέτριες πολιτικές μέτριων πολιτευτών και “επιχειρηματιών” ανίκανων να υπάρξουν χωρίς την κρατική ρόγα. Παρά τον κομπασμό περί επιστροφής τους (brain regain) ή τη διάρρηξη των ιματίων εκείνων οι οποίοι βολεύονται με το brain drain, η εκροή συνεχίζεται αδιάλειπτα (το 2023 ξενιτεύτηκαν 76.158) ούσα απούσα η ουσιαστική πολιτική αλλαγής πίστας στον διαρκώς εντεινόμενο διεθνή ανταγωνισμό του οποίου τα γεωπολιτικά/γεωστρατηγικά συμφέροντα αμφισβητούν την υβριδική κρατική μας οντότητα.
Η μετάθεση της γεωπολιτικής της αξίας ανατολικότερα προς μια χώρα που συμπεριφέρεται ως Turkey (γαλόπουλο ή Κούρκος που “φουσκώνει” στήθος και φτερά για να φαίνεται απειλητικότερος) για να «τρομάξει» τους γείτονές της με την ανοχή τρίτων γεωπολιτικών παικτών, θα έπρεπε να προκαλέσει αλλαγή της στρατηγικής αποτροπής με τη χρήση της διανοητικής της ισχύος – φυσικής και Τεχνητής νοημοσύνης – για την οποία διακρίνεται σε πολλά πεδία και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Μια αλλαγή η οποία, βέβαια, προϋποθέτει την ανάδειξη σε θέσεις εξουσίας ανθρώπων παρόμοιου διαμετρήματος -τουλάχιστον- με αυτό των νέων μας προκειμένου να τεθεί με όρους γεωστρατηγικής και διαφοροποίησης στη βάση του αξιόλογου ανθρώπινου δυναμικού μας, το μόνο – κατά πάσαν πιθανότητα – ικανό να διασφαλίσει το συγκριτικό ανταγωνιστικό μας πλεονέκτημα- σε κάθε πεδίο- απέναντι στον “macho” γείτονα.
Η διαχρονικά επιβεβαιωμένη επινοητικότητα και δημιουργικότητα που μας διακρίνει ως λαό δεν υποστηρίζεται επαρκώς από την προνοητικότητα και την επιχειρηματικότητα η οποία τις δίνει υπόσταση βελτιώνοντας ποιοτικά και ποσοτικά τις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες βιώσιμης πορείας προς ένα μέλλον το οποίο κάποιοι επιθυμούν να δορυφοροποιήσουν.
Απαγκίστρωση από την εθνική κατάθλιψη
Η εκκίνηση εφαρμογής μιας νέας στρατηγικής αποτροπής θα μπορούσε να δοθεί – αν υπήρχε βούληση από το οικονομικοπολιτικό κατεστημένο – με τις ομάδες οι οποίες δραστηριοποιούμενες στην τριτοβάθμια (όπως οι παραπάνω) ή και δευτεροβάθμια εκπαίδευση συμμετέχουν σε διεθνείς διαγωνισμούς κατακτώντας πρωτιές με καινοφανείς ιδέες ή και πρωτότυπα ικανά να εξελιχθούν σε εμπορικά εκμεταλλεύσιμες προτάσεις, δηλαδή σε καινοτομία.
Η υποστήριξη την οποία παρέχουν διάφορα εγχώρια ιδρύματα κλπ. χορηγώντας βραβεία επιχειρηματικότητας δεν είναι αρκετή χωρίς ένα γόνιμο και σταθερό θεσμικό πλαίσιο ευνοϊκό στη “μίτωση” της επιχειρηματικότητας, την αναζωογόνηση της αγοράς και την αφύπνιση των Ελλήνων. Η σκυτάλη, στη συνέχεια, θα μπορούσε να δοθεί στους ικανούς που επέλεξαν να μείνουν διακατεχόμενοι, όμως, από την αγωνία μιας αξιοπρεπούς διαβίωσης σε μια πατρίδα αρνητή «του ωραίου, του μεγάλου και του αληθινού» (Από τον “Ολυμπιακό Ύμνο” του Κωστή Παλαμά).
Παρέχοντάς τους την ευκαιρία θα είναι σε θέση να δημιουργήσουν τις δικές τους συνθήκες απασχόλησης εκμεταλλευόμενοι κάποια ιδέα ή ευκαιρία (άλλοι θέλουν νέα εδάφη ως τροφοσυλλέκτες), ή ωθούμενοι από ανάγκη μεγαλύτερη της πιθανής τους δειλίας καθώς «το γαρ πολύ της γνώσεως γεννά αιδημοσύνη» περισσότερη από εκείνη της άγνοιας [Περισσότερα στο βιβλίο “Πλοηγός στα αχαρτογράφητα νερά της επιχειρηματικότητας”, το πολυχρηστικό εργαλείο δια-σάφησης εννοιών και περιγραφής διαδικασιών διαχείρισης και επίλυσης προβλημάτων για τον επίδοξο, τον πρωτόπειρο και τον πολύπειρο επιχειρηματία].
Η στρατηγική απαγκίστρωσης από την εθνική μας κατάθλιψη προϋποθέτει την άρση των άβατων και των στεγανών που καθηλώνουν την εγχώρια επιχειρηματικότητα στα όρια του παρασιτισμού και ενός μιμητισμού χαμηλής προστιθέμενης αξίας, αλλά και ενός ΦΠΑ το ύψος του οποίου καθιστά ελκυστικότερη την ιδιοποίησή του αντί της βελτίωση των επενδύσεων σε επίπεδο ικανό να μετατρέψει το brain drain σε brain gain. Επίσης, την από πλευράς προυχόντων και προεστών απώλεια των υψηλών προμηθειών ή δωροδοκιών, θαλασσοδανείων κλπ. για τη διασφάλιση των οποίων συνέθεσαν ένα κρατικό μόρφωμα τύπου φράκταλ (Γεωμετρικό σχήμα που επαναλαμβάνεται αυτούσιο σε άπειρο βαθμό μεγέθυνσης, κι έτσι συχνά αναφέρεται σαν “απείρως περίπλοκο”).
Ένα “μορφοκλασματικό σύνολο” του οποίου κάθε σμίκρυνση (αντίθετα προς τη μεγέθυνση στα μαθηματικά και τη φυσική), δηλαδή η μετάβαση από τη μεγαλύτερη δομή του δημόσιου(sic) τομέα προς την επόμενη μικρότερή του, εμφανίζει ακμαία τα καθολικά χαρακτηριστικά της αδιαφορίας και της μετριότητας, της διαφθοράς και της ατιμωρησίας, της κομματοκρατίας και της αποχαύνωσης κλπ., με το περίπλοκο να αποτελεί κανόνα για τους ανέντακτους στο σύστημα εξουσίας και με αυτοσεβασμό υπηκόους.
Προσθέτοντας, δε, και τους ολιγάρχες του οι οποίοι μετέρχονται ρόλους ανάλογους προς εκείνους των κοτζαμπάσηδων τοποτηρητών των οθωμανικών συμφερόντων για τέσσερις αιώνες, με το χρήμα που δεν έχει χρώμα (ειδικά το ψηφιοποιημένο) ούτε και πατρίδα, ποιο μπορεί να είναι το μέλλον ανθρώπων των οποίων το κεφάλι εξέχει;
Η μετανάστευση τότε και τώρα
Η σύγχρονη μετανάστευση νέων ανθρώπων υψηλού αυτοσεβασμού και επιπέδου προς χώρες οι οποίες διασφαλίζουν γόνιμα περιβάλλοντα εκδίπλωσης των δεξιοτήτων και της ανταγωνιστικής επαγγελματικής/επιστημονικής κατάρτισης, συνιστά συνέχεια της στρατηγικής των δεκαετιών του ’50 και ’60 με διαφοροποιημένα τα ποιοτικά της χαρακτηριστικά.
Η σημαντικότερη μεταξύ τους διαφορά βρίσκεται στο πιστοποιητικό υψηλών προσόντων ή το πασπαρτού που ανοίγει τις πόρτες μιας καταξιωμένης πορείας και εκείνου των κοινωνικών φρονημάτων το οποίο κατοχύρωνε το δικαίωμα για διαβατήριο όσων έψαχναν κάποιο μεροκάματο εκτός συνόρων. Θέτοντάς το διαφορετικά, από το πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων και περιορισμένων ως ανύπαρκτων δεξιοτήτων απλής επιβίωσης, περάσαμε στο ανθρώπινο δυναμικό πιστοποιημένων υψηλών προσόντων με απαιτήσεις αναγνώρισης και ανταμοιβής μιας αξιοπρεπούς ζωής αντάξιας της επένδυσής τους.
Οι μετανάστες των μεταπολεμικών δεκαετιών “στράγγιζαν και ανέβαλλαν” τη ζωή τους για να τη ζήσουν μετά την παλιννόστηση στην “πικρή πατρίδα” νοιώθοντας κοινωνικά καταξιωμένοι ως κάτοχοι κάποιας περιουσίας. Οι τωρινοί τη κτίζουν στη χώρα-“νησί των σειρήνων”- που τους γοήτευσε έχοντας το μορφωτικό/πολιτιστικό υπόβαθρο ομαλής ένταξης στο νέο περιβάλλον, δημιουργώντας έναν πολυεθνικό κοινωνικό ιστό με σχέσεις ικανές να τους κρατήσουν μακριά από τη χώρα την οποία βλέπουν, πια, ως τουριστικό προορισμό. Αυτό το διεθνώς ανταγωνιστικό ανθρώπινο δυναμικό είναι δυσκολότερο να παλιννοστήσει από το να στήσει μια επιχειρηματική δομή παρέχοντας τεράστια ισχύ στο πλαίσιο της νέας στρατηγικής αποτροπής την οποία χρειάζεται για να μην παραμείνει άβουλο γεωπολιτικό κέικ για σερβίρισμα.
Προϋπόθεση τούτου, βέβαια, η εν τοις πράγμασι καθιέρωση συνθηκών και όρων λειτουργίας παρόμοιων, τουλάχιστον, των άμεσων ξένων επενδύσεων τύπου greenfield (φοροαπαλλαγές, μεταφορά κερδών, πρόσβαση στο ταμείο ανάκαμψης, εκπτώσεις τελών και ΦΠΑ κλπ.) και όχι βίζας, αλλά και επανακαθορισμού της ουσίας ενός πατριωτισμού χωρίς ταμπέλες.