Κ. Γιαζιτζόγλου (Πρόεδρος ΣΜΕ): Ανταγωνιστικό κόστος από τρίτες χώρες

-Τι είναι ο ΣΜΕ, ποιος ο σκοπός του και ποιες εταιρείες εκπροσωπεί;

Ο Σύνδεσμος Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων (ΣΜΕ) είναι ο μοναδικός κλαδικός εκπρόσωπος όλων των εταιριών που ασχολούνται με την εξόρυξη στη χώρα μας. Εκπροσωπεί τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις στους κλάδους των μεταλλευμάτων, των βιομηχανικών ορυκτών, των αδρανών υλικών, των ενεργειακών ορυκτών και του μαρμάρου.

Σκοπός του ΣΜΕ, είναι η ανάπτυξη υγιούς εξορυκτικής δραστηριότητας στη χώρα και η αξιοποίηση του εθνικού ορυκτού πλούτου με τον πλέον βιώσιμο τρόπο, προς όφελος του συνόλου της ελληνικής κοινωνίας. Για την επιτυχία των σκοπών του, ο ΣΜΕ κάνει παρεμβάσεις στην πολιτεία για τη βελτίωση του πλαισίου της νομοθεσίας, την απλοποίηση διαδικασιών που είναι κρίσιμες, τη καλλιέργεια μεταλλευτικής “νοοτροπίας” και παιδείας και την ανάπτυξη της έρευνας.

-Ποια είναι η διαφορά μεταξύ στρατηγικών και κρίσιμων μετάλλων;

Αρχικά η ΕΕ καθόρισε συγκεκριμένα κριτήρια για να εντάξει ορισμένα ορυκτά, ως κρίσιμα, σε έναν κεντρικό σχεδιασμό. Στη συνέχεια κάποια από αυτά χαρακτηρίσθηκαν και στρατηγικά, επειδή έχουν μεγαλύτερη σημασία σε τομείς, όπως πχ υγεία ή άμυνα. Τα κρίσιμα ορυκτά, στρατηγικά ή μη, είναι πρώτες ύλες των οποίων η παραγωγή είναι συγκεντρωμένη σε λίγες χώρες, έχουν μοναδικότητα στη χρήση, είτε λόγω τεχνολογίας, είτε λόγω παραγωγικού πλεονεκτήματος και είναι δύσκολο να αντικατασταθούν ή να υποκατασταθούν.

-Ποια είναι η συμβολή στο ΑΕΠ της χώρας του κλάδου σας και πόσοι εργαζόμενοι απασχολούνται άμεσα και έμμεσα;

Η πλέον πρόσφατη ανάλυση του IOBE, εκτιμά την συνεισφορά του κλάδου στο ΑΕΠ στα τρία δισ. (περίπου 1.5%) και τις συνολικές θέσεις εργασίας στις 50000. Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια, η εγκατάλειψη του λιγνίτη και του νικελίου συρρίκνωσε τον κλάδο κατά περίπου 50%. Πρέπει να σημειώσουμε ότι η απώλεια αυτή προέκυψε λόγω της υιοθέτησης συγκεκριμένων πολιτικών από την ΕΕ και δεν προήλθε από επιχειρηματικές αστοχίες. Η ευρύτερη μείωση της εξορυκτικής δραστηριότητας στην ΕΕ τα τελευταία 30 χρόνια δεν “έτυχε”. Επιδιώχθηκε.

-Γιατί δημιουργεί «σοβαρότατα προβλήματα» το σχέδιο ΚΥΑ του “Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου Τουρισμού” στην εξορυκτική δραστηριότητα – Ποιο είναι τα πλέον επίμαχο σημείο που θέλετε να απαλειφθεί;

Τα ειδικά χωροταξικά πλαίσια, έχουν δυο ρόλους. Ο ένας είναι να ρυθμίσουν τα της χωροταξίας μιας συγκεκριμένης δραστηριότητας και ο άλλος να λύσουν τυχόν ζητήματα που μπορεί να προκύψουν με άλλες δραστηριότητες. Το πρόβλημα με τις ορυκτές πρώτες ύλες είναι ότι έχουν χωροθετηθεί από τη φύση. Κάθε φορά λοιπόν που ένα υπάρχον κοίτασμα αποκλείεται από την εκμετάλλευση, διότι στη περιοχή που βρίσκεται πρόκειται να χωροθετηθεί μια άλλη δραστηριότητα, ο συγκεκριμένος εθνικός πόρος χάνεται.

Επειδή πιστεύουμε ότι η χώρα μας δεν έχει την πολυτέλεια να χάνει φυσικό πλούτο, θα πρέπει να είναι ξεκάθαρο σε κάθε περίπτωση τι συμβαίνει όταν δυο ή περισσότερες δραστηριότητες διεκδικούν μια συγκεκριμένη περιοχή. Εάν η μια μπορεί να μεταφερθεί σε άλλη περιοχή, ενώ η άλλη όχι, μάλλον η επιλογή είναι μονόδρομος.

-Δικαιοσύνη και διαδικασίες αδειοδότησης στις επιχειρήσεις του κλάδου σας – Έχουν γίνει βήματα με τη νέα ηγεσία στο υπουργείο;

Το ζήτημα των διαδικασιών αδειοδότησης έχει τεθεί από τον σύνδεσμο όσο πολύ πριν “ανακαλυφθούν” από τον πρόσφατο κανονισμό για τις κρίσιμες ορυκτές πρώτες ύλες. Το υπουργείο επεξεργάζεται συγκεκριμένα βήματα προκειμένου να βελτιωθεί η κατάσταση. Οι καθυστερήσεις στην αδειοδότηση δεν οφείλονται μόνο σε προβλήματα των υπηρεσιών. Οφείλονται, κατά κύριο λόγο, στην προβληματική και αμφιλεγόμενη ευρωπαϊκή νομοθεσία. Ας μην κοροϊδευόμαστε, ο συνηθέστερος λόγος καθυστέρησης μιας αδειοδότησης είναι οι διάφορες οριζόντιες ευρωπαϊκές οδηγίες και κανονισμοί.

Ο πρόσφατος Ευρωπαϊκός Κανονισμός για “τις κρίσιμες πρώτες ύλες” το συνομολογεί. Οι ασάφειες και τα κενά που αφήνει η νομοθεσία, θα μπορούσαν να αποκλείσουν κάποιες δραστηριότητες από ένα μεγάλο ποσοστό της επικράτειας. Όπως καταλαβαίνετε, στο τέλος της ημέρας, καλείται η ελληνική πολιτεία και πολύ περισσότερο ο αρμόδιος υπάλληλος να αναζητήσει τη σωστή ερμηνεία αυτών των κανόνων, πράγμα που μοιραία θα οδηγήσει σε καθυστερήσεις, ενστάσεις και εντάσεις.

Με τη Δικαιοσύνη τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Οι καθυστερήσεις είναι πλέον ανέκδοτο και όταν τις αναφέρουμε σε τρίτους δεν μας πιστεύουν. Θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι αυτό που ισχύει στη χώρα μας είναι η λεγόμενη “ανασφάλεια δικαίου”. Ο πολίτης πιστεύει ότι εάν χρειαστεί να παραπέμψει την υπόθεσή του στη Δικαιοσύνη, ο χρόνος κατά τον οποίον θα τελεσιδικήσει θα είναι τόσο μακρύς, ώστε η οποιαδήποτε απόφαση θα του είναι αδιάφορη.

Όπως αντιλαμβάνεστε, εάν έχω μια επιχειρηματική αντιδικία είτε με ιδιώτη είτε με το δημόσιο κι η επίλυση της προκύψει σε 10 ή 15 χρόνια, η ευκαιρία έχει χαθεί. Υπάρχουν παραδείγματα ποινικών υποθέσεων που οι κατηγορούμενοι απεβίωσαν σε βαθειά γηρατειά, πριν δικαστούν.

Ο πρόεδρος του ΣΜΕ για τις πολιτικές της Κομισιόν

-Πως επηρεάζουν οι πολιτικές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Κομισιόν) για τις κρίσιμες πρώτες ύλες τις στρατηγικές αποφάσεις των εξορυκτικών επιχειρήσεων – υπάρχει ανάγκη για κάποιο “σχήμα προστατευτισμού”;

Ο προστατευτισμός στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι απαγορευμένη λέξη. Αν εφαρμοζόταν θα δημιουργούσε ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα. Η ευμάρεια, ο πλούτος, η ανάπτυξη της κοινωνίας στην Ευρώπη στηρίχθηκε στο φτηνό εισαγόμενο αγαθό. Αν επιχειρήσουμε να “προστατεύσουμε” την εγχώρια παραγωγή, βάζοντας δασμούς σε ορισμένα εισαγόμενα αγαθά, απλά θα τα κάνουμε ακριβότερα για τον πολίτη.

Ταυτόχρονα, τυχόν αντίμετρα από τις θιγόμενες χώρες θα δημιουργήσουν τεράστια προβλήματα στην ευρωπαϊκή οικονομία, η οποία σε πολλούς κλάδους στηρίζεται πλήρως σε εισαγόμενες-α ύλες και ημιέτοιμα. Αυτός είναι και ο λόγος που προσωπικά δεν πιστεύω ότι θα εφαρμοστεί ο διασυνοριακός μηχανισμός άνθρακα κάποια στιγμή σύντομα στην Ευρώπη.

-Ο τραπεζικός τομές είναι συνεργάσιμος για τις επενδυτικές σας ανάγκες;

Η προσωπική μου πεποίθηση είναι ότι οι τράπεζες πάντα είχαν και πάντα θα έχουν χρήματα για να χρηματοδοτήσουν βιώσιμα επενδυτικά σχήματα. Και εν πάση περιπτώσει, δυνατότητα να χρηματοδοτηθεί μια επένδυση η οποία βγάζει νόημα υπάρχει πάντα, ακόμα και αν δεν μπορεί να ανταπεξέλθει το εγχώριο τραπεζικό σύστημα. Σήμερα, το μόνο πρόβλημα που υφίσταται με τον τραπεζικό δανεισμό είναι το αυξημένο κόστος του χρήματος.

Το γεγονός ότι κάποια στιγμή στο παρελθόν οι ελληνικές τράπεζες απέφευγαν να χρηματοδοτήσουν τις επιχειρήσεις δεν οφειλόταν στις τράπεζες. Οφειλόταν, είτε στη μη βιωσιμότητα των ίδιων των επιχειρήσεων, είτε στη μη βιωσιμότητα της ευρύτερης οικονομίας. Σήμερα ευτυχώς τέτοιο ζήτημα δεν υφίσταται. Επίσης, είναι καιρός να συνειδητοποιήσουμε ότι υπάρχουν και άλλα εργαλεία χρηματοδότησης πέρα από τον κλασικό τραπεζικό δανεισμό.

-Έχετε πει ότι «η Ευρώπη εκπέμπει μόλις ένα 6% των παγκόσμιων ρύπων που σημαίνει ότι ακόμη και αν καταφέρει να εξαλείψει οριστικά τις εκπομπές CO2, το υπόλοιπο 94% των χωρών της Γης δεν φαίνεται να ακολουθεί αυτό το παράδειγμα». Δεν αναγνωρίζουν δηλαδή ότι υπάρχει κλιματική αλλαγή;

Νομίζω ότι ο καταλληλότερος να σας απαντήσει σε αυτό είναι ο νέος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών. Σε κάθε περίπτωση όμως θα πρέπει να πούμε στον κόσμο, ότι οι μεγαλύτεροι ρυπαντές του πλανήτη έχουν δηλώσει ρητά και κατηγορηματικά πως δεν σκοπεύουν να αρχίσουν να μειώνουν τους συνολικούς εκπεμπόμενους ρύπους τους, πριν από το 2040 ή το 2050. Μάλιστα στην περίπτωση της Κίνας και της Ινδίας, πολύ ειλικρινά έχει δηλωθεί ότι μέχρι τότε ορισμένοι ρύποι θα αυξάνονται, διότι χρειάζεται να αναπτυχθούν περαιτέρω δραστηριότητες για να μπορέσει να υλοποιηθεί το οικονομικό τους πλάνο.

Άρα δεν έχει σημασία εάν αναγνωρίζουν ή δεν αναγνωρίζουν ότι υπάρχει κλιματική αλλαγή. Σημασία έχει, ότι με τα σημερινά δεδομένα και τις δηλωμένες δημόσια προθέσεις τους, οι χώρες που εκπέμπουν το υπόλοιπο 94%, είτε δεν έχουν καμία πρόθεση ή σχέδιο να κάνουν δραστικές μειώσεις, είτε ζητούν να λάβουν δωρεάν χρηματοδότηση για να πληρώσουν την ενεργειακή τους μετάβαση. Στην πρόσφατη COP ζητήθηκαν πάνω από 1000 δισ. δολάρια από τις φτωχότερες χώρες για έργα απαναθρακοποίησης, αλλά δεν προσφέρθηκαν περισσότερα από 300.

Ο πρόεδρος του ΣΜΕ για την κλιματική κρίση 

-Πως επηρεάζει η κλιματική κρίση το παραγωγικό μοντέλο των επιχειρήσεων του κλάδου σας, για μια ανταγωνιστική βιομηχανία με μηδενικό ανθρακικό αποτύπωμα;

Ας δούμε τα πράγματα με ρεαλισμό. Η επιλογή της “βρώμικης” τεχνολογίας στην ενέργεια και τις μεταφορές έγινε διότι ήταν η φθηνότερη. Συνεπώς, οποιαδήποτε αλλαγή θα αυξήσει το κόστος. Εάν η αλλαγή δεν γίνει από όλες τις χώρες που εξάγουν, απλά θα αποκτήσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα αυτοί που ρυπαίνουν, με αποτέλεσμα να κυριαρχήσουν. Προφανώς δεν έχει νόημα να επιβάλλω “καθαρή” τεχνολογία στην χώρα μου, αν καταλήξω να μην παράγω τίποτε και εισάγω τα προϊόντα – ιδίως όσα είναι ενεργοβόρα – από τρίτες χώρες με άλλες “ανοχές”.

Ένα συνηθισμένο αντεπιχείρημα στην περίπτωση αυτή είναι ότι ο “καταναλωτής” επιθυμεί προϊόντα με μηδενικό ανθρακικό αποτύπωμα. Προφανώς υπάρχουν καταναλωτές που θέλουν και μπορούν να πληρώσουν το πρόσθετο κόστος. Δυστυχώς αυτοί οι καταναλωτές είναι μια πολύ μικρή μειοψηφία, με αποτέλεσμα να έχουν μηδαμινή επίπτωση στη συνολική ρύπανση του πλανήτη.

-Πως η τεχνολογία – καινοτομία βελτιώνει το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της εξορυκτικής βιομηχανίας – έχουμε κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό να αντιμετωπίσει αυτές τις σύγχρονες απαιτήσεις;

Η τεχνολογία για μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος υπάρχει και εφαρμόζεται, στο βαθμό που – όπως προείπαμε – ο πελάτης είναι διατεθειμένος να τη πληρώσει. Η βελτιστοποίηση στην ανάλωση πόρων έχει ήδη γίνει στον εξορυκτικό κλάδο, διότι είμαστε ο μόνος κλάδος με πεπερασμένη πρώτη ύλη. Αυτό σημαίνει ότι δεν πρέπει να χαθεί ούτε κιλό από το κοίτασμα, διότι δεν αντικαθίσταται. Σε ότι αφορά τις τεχνολογίες εξόρυξης και επεξεργασίας, είμαστε υποχρεωμένοι να εφαρμόσουμε τις πλέον ανταγωνιστικές οικονομικά, όπως προανέφερα.

Εκπαιδευμένο επιστημονικό προσωπικό υπάρχει και μάλιστα με πολύ καλό επίπεδο γνώσης. Το πρόβλημα εντοπίζεται στο τεχνικό προσωπικό (συντηρητές, χειριστές μηχανημάτων κλπ). Δυστυχώς η ανωτατοποίηση των ΤΕΙ, σε συνδυασμό με την λάθος αντίληψη ότι πρέπει όλοι να αποκτήσουν πανεπιστημιακό τίτλο, έχουν δημιουργήσει ένα τεράστιο κενό σε αυτές τις ειδικότητες. Ο ΣΜΕ πέρα από την προσπάθεια να κάνει τον κλάδο ευρύτερα γνωστό, ιδιαίτερα στους νέους, θα αναλάβει και άλλες πρωτοβουλίες, όπως την ίδρυση σχολής χειριστών εξορυκτικών μηχανημάτων.

-Αναφερθήκατε σε πρόσφατο συνέδριο για την έκθεση Ντράγκι που περιέχει «πολλές σκληρές αλήθειες». Μπορείτε να μας πείτε μια, που να αφορά την βιομηχανία τον χώρο σας;

Ο κύριος Ντράγκι μίλησε για την ανάγκη να εναρμονίσουμε την στρατηγική της απανθρακοποίησης με την στρατηγική για την ανταγωνιστικότητα στην ΕΕ. Αυτό, σε συνδυασμό με την παρατήρηση ότι η ΕΕ στην πράξη δεν έχει στρατηγική για την ανταγωνιστικότητα σήμερα, σημαίνει απλά ότι η πράσινη μετάβαση μας κάνει όλο και λιγότερο ανταγωνιστικούς. Η υιοθέτηση πράσινης ενέργειας για να μειωθούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ, αύξησε κατακόρυφα το κόστος ρεύματος για τις επιχειρήσεις.

Το αποτέλεσμα είναι η αύξηση του κόστους παραγωγής και άρα η απώλεια πελατών. ´Όπως επισημάναμε στην Επιτροπή, ο λόγος που η παραγωγή πρώτων υλών μειώνεται στην Ευρώπη – και θα συνεχίσει να μειώνεται – δεν είναι η αργή διαδικασία αδειοδότησης. Είναι το γεγονός ότι πολλές πρώτες ύλες δεν είναι δυνατόν να παραχθούν με ανταγωνιστικό κόστος, σε σχέση με τρίτες χώρες.

Σύνδεσμος Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων (ΣΜΕ)

Μέλη ΣΜΕ: HEIDELBERG MATERIALS, IMERYS ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ ΕΛΛΑΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΙΑ, LAFARGE, LAVA, MARMOR SG SA, Stone Group International, METLEN ENERGY & METALS, Omya Ελλάς ΑΒΕΕ, SIBELCO ΕΛΛΑΣ Α.Ε., Α.Ε. ΤΣΙΜΕΝΤΩΝ ΤΙΤAN, ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ, ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΒΕΕ I.M.G, ΓΕΩΕΛΛΑΣ, Δ.Ε.Η. ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΔΕΛΦΟΙ – ΔΙΣΤΟΜΟΝ Α.Μ.Ε., ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΛΑΤΟΜΕΙΑ, ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΛΕΥΚΟΛΙΘΟΙ Α.Μ.Β.Ν.Ε.Ε., ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ Α.Ε., ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΕΞΟΡΥΞΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΑΣ ΟΡΥΚΤΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΥΜΑΤΩΝ ΑΕ (ΕΕΚΟΜ), ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΙ ΒΩΞΙΤΕΣ, ΙΚΤΙΝΟΣ ΕΛΛΑΣ Α.Ε., ΙΝΤΕΡΜΠΕΤΟΝ ΔΟΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑ Α.Ε., ΛΑΡΚΟ Γ.Μ.Μ.Α.Ε., ΜΑΡΜΑΡA ΔΙΟΝΥΣΟΥ-ΠΕΝΤΕΛΗΣ A.E.B.E., ΜΕΤΑΛΛΕΙΑ ΘΡΑΚΗΣ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΑΕ, ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗ ΘΡΑΚΗΣ Α.Ε., ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗ-ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ, ΠΑΥΛΙΔΗΣ Α.Ε. ΜΑΡΜΑΡΑ – ΓΡΑΝΙΤΕΣ, ΤΕΡΝΑ ΛΕΥΚΟΛΙΘΟΙ Α.Ε.

Αύριο θα μιλήσει στο SLpress ο Γενικός Διευθυντής του Ε.Α.Γ.Μ.Ε, Διονύσιος Γκούτης