Μήπως είναι τα καλά λόγια παγίδα του Τραμπ για τον Ερντογάν;

Τα επαινετικά σχόλια που εξέφρασε ο Ντόναλντ Τραμπ για τον Τούρκο ομόλογό του το βράδυ της περασμένης Δευτέρας στο Οβάλ Γραφείο, παρουσία του Ισραηλινού πρωθυπουργού Βενιαμίν Νετανιάχου, δεν αποτελούν παρά συνέχεια μιας στοχευμένης πρακτικής: «Είναι πολύ δυνατός και έξυπνος άνθρωπος. Έχω πολύ καλές σχέσεις με τον Ερντογάν. Τον αγαπώ. Με αγαπάει επίσης. Και ο Τύπος θυμώνει πολύ όταν λέω ότι αγαπώ τον Ερντογάν.

Έχουμε κάνει πολλά πράγματα και δεν είχαμε ποτέ προβλήματα. Και όπως θυμάστε, πήραμε και τον ιεροκήρυκα πίσω από την Τουρκία. Ήταν τεράστια υπόθεση. Το είπα στον πρωθυπουργό Νετανιάχου αυτό. Η Τουρκία και οι ηγέτες της δεν θα είναι πρόβλημα. Κοιτάξτε, ο Ερντογάν είναι ένας δυνατός και έξυπνος άνθρωπος».

Είχαν προηγηθεί σχετικές δηλώσεις του στις 16 Δεκεμβρίου 2024: «Η Τουρκία είναι πολύ έξυπνη. Είναι πολύ έξυπνος τύπος, πολύ επίμονος. Η Τουρκία έκανε μη φιλική κατάληψη του ελέγχου (στη Συρία). Το ήθελε για χιλιάδες χρόνια και τώρα το έχει, οι άνθρωποι που ανέλαβαν ελέγχονται από την Τουρκία»

Και στις 7 Ιανουαρίου 2025: «Αυτοί οι άνθρωποι που μπήκαν μέσα είναι από την Τουρκία. Ο πρόεδρος Ερντογάν είναι φίλος μου. Κάποιος που αγαπώ και σέβομαι. Νομίζω ότι και αυτός με σέβεται. Επίσης, όταν του ζήτησα να μην λάβει μέτρα κατά ορισμένων ανθρώπων, δεν το έκανε. Ξέρετε για ποιους μιλάω – τους Κούρδους».

Διττά μηνύματα στις δηλώσεις Τραμπ

Ο Ντόναλντ Τραμπ χρησιμοποιεί τη γνωστή ρητορική του double bind: Ένα είδος επικοινωνιακού διλήμματος στο οποίο ένα άτομο ή ομάδα λαμβάνει αλληλοσυγκρουόμενα μηνύματα. Αφήνει τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν παγιδευμένο ανάμεσα στον ενθουσιασμό και το αίσθημα αυτοκαταστροφής.

Η παρελκυστική πολιτική του 47ου προέδρου είναι σκόπιμη. Δημιουργεί την ψευδαίσθηση στον Τούρκο πρόεδρο ότι μπορεί να δρα ελεύθερα, με την εντύπωση πως απολαμβάνει συναίνεση ή ανοχή από την αμερικανική πλευρά. Αυτή η στάση μπορεί να ενισχύσει την υπερεκτίμηση δυνάμεων, οδηγώντας σε εσφαλμένες εκτιμήσεις και ενδεχόμενη αυτοπαγίδευση.

Αυτό φαίνεται να εξελίσσεται στην περίπτωση της Συρίας. Η Τουρκία, μετά την αρχική της επιτυχία (με τη φυγή του Μπασάρ Άσαντ), πλέον βρίσκεται σε στρατηγικό τέλμα:

• Η νέα μεταβατική κυβέρνηση δεν ελέγχει πάνω από το μισό της εδαφικής επικράτειας και διαφοροποιείται πολιτικά από το ερντογανικό καθεστώς.
• Οι Κούρδοι παραμένουν ισχυροί, διατηρώντας τον έλεγχο της βορειοανατολικής αυτόνομης περιφέρειας.
• Οι ΗΠΑ εξακολουθούν να έχουν στρατιωτική παρουσία, αποτρέποντας κάθε τουρκική επέκταση.
• Το Ισραήλ επιτίθεται σε εγκαταστάσεις και αεροδρόμια που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από την Τουρκία, αποτρέποντας την ενίσχυσή της.

Ο Αχμέτ Νταβούτογλου, πρώην πρωθυπουργός και υπουργός Εξωτερικών – και νυν αντίπαλος του Ερντογάν  –ερμήνευσε με τον ίδιο τρόπο την αμφισημία των δηλώσεων Τραμπ: «Το μήνυμα πίσω από τον έπαινο του είναι: Αν κάνετε οποιαδήποτε ενέργεια εναντίον του Ισραήλ, να ξέρετε ότι εμπλέκομαι. Μην επιχειρήσετε τίποτα αγνοώντας με».