Περιθωριοποιούνται τα Ελληνικά Γράμματα στους ομογενείς των ΗΠΑ

Πραγματικά ενδιαφέρουσες διαλέξεις ή συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης λιγοστεύουν χρόνο με τον χρόνο, ενώ αρκετοί πια οργανισμοί δεν ποιούν καν μνεία του σημαντικού αυτού πνευματικού και πολιτιστικού ορόσημου. Πάνε κατευθείαν από την κοπή της βασιλόπιτας… στις αποκριές.

Ακόμη και η Αρχιεπισκοπή Αμερικής κάνει όλο και λιγότερα με το πέρασμα των χρόνων. Σε προηγούμενες δεκαετίες, οι πανομογενειακές εκδηλώσεις κατέληγαν στο καθιερωμένο αρχιεπισκοπικό συμπόσιο των ελληνικών γραμμάτων παρουσία επισήμων, καλλιτεχνών και διαφόρων γνωστών προσωπικοτήτων. Λαμπροί ακαδημαϊκοί ήταν προσκεκλημένοι να εκφωνήσουν τον πανηγυρικό της ημέρας, ενώ τα ελληνικά κοινοτικά σχολεία παρουσίαζαν φιλότιμες εορτές αναδεικνύοντας την ελληνομάθεια των παιδιών προς τιμήν της τριάδας των μεγάλων οικουμενικών διδασκάλων και ιεραρχών Βασιλείου του Μεγάλου, Γρηγορίου του Θεολόγου και Ιωάννου του Χρυσοστόμου.

Σήμερα, κυριαρχούν αλλότριες προσωποπαγείς εκδηλώσεις όπως γκαλά για τα ονομαστήρια του Αρχιεπισκόπου ή διάφορες επέτειοι των στενών του συνεργατών, επισκιάζοντας τις εκδηλώσεις των Τριών Ιεραρχών, που αποτελούσαν το πάλαι ποτέ σημείο αναφοράς για την ελληνικότητα της Ομογένειας.

Όχι πως ενδιαφέρει και κανέναν, αλλά ακόμη και οι αναρτήσεις που κάνει ο τοπικός κλήρος στα κοινωνικά τους μέσα (προδήλως με τη προτροπή της εκκλησιαστικής τους αρχής) δίνουν μεγαλύτερη βαρύτητα σε εκδηλώσεις όπως οι ανωτέρω ή ακόμη και γλυκανάλατα γεγονότα (π.χ., τα γενέθλια ενός ιεράρχη) παρά στην προβολή των ελληνικών γραμμάτων, πράγμα πολύ λυπηρό και συνάμα τραγικό. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι οι συμπεριφορές αυτές φανερώνουν την επικρατούσα ιεράρχηση αξιών και αν είναι όντως έτσι τα πράγματα, αποτελούν λόγο βαθύτατου προβληματισμού διότι αποκαλύπτουν την αλλοτρίωση του ελληνικού “τρόπου”.

Για να είμαστε δίκαιοι, ακόμη και οι συγκριτικά επιφανέστερες εκδηλώσεις του παρελθόντος απέτυχαν να γίνουν στην πράξη “θεωρίας επίβασιν”, όπως δίδασκε ο Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός. Με άλλα λόγια, οι έπαινοι προς την ελληνική παιδεία στερούνται σημασίας αν δεν στηριχθεί εμπράκτως. Ακόμη και σε λαμπρότερες περιόδους του πρόσφατου παρελθόντος, προφανέστατοι στόχοι όπως η ίδρυση ενός πανομογενειακού ταμείου υπέρ της ελληνικής παιδείας δεν θεσπίστηκαν τυπικά.

Μερικές σπίθες ελπίδας που άρχισαν να σιγολάμπουν μετά από κάποιες περσινές αρχιεπισκοπικές εξαγγελίες περί ίδρυσης σχετικού ταμείου και την διοργάνωση μιας συναυλίας μοιάζουν να έσβησαν πριν καν ανάψουν, μετά την σοκαριστική είδηση ότι η κοινότητα που συντηρεί το μοναδικό ελληνοαμερικανικό λύκειο στις ΗΠΑ αναγκάστηκε να καταφύγει σε δανεισμό εκατομμυρίων για να εξασφαλίσει την άμεση επιβίωση του.

Προάγεται η ελληνική παιδεία;

Και αναρωτιέται κανείς…παρά τους τόσους κροίσους της Ομογένειας που απολαμβάνουν τα αγαθά του Θεού σε τόσο πλούσιο βαθμό, παρά τα τόσα χρήματα που πηγαίνουν στην τοπική Εκκλησία της Αμερικής και άλλες μεγάλες οργανώσεις, ενίοτε με τεράστιους ετήσιους προϋπολογισμούς που δεν δικαιολογούν το παραγόμενο έργο τους, παρά τα εντυπωσιακά καταπιστεύματα, τις φανταχτερές συναντήσεις με επισήμους και διεθνείς προσωπικότητες, παρά τα ατελείωτα ταξίδια και τα πεταμένα λεφτά που δεσμεύονται για δημόσιες σχέσεις και “ίματζ μέικινγκ”, δεν βρίσκεται κανένας μα κανένας να ξελασπώσει ένα σχολείο και να το επαναφέρει στην σωστή τροχιά;! Σύμφωνα με την διδασκαλία του ιερού Χρυσοστόμου «αρκεί είς άνθρωπος ζήλω πεπυρωμένος ολόκληρον διορθώσασθαι δήμον».

Ακόμη και όταν συγκεντρώνονται χρήματα για τα εκπαιδευτήρια της εν Αμερική Ομογένειας, είναι αμφίβολο εάν τα ιδρύματα αυτά, όπως λειτουργούν σήμερα, όντως προάγουν την ελληνική παιδεία. Φυσικά, ο ελέφαντας στο δωμάτιο είναι η Θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού και το Ελληνικό Κολέγιο στην Βοστώνη, πολλοί φοιτητές των οποίων παραμένουν αδαείς περί της ελληνικής γλώσσας μετά την ολοκλήρωση των σπουδών τους. Ακόμη και η διδασκαλία των εκκλησιαστικών ύμνων γίνεται κυρίως στην αγγλική (λες και υπάρχουν επιστημονικές αποδείξεις πλην των αυθαιρέτων δοξασιών της τοπικής εκκλησιαστικής αρχής που να επιβεβαιώνουν ότι οι εκκλησιαζόμενοι κατανοούν ή απολαμβάνουν τα αριστουργήματα αυτά της ελληνικής γλώσσας περισσότερο στην αγγλική)…

Συνεπώς, που πάνε όλα αυτά τα χρήματα; Μήπως θα ήταν καλύτερο να διατεθούν ώστε οι μελλοντικοί ιερείς και δάσκαλοι να εμβυθιστούν στον Ελληνισμό και την Ορθοδοξία περνώντας τουλάχιστον το ήμισυ των σπουδών τους στην Ελλάδα και την Κύπρο; Σύμφωνα με τον ουρανοφάντορα Βασίλειο «παιδεία μόνη των κτημάτων αναφαίρετον και ζώντι και τελευτήσαντι παραμένουσα».

Και αν κάνει πολύ κόπο να μελετήσουμε τα ογκώδη συγγράμματα των Τριών Ιεραρχών, οι οποίοι έκαναν τα ελληνικά γράμματα όχημα για την προώθηση της Ορθόδοξης διδασκαλίας, διαφυλάττοντας αμφότερα, ας αναλογιστούμε τουλάχιστον τον γνήσιο θαυμασμό που εκφράζουν τόσοι ετερόδοξοι ανά την Αμερική όταν συναντούν έναν Έλληνα που καταλαβαίνει την γλώσσα του Ευαγγελίου στο πρωτότυπο κείμενο και ας σκεφτούμε την πραγματική αξία και δύναμη της πνευματικής-πολιτιστικής κληρονομιάς που καλείται σήμερα να διαχειριστεί ο Ελληνισμός εντός και εκτός συνόρων.

Τα ελληνικά γράμματα δεν χάθηκαν παρά το σκοτάδι και την βαρβαρότητα της τουρκοκρατίας ή τις φραγκικές πονηριές να τα ιδιοποιηθούν. Εάν χαθούν στην Αμερική, όπου υπάρχει ελευθερία και υλική αφθονία, θα οφείλεται κυρίως στις αδυναμίες, τις ελλείψεις και τα στραβοπατήματα της ίδιας της ελληνοαμερικανικής κοινότητας, όχι στις δολοπλοκίες των πνευματικών και ιδεολογικών αντιπάλων του Ελληνισμού.