“Αμύνεσθαι περί… πάρτης” εν Ελλάδι την εποχή Τραμπ

Αυτή λοιπόν η καθεστηκυία τάξη της χώρας, έπεσε θύμα του αφηγήματος που είχε κατασκευαστεί και επικρατήσει περί του αδιανόητου της εκλογής Τραμπ. Εκ των υστέρων μπορεί να διακριθεί, ως σκοπιμότητα, η επιθυμία δημιουργίας μιας δυναμικής στην αμερικανική κοινωνία και παγκοσμίως, ικανής να φέρει το επιθυμητό εκλογικό αποτέλεσμα.

Για μια ακόμη φορά όμως αποδείχθηκε ιστορικά, ότι οι κοινωνίες και οι λαοί έχουν έναν μοναδικό τρόπο έκφρασης που ενίοτε κατακρεουργεί τους σχεδιασμούς των εκάστοτε ομάδων ισχύος.

Σε περιβάλλον δε παγκοσμιοποίησης, το ακροατήριο ξεπερνά τα σύνορα των ΗΠΑ. Ως κεντρικό ζητούμενο βέβαια, παραμένει η διευκρίνιση των κινήτρων όσων εν Ελλάδι κρατούντων -της πολιτικής, της οικονομικής, ή άλλης εξουσίας- έσπευσαν να λάβουν θέση τόσο άτσαλα. Ως εκ τούτου, η προσαρμογή στη νέα πραγματικότητα θα πρέπει να είναι εξίσου δύσκολη. Ή μήπως όχι;

Ενθυμούμενοι αίφνης την κορυφαία ίσως αρετή της πολιτικής, τη διπλωματική ευελιξία, τα πρώτα δείγματα γραφής είναι αποκαλυπτικά. Αφορούν, δε, τα κορυφαία θέματα που επικράτησαν στον ελληνικό δημόσιο βίο τα τελευταία χρόνια. Είτε η συζήτηση αφορούσε την κοινωνία είτε την εξωτερική πολιτική και την ασφάλεια, με κάποιον μαγικό τρόπο, η υποστήριξη στην Ελλάδα αποκτούσε ιδεολογικά χαρακτηριστικά.

Έτσι, δεν σερβιριζόταν απλά ως επιλογή που υπηρετούσε το συμφέρον του τόπου, αλλά μια ευρύτερη τάση «διαφωτισμού» της υφηλίου, εκπορευόμενη από κάποιο «κέντρο» που -υποτίθεται πως-υπηρετούσε αυτό τον ευγενή σκοπό.

Η έννοια του συμφέροντος, πολλώ δε μάλλον του εθνικού, είχε εξοβελιστεί στο πυρ το εξώτερο. Όσοι τολμούσαν να θέσουν αυτή τη διάσταση… ακολουθούσαν την ίδια πορεία, υφιστάμενοι λοιδορίες και άναρθρες καταγγελτικές κραυγές από την πλευρά των «πεφωτισμένων».

Τούτων λεχθέντων, οι μη μυημένοι στην ψυχρή, κυνική ανάγνωση των τεκταινομένων της εσωτερικής και της διεθνούς ζωής, λογικά θα αντιμετωπίσουν ψυχολογικά προβλήματα στην προσπάθεια να κατανοήσουν όσα συμβαίνουν το τελευταίο διάστημα στην Ελλάδα. Ωσάν να περαιώνεται η θεία λειτουργία, με ιερείς, ψάλτες και εκκλησίασμα να ψέλνουν το «είδομεν το φως το αληθινόν, ελάβομεν πνεύμα επουράνιον». Γιατί όχι;

Woke ατζέντα

Κάπως έτσι, όσοι θεωρούσαν ότι στο πρωθυπουργικό περιβάλλον της Ελλάδας υπήρχε ομάδα που προωθούσε αυτό που αποκαλείται «woke ατζέντα», η οποία πλέον έχει τεθεί επισήμως υπό διωγμό από την κυβέρνηση Τραμπ.

Κάτι δεν είχαν αντιληφθεί σωστά εάν κριθεί από τις τελευταίες τοποθετήσεις του πρωθυπουργού. Σχετικές αναφορές είχαν αρχίσει να κλιμακώνονται μετά την αποχώρηση του πρωθυπουργικού οικονομικού συμβούλου, Αλέξη Πατέλη, ο οποίος είχε συνδεθεί με αυτή την ομάδα. Χωρίς να είναι ο μόνος.

Η προώθηση της ατζέντας αυτής έγινε μέσω της καταχρηστικής ταύτισης με την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η συμμετοχή των Αμερικανών πρέσβεων στις «πορείες pride» είχε καταντήσει γραφική, με την υπερδύναμη να δίνει την αίσθηση ότι χειρίζεται την παγκόσμια ασφάλεια με παρόμοια λογική… αυτής που επιχειρούσε να πείσει ότι τα φύλα ουδέποτε ήταν δύο. Από αυτήν όμως, ο δυτικός κόσμος υποτίθεται πως περιμένει ηγεσία και καθοδήγηση.

Η Ελλάδα ακολουθούσε τυφλά. Προβεβλημένο μάλιστα κυβερνητικό στέλεχος, έφθασε σχετικά πρόσφατα στο απόγειο της ανοησίας, δίνοντας στην εφαρμογή της ατζέντας, «γεωστρατηγική και αντιρωσική» διάσταση. Πλέον, όλοι έχουν ανακρούσει πρύμναν και θυμούνται λίγο πολύ το συντηρητικό τρίπτυχο, «πατρίς – θρησκεία – οικογένεια».

Σε αυτό το κλίμα αποφασίστηκε και η διαδοχή στην Προεδρία της Δημοκρατίας. Η «δεξιά στροφή» που διακρίνουν οι αναλυτές, προφανώς έχει εσωτερική πολιτική εξήγηση.

Και αυτή όμως με τη σειρά της, συνδέεται με την ευρύτερη διεθνή συγκυρία της σφοδρής αντίδρασης και τις αντισυσπειρώσεις που έχει προκαλέσει στις κοινωνίες, η χωρίς μέτρο και λογική προώθηση της «ατζέντας». Πλέον, από την Ελλάδα μοιάζει να ακούγεται ένα διστακτικό, αλλά πολύ συμφεροντολογικό και υποκριτικό, «απεταξάμην».

Υδρογονάνθρακες

Για το «ενεργειακό μείγμα» της χώρας τι να πρωτοπεί κανείς. Παρήλθε διάστημα μεγαλύτερο της δεκαετίας όταν δρομολογήθηκε η εξόρυξη ελληνικών υδρογονανθράκων.

Ο πόλεμος όμως ήταν αδυσώπητος. Όντας καβάλα πάνω στο αφήγημα της «καθαρής ενέργειας», που αυθαίρετα υποδείκνυε ως «ακάθαρτη» την προερχόμενη από το φυσικό αέριο, καταδίκασε την ελληνική κοινωνία και τη βιομηχανία να υποστεί τις συνέπειες από τις πολύ υψηλές τιμές.

Ουδείς έδινε σημασία στο ότι οι υψηλές τιμές ήταν το αποτέλεσμα της εφαρμογής της συγκκεκριμένης πολιτικής. Την ίδια στιγμή οι χώρες-προμηθευτές έκαναν «πάρτι».

Όσοι διαφωνούσαν έστω και κατ’ ελάχιστο δαιμονοποιήθηκαν. Με περισσή αλαζονεία, παγκόσμιοι ενεργειακοί κολοσσοί (π.χ. Total, Repsol) οδηγήθηκαν στην αποχώρηση από τη χώρα, λόγω της «μη φιλικής» στάσης της ελληνικής πλευράς.

Το επίσημο ελληνικό κράτος ήταν που τις έδιωξε, σιγοντάροντας βολικά, διά της απραξίας, τους εκβιασμούς ολίγων, συνήθως «οικολόγων» και άλλων που έχτισαν καριέρες πάνω στην άναρχη «ενεργειακή μετάβαση». Κι ας θεωρούνταν το φυσικό αέριο ως «καύσιμο μετάβασης».

Κάπως έτσι, μια χώρα χρεωμένη με 400 δισ. ευρώ, σήμερα δεν διαθέτει χρήματα και παρά τον ναυτικό της χαρακτήρα και την παράδοση, οδεύει ολοταχώς προς τη δημιουργία «Ναυτικού τριών φρεγατών», εάν ως κριτήριο υιοθετηθεί το αξιόμαχο…

Η έλευση Τραμπ δείχνει να τα αλλάζει όλα και στην Ελλάδα. Στο παρελθόν, ο υπογράφων είχε αναφέρει ότι εάν τα κοιτάσματα κριθεί πως πρέπει να αξιοποιηθούν, αυτό θα γίνει είτε αρέσει στους Έλληνες είτε όχι. Η ιδιοκτησία τους βέβαια θα μπορούσε να αλλάξει. Υπάρχουν πιο πρόθυμοι και λιγότερο ιδεοληπτικοί στον τομέα αυτόν, στην ευρύτερη γειτονιά.

Κάπως έτσι, «συνέπεσε» με την ορκωμοσία Τραμπ και η επίσημη εκδήλωση ενδιαφέροντος για ελληνικά κοιτάσματα από έναν ακόμα αμερικανικό κολοσσό, την Chevron.

Οι πρώτες επίσημες δηλώσεις υποδεικνύουν αλλαγή στάσης. Ίσως δε αυτό να αποτελεί προάγγελο θετικών ειδήσεων για τη δραστηριότητα της ExxonMobil. Μακάρι. Έστω κι έτσι. Όταν ακόμα «και ο άγιος φοβέρα θέλει», πόσο μάλλον οι άνθρωποι και μάλιστα οι πολιτικοί… με τα πάθη και τις αδυναμίες τους.

Εξωτερική πολιτική και άμυνα

Τα χρόνια που προηγήθηκαν, η ελληνική κοινωνία κόντεψε να πιστέψει ότι είχε καταλάβει λάθος τον τελευταίο μισό αιώνα και θεωρούσε ως απειλή εθνικής ασφαλείας την Τουρκία.

Η «πραγματική» απειλή ήταν η «αυταρχική Ρωσία»! Λες και η προώθηση – επιβολή της προαναφερθείσας ατζέντας, με την παράλληλη δίωξη των «αντιφρονούντων», επιβαλλόταν από τους κανόνες του δημοκρατικού πολιτεύματος…

Όποιος τολμούσε να διαφωνήσει με την ακολουθούμενη πολιτική, ζητώντας μια διαφορετική, πιο ελληνοκεντρική γεωστρατηγική θεώρηση, χωρίς ασφαλώς αδιαφορία για τη συμμαχική ανάγνωση της κατάστασης, εντασσόταν αυτόματα και άκριτα στην νεοφανή κατηγορία των «ψεκ». Προφανώς απέναντι στέκονταν οι «πεφωτισμένοι». Με τέτοιους όρους όμως σοβαρή χάραξη εθνικής πολιτικής είναι αδύνατη.

Η συστηματική προπαγάνδα από τα μέσα ενημέρωσης έδινε ισχυρή αίσθηση κατευθυνόμενης δημοσιογραφίας. Ακόμα ισχυρότερη είναι όμως την μετά την εκλογή Τραμπ εποχή. Με τη διαφορά ότι όλοι σπεύδουν να προσαρμοστούν, λησμονώντας τι (υπ)έγραφαν.

Πλέον όλα έχουν αλλάξει. Η αλλαγή στάσης είναι ορατή και κλιμακούμενη. Εντυπωσιακή είναι όμως και η προθυμία με την οποία υλοποιείται η προσαρμογή στη νέα κατάσταση. Λες και πλέον υπάρχει -επίκτητη- εγγραφή περί ραγιαδισμού και οσφυοκαμψίας στο «ελληνικό DNA».

Το πρόβλημα είναι όμως ότι ο νέος Αμερικανός πρόεδρος δεν έκρυψε ποτέ τις πεποιθήσεις και τις προθέσεις του. Όπως και το ότι ο μόνος κανόνας που σέβεται είναι αυτός της ισχύος. Καλοί είναι και οι «yes men υπήκοοι» στο μέτρο που πάντα εκτελούν εντολές.

Σεβασμό όμως δεν απολαμβάνουν και αυτό δεν αλλάζει με μια επένδυση λίγων δισ. ευρώ για την προμήθεια σύγχρονων μαχητικών αεροσκαφών. Θα έπρεπε να το έχουν καταλάβει οι υπέρμαχοι του μονοδιάστατα «γεωπολιτικού χειρισμού» των εξοπλισμών.

Σε αυτό το παγκόσμιο τοπίο καλείται να ελιχθεί η Ελλάδα για να επιβιώσει και να προωθήσει τα εθνικά της συμφέροντα. Ίσως πλέον αντιληφθούν, ότι η άκριτη και άνευ όρων ταύτιση με τα συμφέροντα των θεωρούμενων ως «προστατών» της χώρας, δεν δίνει πόντους στον διεθνή καταμερισμό ισχύος.

Όλα θα έπρεπε να ξεκινήσουν από μια στοιχειώδη αυτοκριτική. Κανείς όμως δεν δείχνει να αισθάνεται την ανάγκη να πει ένα «mea culpa». Να επιχειρήσει να εξηγήσει τι δεν έγινε σωστά και τι πρέπει να αλλάξει.

Ο αυτοσεβασμός και η αξιοπρέπεια δεν είναι προϊόντα που πωλούνται στα ράφια των σούπερ-μάρκετ. Ακόμα κι αυτό το περίφημο «αμύνεσθαι περί πάτρης», λάθος δείχνουμε να το έχουμε αντιληφθεί. Όλα δείχνουν ότι έχει διαμορφωθεί συλλογική πεποίθηση ότι το σωστό είναι το «αμύνεσθαι περί πάρτης»…

Σε συνεργασία με το defencepoint