Όρος επιβίωσης της οικονομίας η συνολική επαναδιαπραγμάτευση με την ΕΕ

Κατά συνέπεια, η ανάδειξη ενός νέου πεδίου δυναμισμού αποτελεί μία ενδιαφέρουσα ιστορική εξέλιξη που επιτέλους θα δοκιμάσει την ιστορική δυνατότητα της Ευρωπαϊκής ηπείρου να αντιδρά από το τέλμα στο οποίο έχει περιέλθει εδώ και δεκαετίες. Η εξέλιξη αυτή όμως, αναδεικνύει με μεγάλη ταχύτητα και ένταση το γεγονός ότι η ευρωπαϊκή “δυσκινησία” αντιμετωπίζεται δυσκολότερα από τις ποιo αδύναμες οικονομίες, παρά από εκείνες που έχουν την αναπτυξιακή και παραγωγική ευελιξία να προσαρμοστούν.

Δυστυχώς, στην χώρα μας η ευελιξία αυτή έχει χαθεί. Όπως έχει χαθεί και η προοπτική να αναδειχθεί μία εθνοκεντρική αναπτυξιακή προσέγγιση, εκτός του αρτηριοσκληρωτικού μοντέλου μονοδιάστατης στόχευσης που ακολουθείτε. Όποιο μοντέλο ανάπτυξης και αν ακολουθεί η κυβέρνηση – θα ήθελα πολύ να μάθω βέβαια ποιο είναι – το σίγουρο είναι πως οι παθογένειες δεν καλύπτονται με επικοινωνιακά τερτίπια και στατιστικές αναφορές, αλλά με ουσιαστικά δομικά αντανακλαστικά.

Ελλείψει ουσιαστικών κριτηρίων σύγκρισης, έχει αρχίσει και κουράζει η συνεχής προσπάθεια της κυβέρνησης να αναδεικνύει τις στατιστικές επιτυχίες σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Η αλήθεια είναι πως μετά από χρόνια κρίσεων βρισκόμαστε σε έναν δρόμο δύσκολο που γίνεται δύσβατος και ανηφορικός λόγω των διεθνών κρίσεων, αλλά και της ασάφειας ως προς τις επιπτώσεις της υπό διαμόρφωση πολιτικής των ΗΠΑ. Οι ανηφόρες όμως δεν είναι εύκολη υπόθεση όταν αυτές αντιμετωπίζονται με καύσιμα που δεν έχουν δυνατότητα να συντηρήσουν την συνεχή κίνηση.

Η κόπωση των δεδομένων αναδεικνύει κόπωση στο πεδίο πραγματικής ανάπτυξης. Μαγική εικόνα σχηματίζουν τα στοιχεία των επενδύσεων στην οικονομία. Όμως, η σημαντική άνοδος των συνολικών επενδύσεων δεν είναι αρκετή για να καλύψει το ουσιαστικό κενό της μηδενικής σχεδόν αύξησης των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου. Ένας δείκτης που έχει την μεγαλύτερη σημασία για την οικονομία.

Που οφείλεται η αύξηση των επενδύσεων

Επιπρόσθετα ας μην διαφεύγει το γεγονός ότι η μεγάλη αύξηση των επενδύσεων οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αύξηση των αποθεμάτων. Όταν δε η κυβέρνηση αναφέρεται στον καλύτερο ρυθμό ανάπτυξης όπως καταγράφεται από το ΑΕΠ συγκριτικά με τις χώρες της ΕΕ, αποφεύγει να επισημάνει πως το μεγαλύτερο ποσοστό οφείλεται στην αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης, σύμφωνα με το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής.

Η αναφορά του ΟΟΣΑ σε ανάγκη ενίσχυσης μίας διαδικασίας ουσιαστικής αναδιάρθρωσης της οικονομίας με έμφαση στις επενδύσεις, αναδεικνύει καθαρά την στόχευση που πρέπει να ακολουθηθεί. Θα σταθώ σε ένα σημείο της ανάλυσης οίκου αξιολόγησης Scope που αναφέρει πως «το υψηλό χρέος διατηρεί την χώρα εκτεθειμένη σε εξωτερικά σοκ, ειδικά σε περιόδους που οι αγορές επαναξιολογούντα ρίσκα που αναλαμβάνουν».

Οι παραπάνω επισημάνσεις αν διαβαστούν σωστά, εύκολα αναδεικνύουν την όχι και τόσο κρυμμένη παθογένεια της οικονομίας. «Η βασική αδυναμία της ελληνικής οικονομίας είναι – σύμφωνα με το ΚΕΠΕ – η μη ανάπτυξη τομέα παραγωγής, μέσων παραγωγής και η γενικότερη ασθενική ανάπτυξη. Η διαχρονική δε ανάγκη για εισαγωγή κεφαλαιουχικών αγαθών, σε συνδυασμό με ένα σύνολο άλλων παραγόντων, οδηγεί με την σειρά της την ελληνική οικονομία σε κύκλους υπερχρέωσης και πιθανής χρεοκοπίας».

Μόνον τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι η Moodys δεν αναβαθμίζει την οικονομία, καθώς επισημαίνει πως «η Ελλάδα παραμένει εξαιρετικά ευάλωτη με τις παθογένειες του παρελθόντος να ταλανίζουν οικονομία και κοινωνία. Η καλή μακροοικονομική εικόνα σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα δεν θα πρέπει να ξεγελά ούτε να επισκιάζει μακροχρόνιες δομικές ευπάθειες».

“Επιτηδευμένη” ανάπτυξη στην οικονομία

Η χώρα συντηρείται με “επιτηδευμένη” ανάπτυξη βραχυπρόθεσμου χαρακτήρα και μακροπρόθεσμης συντήρησης στρεβλοτήτων. Συνεχίζει να συντηρεί την παθογένεια ενός δημοσίου χρέους που με όρους Γενικής Κυβέρνησης φθάνει τα 370 δισ. περίπου και με όρους κεντρικής διοίκησης ξεπερνάει τα 400 δισ. ευρώ. Η γενική όμως προσέγγιση ωραιοποίησης, παρά τα μεγέθυνση των απόλυτων αριθμών, εστιάζει στην σχέση χρέους προς ΑΕΠ το επιφανειακό απόθεμα των 40 δισ. περίπου και την συνεχή βραχυπρόθεσμη χρηματοδότηση από repos και τον ενδοκυβερνητικό δανεισμό.

Ας αναλογισθούμε ποια θα ήταν η εικόνα εάν δεν υφίστατο το Ταμείο Ανάκαμψης. Κρύβεται τεχνηέντως το γεγονός ότι ενώ το ζητούμενο είναι η ουσιαστική αποπληρωμή του χρέους, ο στόχος αυτός δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί με το υφιστάμενο οικονομικό μοντέλο που ακολουθείται, ενώ οι στατιστικές ωραιοποιήσεις ενισχύονται από ακόμα μία ανήθικη στρεβλότητα. Την άρνηση επί της ουσίας του κράτους να πληρώνει με συνέπεια τις υποχρεώσεις του προς τρίτους, ενώ το ιδιωτικό χρέος υπερβαίνει τα 210 δισ. ευρώ.

Αναζητείται με λανθασμένο τρόπο όμως, η ανάδειξη παραγόντων ανθεκτικότητας της οικονομίας. Η αλματώδης αύξηση των εισαγωγών οδηγεί σε νέα επιδείνωση του ελλείμματος του εξωτερικού ισοζυγίου. Η πτώση των εισπράξεων από τον τουρισμό των περασμένο Ιούλιο θα πρέπει να θορυβήσει ως προς την μονοδιάστατη αναπτυξιακή προσέγγιση της χώρας που αναδεικνύεται ποιο έντονα εξαιτίας των πιθανών επιπτώσεων από τους σεισμούς της Σαντορίνης.

Την περίοδο συζήτησης του Προϋπολογισμού στην Βουλή διάβασα τις πολιτικές για τον “Παραγωγικό μετασχηματισμό” της οικονομίας που παρουσίασε ο κύριος Θεοδωρικάκος. Παραπέμποντας στις “Έκθεση Στουρνάρα”, αλλά και τις κατά περιόδους επισημάνσεις του προέδρου του ΣΕΒ κυρίου Θεοδωρόπουλου, καθώς και στελεχών τραπεζών, όπως των κυρίων Καραβία και Ψάλτη, εκτιμώ πως είναι καιρός ο υπουργός Ανάπτυξης, καθώς και το επιτελείο του να αρχίσουν να διαβάζουν τους βασικούς κανόνες αναπτυξιακής οικονομίας.

Ο κίνδυνος να μην απορροφηθούν τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης έως το τέλος του 2026 ορατός. Η ανάγκη πλέον η κυβέρνηση να δομήσει ένα συνολικό επανα-διαπραγματευτικό και μη φοβικό αφήγημα σε σχέση με ΕΕ, υπαρξιακή αναγκαιότητα για την μακροπρόθεσμη προοπτική της οικονομίας.