Πώς βλέπει η Ελλάδα τον ρόλο της στην ευρωπαϊκή άμυνα

Η έλλειψη κοινής στρατηγικής κουλτούρας, η απουσία ενοποιημένης στρατιωτικής διοίκησης και οι διαφορετικές εθνικές προσεγγίσεις στο ζήτημα της άμυνας λειτουργούν ως βασικά εμπόδια, που αναστέλλουν την υλοποίηση της Κοινής Ευρωπαϊκής αμυντικής πολιτικής και ευρωπαϊκής στρατιωτικής ισχύος.

Κατά την πρόσφατη άτυπη σύνοδο κορυφής της ΕΕ, οι Eυρωπαίοι ηγέτες επιβεβαίωσαν την ανάγκη για περαιτέρω στρατιωτικοποίηση της ΕΕ και ενίσχυση της αμυντικής τους ικανότητας, ως συμμαχία κρατών. Δόθηκε έμφαση στην αναβάθμιση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, στην επιτάχυνση των εξοπλιστικών επενδύσεων και στη στενότερη συνεργασία μεταξύ των κρατών-μελών. Αποφασίστηκε να διατεθεί ένα ποσό 800 δισ. ευρώ για αγορά πολεμικού υλικού από τα κράτη-μέλη της ΕΕ, υπό την μορφή “προνομιακού” δανεισμού, ώστε να ενισχυθεί η κοινή ευρωπαϊκή άμυνα.

Ωστόσο, δεν υπήρξε συγκεκριμένη δέσμευση για τη συγκρότηση ενός ενιαίου ευρωπαϊκού στρατού ή την αποστολή ευρωπαϊκών δυνάμεων σε ζώνες πολέμου, όπως η Ουκρανία. Είναι επιεικώς ανόητο το επιχείρημα, ότι είναι δυνατόν να σταλεί ευρωπαϊκή στρατιωτική ειρηνευτική δύναμη στο ρωσο-ουκρανικό πολεμικό μέτωπο, ανάμεσα στα ρωσικά και ουκρανικά στρατεύματα, για την τήρηση κάποιας εκεχειρίας.

Ο ευρωστρατός, αν ποτέ συγκροτηθεί, έστω και μισθοφορικός από τους πρόθυμους, θα είναι δίπλα στον ουκρανικό και απέναντι στα ρωσικά στρατεύματα. Το Κρεμλίνο το έχει ξεκαθαρίσει, ότι ευρωπαϊκά στρατεύματα στο ρωσο-ουκρανικό μέτωπο αποτελούν στρατιωτικό στόχο για την Ρωσία.

Πραγματική ή υποτιθέμενη η ρωσική απειλή;

Η ρωσική απειλή εκλαμβάνεται ως πραγματική και άμεση, κυρίως από τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και για αυτό η Κομισιόν, εκτιμώντας και το ρήγμα ΗΠΑ-ΕΕ επιχειρεί να απεξαρτηθεί από το ΝΑΤΟ και να δημιουργήσει μια αμιγώς ευρωπαϊκή στρατιωτική δύναμη. Ωστόσο, η Ένωση εξακολουθεί να βασίζεται στον ρόλο του ΝΑΤΟ ως βασικού εγγυητή της συλλογικής άμυνας και στην Ευρώπη.

Παρά τις φιλοδοξίες για “στρατηγική αυτονομία”, η ΕΕ δεν διαθέτει ακόμη τους μηχανισμούς, τις υποδομές και την επιχειρησιακή ετοιμότητα που θα της επέτρεπαν να αντιμετωπίσει μόνη της εξωτερικές απειλές. Το ΝΑΤΟ παραμένει ο θεμέλιος λίθος της ευρωπαϊκής ασφάλειας, ιδιαίτερα όσο η στρατιωτική ενοποίηση της Ευρώπης παραμένει σε πρώιμο στάδιο.

«Πιστεύουμε βαθιά ότι πρέπει να υπάρξει μια Κοινή Ευρωπαϊκή Άμυνα. Η συνάντηση στη Βαρσοβία και ιδιαίτερα η συζήτηση για το ReArm Europe, αλλά και τα ζητήματα της Ουκρανίας, είναι κάτι το εξαιρετικά σημαντικό. Η ευρωπαϊκή ατζέντα (“Readiness 2030”), συμπίπτει με τη δική μας “Ατζέντα 2030”. Πρέπει να υπάρξουν τα χρηματοδοτικά εργαλεία, τα οποία θα βοηθήσουν να δημιουργηθεί η Ευρωπαϊκή Άμυνα», είπε ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας στην παρέμβασή του στο άτυπο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων και Άμυνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τη συμμετοχή των Υπουργών Άμυνας, το οποίο διοργάνωσε η πολωνική προεδρία στη Βαρσοβία. Οι κύριες θεματικές του Συμβουλίου αφορούσαν το Σχέδιο ReArm Europe, τη Λευκή Βίβλο για την Ευρωπαϊκή Άμυνα και την κατάσταση στην Ουκρανία.

Το ελληνικό εξοπλιστικό πρόγραμμα

Ο Έλληνας πρωθυπουργός παρουσίασε στη Βουλή τη στρατηγική αμυντικής πολιτικής της χώρας και το περίγραμμα του εξοπλιστικού προγράμματος των Ενόπλων Δυνάμεων, εστιάζοντας στην ενίσχυση της αποτρεπτικής ικανότητας της Ελλάδας μέσω καινοτομίας, προηγμένων τεχνολογιών και στήριξης της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας.

Βασικοί άξονες της Αμυντικής Στρατηγικής είναι η ανάπτυξη του συστήματος “Ασπίδα του Αχιλλέα”: Ένα πολυεπίπεδο αμυντικό δίκτυο που περιλαμβάνει αντιαεροπορικά, αντιβαλλιστικά και anti-drone συστήματα τελευταίας γενιάς. Ο στόχος είναι η πλήρης θωράκιση της ελληνικής επικράτειας απέναντι σε πυραυλικές επιθέσεις και η προστασία κρίσιμων υποδομών και αστικών κέντρων. Είναι ο ψηφιακός εκσυγχρονισμός και η κυβερνοάμυνα με αξιοποίηση της ρομποτικής και της τεχνητής νοημοσύνης, για την αντιμετώπιση κυβερνοεπιθέσεων και υβριδικών απειλών.

Αναδιάρθρωση του αμυντικού δόγματος: Μετατόπιση από την παραδοσιακή προσέγγιση άμυνας του Αιγαίου από τον στόλο, προς ένα σύνθετο, πιο ευέλικτο και οικονομικά αποδοτικό σύστημα πολλαπλών πυραυλικών συστημάτων με τεχνητή νοημοσύνη και δυνατότητα αποκρυπτόμενης ανάπτυξης και μετακίνησης.

Επιχειρησιακή Αναβάθμιση των Ενόπλων Δυνάμεων: Ο απεγκλωβισμός του στόλου και των πολεμικών αεροσκαφών, ώστε να αναλαμβάνουν και στρατηγικές αποστολές αποτροπής. Η νέα δομή δυνάμεων ενσωματώνει σύγχρονες τεχνολογίες και επιχειρησιακές τακτικές. Επισημαίνουμε ότι τα μαχητικά αεροσκάφη Mirage και Rafale, έχουν τη δυνατότητα να φέρουν στρατηγικά όπλα (υπερεξελιγμένους πυραύλους μακρού πλήγματος).

Ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε την ίδρυση της Γραμματείας Εθνικής Ασφαλείας, ενός νέου θεσμού που θα υπάγεται απευθείας στο γραφείο του. Σκοπός της είναι η ενίσχυση του συντονισμού και της στρατηγικής στον τομέα της εθνικής ασφάλειας, με στόχο την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων και απειλών.

Ο ρόλος της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας

Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι η συμμετοχή της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας αποτελεί αδιαπραγμάτευτη προϋπόθεση για κάθε μεγάλη αμυντική επένδυση. Ωστόσο, για την ουσιαστική συμμετοχή της απαιτείται άμεση αναβάθμιση υποδομών και ενίσχυση της παραγωγικής της ικανότητας, ώστε η Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία, να διαδραματίσει ρόλο τόσο στην εθνική αμυντική αυτάρκεια, όσο και στη διαμόρφωση της Ευρωπαϊκής Αμυντικής Βιομηχανίας. Δυστυχώς σήμερα η Εγχώρια Πολεμική Βιομηχανία παραπαίει.

Αυτό που εντείνεται είναι η διπλωματία των εξοπλισμών (αγοράζουμε όπλα και μαζί αγοράζουμε και πολιτική στήριξη από την κατασκευάστρια χώρα). Σε αυτό το πεδίο εφαρμογής εντάσσεται για παράδειγμα, η αγορά αμερικανικών μαχητικών F-35 πέμπτης γενιάς, που ανακοινώθηκε από τον πρωθυπουργό, καθότι, εγείρει ερωτήματα, για το αν αποτελεί πρωτίστως αμυντική αναγκαιότητα ή διπλωματική κίνηση προς τις ΗΠΑ και την κυβέρνηση Τραμπ.

Άλλο παράδειγμα, οι στρατηγικοί πύραυλοι Meteor, που αποκτήθηκαν από την Ελλάδα μέσω μιας δαπανηρής συμφωνίας με τη Γαλλία για τον εξοπλισμό των μαχητικών Rafale, διασφάλιζαν ταυτόχρονα και τη γαλλική πολιτικοστρατιωτική στήριξη προς την Ελλάδα. Ωστόσο, οι ίδιοι πύραυλοι πρόκειται να πωληθούν και στην Τουρκία για τον εξοπλισμό των Eurofighter, γεγονός που ενδέχεται να ανατρέψει την αεροπορική ισορροπία στο Αιγαίο.

Κατά τις διαπραγματεύσεις της ελληνικής πλευράς με τη Γαλλία, δεν υπήρξε γραπτή συμφωνία που να διασφαλίζει την αποκλειστικότητα της πώλησης των Meteor στην Ελλάδα. Αντίθετα, η μόνη δέσμευση που είχε δοθεί ήταν σε προφορικό επίπεδο από τη γαλλική πλευρά. Αποτέλεσμα, η Γαλλία, αθετώντας την ανεπίσημη υπόσχεσή της, προχώρησε στην πώληση των πυραύλων στην Τουρκία, δημιουργώντας νέα δεδομένα στην αεροπορική ισορροπία της περιοχής.

“Οικονομία πολέμου”

Το συνολικό κόστος του εξοπλιστικού προγράμματος εκτιμάται στα 25 δισ. ευρώ, με χρηματοδότηση από δανειακές διευκολύνσεις και τον κρατικό προϋπολογισμό. Αυτό συνεπάγεται μετατόπιση πόρων από κοινωνικές δαπάνες προς στρατιωτικές επενδύσεις:

• Γεωπολιτικές παράμετροι: Το εξοπλιστικό πρόγραμμα ανταποκρίνεται στις διεθνείς συγκρούσεις και στην αυξανόμενη ένταση με την Τουρκία, η οποία διατηρεί αναθεωρητική στάση και αμφισβητεί ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα, έχοντας σε ισχύ το casus belli.
• Συμμαχικές δεσμεύσεις: Από την παρουσίαση της αμυντικής και εξοπλιστικής πολιτικής της κυβέρνησης, προκύπτει ως βεβαιότητα, ότι δεν καλύπτονται μόνο εθνικές αμυντικές ανάγκες, αλλά κυρίως συμμαχικές, είτε νατοϊκές, είτε του ανύπαρκτου προσώρας ευρωστρατού, προς αντιμετώπιση της πραγματικής ή υποτιθέμενης ρωσικής απειλής για την ΕΕ.

Και είναι ευθυγραμμισμένο στα όψιμα σχέδια της ΕΕ, για τη δημιουργία αμιγώς ευρωπαϊκής στρατιωτικής δύναμης, που θα στηρίζει την κοινή ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική. Μια ευρωπαϊκή πολιτική ηγεσία, που σχεδιάζει ακόμη και χωρίς το ΝΑΤΟ, να αντιπαρατεθεί στη Ρωσία, στο πλευρό της Ουκρανίας, την στιγμή μάλιστα, που Ουάσιγκτον και Μόσχα, είναι σε μια διπλωματική διαδικασία τερματισμού των εχθροπραξιών στην Ουκρανία.

Μια ευρωπαϊκή πολιτική ηγεσία, που δεν αποκλείει, ακόμη και την αποστολή ευρωπαϊκής στρατιωτικής δύναμης στην Ουκρανία, ως ειρηνευτική δύναμη, μιας εύθραυστης εκεχειρίας, που πιθανότατα θα βρεθεί απέναντι στα ρωσικά στρατεύματα. Αποστολή ευρωστρατού στο ρωσο-ουκρανικό μέτωπο, χωρίς την αρωγή του ΝΑΤΟ, είναι “αυτοκτονικός ιδεασμός” αυτοκαταστροφική συμπεριφορά των ηγετών της ΕΕ.

Τουρκική αμυντική βιομηχανία και ΕΕ

Δεν έγινε σαφές αν η Ελλάδα θα επιδιώξει αποκλεισμό της Τουρκίας από τις εξοπλιστικές προμήθειες των ευρωπαϊκών κρατών. Αν η δηλαδή η Ελλάδα, μπορεί, να ασκήσει βέτο, ώστε τουρκικής κατασκευής οπλικά συστήματα, να μην είναι στις εξοπλιστικές επιλογές για τα κράτη της ΕΕ.

Επισημάνουμε ότι στην παρέμβασή του ο υπουργός Άμυνας ανακοίνωσε σειρά μέτρων που εδραιώνουν ένα σύστημα διαφάνειας στις αγορές οπλικών συστημάτων, υπό την προϋπόθεση όμως, ότι θα υλοποιηθούν… Αν όμως συμβεί, τότε, θα ακυρωθεί στην πράξη ο φαύλος κύκλος των μεσαζόντων και μιζαδόρων εμπόρων όπλων, που λυμαίνονται το χώρο των Ενόπλων Δυνάμεων. Προσωπικά διατηρώ ζωηρές επιφυλάξεις, αν η ευαγγελιζόμενη από τον υπουργό διαφάνεια, θα επιτύχει τον σεβασμό στους φορολογούμενους πολίτες , που προσφέρουν από το υστέρημά τους για την επαρκή Άμυνα της πατρίδας μας.

Στο πλαίσιο της διαφάνειας των εξοπλιστικών προγραμμάτων ο Νίκος Δένδιας ανακοίνωσε: «Ενίσχυση της Υπηρεσίας Εσωτερικών Υποθέσεων του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Τοποθετούμε Στρατιωτικό Εισαγγελέα στην Υπηρεσία Εσωτερικών Υποθέσεων και της δίνουμε δυνατότητα άρσης του τραπεζικού απορρήτου για τα άτομα τα οποία διερευνά». Ολοκληρώνοντας την ομιλία του είπε: «Εάν αυτό το πρόγραμμα εκτελεστεί, τα περί υπεράσπισης της πατρίδας, της ελευθερίας και της ασφάλειας των Ελλήνων πολιτών, θα είναι ουσιαστική δυνατότητα και όχι απλώς λεκτική διατύπωση».

 

---

 

Σ.σ. Η δική μου εκτίμηση, από τη συζήτηση στην Βουλή για την αμυντική πολιτική και το εξοπλιστικό πρόγραμμα. Η ομιλία του Χαρίτση, απογοητευτική. Έδειξε ότι δεν έχει συναίσθηση της γεωπολιτικής πραγματικότητας και δικαιολόγησε πλήρως το 1% που λαμβάνει η ΝΕΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑ στις δημοσκοπήσεις. Τραγική η ομιλία της Ζωής Κωνσταντοπούλου… Άλλα αντ’ άλλων! Ελπίζω ότι οι Έλληνες πολίτες θα καταλάβουν τον ακραίο λαϊκισμό της και την καπηλεία της τραγωδίας των Τεμπών και θα την στείλουν και πάλι σπίτι της…

Αξιοπρεπής η στάση του ΚΚΕ… Τάχθηκε, εμμέσως προφανώς, υπέρ της ενίσχυσης της Εθνικής Άμυνας, έναντι υπαρκτής απειλής από την Τουρκία, όπως είπε ο Κουτσούμπας, αλλά “πολέμησε” με ιδεολογικά επιχειρήματα τους εξοπλισμούς που θα καλύπτουν ανάγκες του ΝΑΤΟ, των ΗΠΑ και της ΕΕ και θα πληρώσει ο ελληνικός λαός από το υστέρημά του. Ο ΣΥΡΙΖΑ ναι μεν συμφώνησε, αλλά είπε και κάποια αλαμπουρνέζικα ο Φάμελλος που είναι μάλλον του… “γιατρού”. Το ΠΑΣΟΚ συμφώνησε με μία παραδόξως, τεκμηριωμένη ομιλία του Ανδρουλάκη, όπως και η ΝΙΚΗ…

Όσο για τον Βελόπουλο, τα γνωστά: Ένα εθνικιστικό, φιλοτραμπικό-φιλορωσικό και αντιευρωπαϊκό παραλήρημα που δεν αντέχει σε λογική επεξεργασία. Η παρέμβαση Δένδια, ήταν σοβαρή, μετριοπαθής και αφορμή για ενδελεχή μελέτη, εμβάθυνση και δημιουργικές και εμπεριστατωμένες προτάσεις και κυρίως τεκμηριωμένο αντίλογο.

Η εισήγηση του πρωθυπουργού, ήταν απλά η ανάγνωση ενός εμπεριστατωμένου κειμένου που του έγραψε ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ. Στην δευτερολογία του όμως, που πρωτοέβαλε και δικά του λόγια, κάπου τα μπέρδεψε, ασχολήθηκε με την Κωνσταντοπούλου – τη μοναδική ίσως φορά που θα έπρεπε να την αγνοήσει – και άφησε αναπάντητα καίρια ερωτήματα…

Σε κάθε περίπτωση, η συζήτηση στη Βουλή για την αμυντική πολιτική της χώρας και το εξοπλιστικό πρόγραμμα των Ενόπλων Δυνάμεων, ήταν πολλαπλά χρήσιμη και ωφέλιμη. Ένα σημαντικό εργαλείο σκέψης, ώστε οι πολίτες να εξάγουν ασφαλή συμπεράσματα, για το πολιτικό προσωπικό της χώρας.