“Αναμνήσεις ενός σαλιγκαριού”: Μια παραβολή για την προθανάτια ευτυχία
26/03/2025
Πολλές φορές σκέφτομαι πως το κουκλοθέατρο, οι μαριονέττες, τα κόμικς («κλασικά εικονογραφημένα» τα λέγανε επί Χούντας και λίγο μετά), το πανάρχαιο κι εξελληνισμένο – μέσω των μυστηρίων – θέατρο σκιών, τα σύγχρονα (ψηφιακά και σε λίγο κβαντικά) οπτικοακουστικά μέσα μάς εξασφαλίζουν ακόμα έναν βαθμό αφηγηματικής ελευθερίας αφού ενισχύουν την αφαίρεση που απαιτείται από ιδεολογικής, θρησκευτικής, πολιτικής, ακόμα και αισθητικής σκοπιάς…
Σε “σκοτεινές” εποχές άνθισαν παντομιμικές μορφές παγκοσμιοποιημένης Τέχνης όπου ο έναρθρος λόγος περιορίστηκε σε γλωσσικούς αναμενόμενους, εύληπτους κώδικες που – προ πάντων – δεν έθιγαν τα κακώς κείμενα. Έτσι κι εδώ, στον απόηχο των γεγονότων τής Εθνικής Πινακοθήκης, εάν η ταινία αυτή είχε γυριστεί ρεαλιστικότατα με αληθοφανείς ηθοποιούς καταλλήλως μασκαρεμένους κι όχι με κουκλίστικα περιγράμματα που παραπέμπουν μάλλον σε ιδεογράμματα παρά σε αναπαράσταση ζώντων οργανισμών… τότε θα είχαμε πολλά προβλήματα, ακόμα και βίαιες αδικοπραξίες από φανατικούς θρήσκους διαφόρων δογμάτων…
Η αντικατάσταση όμως ενός ευδιάκριτου συμβόλου με ένα κατακόκκινο γυαλιστερό ροδαλό μήλο έθετε τα πλαίσια μίας ευπρόσδεκτης παιδικότητας που συνείρει το αθώο τής ματιάς κατ’ αρχήν και των όποιων καλλιτεχνικών προθέσεων δευτερευόντως. Ούτως ή άλλως, αυτή η δύσμορφη “κούκλα” με την λαγωχειλία μάς πείθει να τη συμπαθήσουμε και σταματάμε να την κρίνουμε ευθύς εξαρχής. Η ιστορία τού θυσιασμένου δίδυμου αδερφού της είναι τόσο μεσαιωνικά αποτρόπαια που κανείς/καμία/ουδέν λογικόν όν δεν μπορεί να συμφωνήσει και να συναινέσει σε μία πυρπόληση ζωντανού ανθρώπου στο όνομα αρχών που δεν είναι πανανθρώπινες.
Αυτό είναι τελικά το πρόβλημα τής αποτόμως ενοποιημένης εποχής μας: κάποιοι/κάποιες/κάποια εξακολουθούν να πιστεύουν ότι διαθέτουν το αλάθητο κι επιμένουν να θανατώνουν άλλους στο όνομα τής πίστης τους. Πρόβλημα, μεγάλο πρόβλημα κι ουχί μόνον θρησκευτικό, αλλά κοινωνικό σε όλες του τις εκφάνσεις. Η συμπερίληψη παραμένει ακόμη «προληπτικό κατηγορούμενο» στο Συντακτικό τού Τζάρτζανου, όσοι/όσες/όσα είχαμε το προνόμιο να το διδαχτούμε πριν υποκύψουμε σε μιαν άμουση, άγευστη, ανούσια μεταμοντέρνα “πολιτική ορθότητα”.
“Αναμνήσεις Ενός Σαλιγκαριού”
Έλεος! Ο φασισμός παίρνει κάθε μέρα απειράριθμες μορφές, χαμαιλεόντιο πρωτεϊκό τέρας που μας αποστομώνει στερώντας μας την πολυπόθητη Ελευθερία τής Έκφρασης. Και να σκεφτείς πως όλα αυτά γίνονται συνήθως στο όνομα κάποιας (μεγάλης) Ιδέας. Έως πότε; Ευτυχώς που υπάρχει ο αφαιρετικός κινηματογράφος και συμβολικοί αρχετυπικοί κώδικες που μπορούμε να επικοινωνούμε καλοπροαίρετα και χωρίς παρεξήγηση… Εύχομαι για πάντα.
Το σαλιγκάρι είναι απόγονος τού πρωτόζωου αμμωνίτη κι ακολουθεί την Ιερά Γεωμετρία τού Σύμπαντος Κόσμου. Χρυσή τομή. Ακολουθία αριθμών Fibonacci. Εσωστρέφεια αλλά και εξωστρέφεια με κάλυψη. Συγκινητική η σκηνή όπου το αγοράκι τρέχει – με κίνδυνο τής ζωούλας του – να σώσει ένα σαλιγκάρι που αποφασίζει να περάσει έναν δρόμο ταχείας κυκλοφορίας από το ένα πεζοδρόμιο στην άλλη όχθη, κάθετα… Μήπως κι εμείς δεν κάνουμε πολλές φορές κάτι τέτοιο; Δεν προβαίνουμε στο απονενοημένο διάβημα «Ελευθερία ή Θάνατος»; Όμως χωρίς τους ήρωες και τις ηρωίδες σε ποια σπήλαια θα ήμασταν εμείς σήμερα;
ΔΕΙΤΕ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ. Πλήρης συμβολισμών.
Πληροφορίες ταινίας
Η Γκρέις είναι μια μοναχική γυναίκα που ζει στον δικό της μικρόκοσμο, γεμάτο σαλιγκάρια, ινδικά χοιρίδια και ρομαντικά μυθιστορήματα. Η φιλία της με την εκκεντρική ηλικιωμένη Πίνκι θα της χαρίσει κουράγιο και αισιοδοξία, ενώ περιμένει πάντα την επανασύνδεσή της με τον δίδυμο αδελφό της Γκίλμπερτ, ο οποίος μεγαλώνει σε μια ανάδοχη οικογένεια θρησκόληπτων στην άλλη άκρη της Αυστραλίας.
Memoir of a Snail (2024)
Διάρκεια: 95′
Animation
Αυστραλέζικη
Σκηνοθεσία: Άνταμ Έλιοτ.