Η Τουρκία πατά “φρένο” στη συμφωνία για τα F-16 υπέρ των F-35

Η Τουρκία έχει επιβραδύνει μια συμφωνία δισεκατομμυρίων δολαρίων για την αγορά μαχητικών αεροσκαφών F-16 από τις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς στρέφει την προσοχή της στην επανένταξη στο πρόγραμμα των μαχητικών F-35 νέας γενιάς, όπως ανέφεραν δύο πηγές με γνώση του θέματος στο Middle East Eye.

Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση της τουρκικής προεδρίας, ο πρόεδροςΕρντογάν ζήτησε από τον Αμερικανό ομόλογό του Τραμπ, να επανεξετάσει το τουρκικό αίτημα για την αγορά των F-35, κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής επικοινωνίας τον Μάρτιο. Μετά την κλήση, οι δύο κυβερνήσεις ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις για να επιλύσουν το βασικό εμπόδιο που οδήγησε στον αποκλεισμό της Τουρκίας από το πρόγραμμα το 2019: Την απόκτηση από την Άγκυρα ρωσικών αντιαεροπορικών συστημάτων S-400.

Η Τουρκία υπήρξε βασικός εταίρος του κονσόρτσιουμ των F-35 και ήταν υπεύθυνη για την κατασκευή ορισμένων εξαρτημάτων. Οι ΗΠΑ διαθέτουν σήμερα έξι μαχητικά F-35 που είχαν κατασκευαστεί για την Τουρκία και έχουν εξοφληθεί πλήρως, αλλά παραμένουν σε αποθήκευση από το 2019.

Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, ο υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν δήλωσε ότι νομικοί εμπειρογνώμονες από τις δύο πλευρές εξετάζουν βιώσιμες επιλογές που θα επέτρεπαν στην κυβέρνηση Τραμπ να άρει τις κυρώσεις που σχετίζονται με τους S-400. Αυτό θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για ευρύτερες αμυντικές συμφωνίες, συμπεριλαμβανομένης της αγοράς ανταλλακτικών και πυρομαχικών αξίας 20 δισ. δολαρίων.

Πέρυσι, η Τουρκία μείωσε το σχέδιό της για την προμήθεια F-16, αποσύροντας την πρόθεση αγοράς 79 κιτ εκσυγχρονισμού και περιορίζοντας την παραγγελία σε 40 μαχητικά F-16 Viper με σχετικό οπλισμό, μειώνοντας έτσι την αξία της συμφωνίας από τα 23 δισ. δολάρια στα επτά δισεκατομμύρια. «Η Τουρκία έχει πατήσει φρένο στη συμφωνία για τα F-16», δήλωσε μια πηγή στο Middle East Eye. «Η προκαταβολή που κατέβαλε η Άγκυρα ενδέχεται να κατευθυνθεί στο πρόγραμμα των F-35, εφόσον η Ουάσιγκτον συμφωνήσει στην επανένταξη της Τουρκίας».

Η ίδια πηγή διευκρίνισε ότι η Άγκυρα δεν σχεδιάζει να ακυρώσει εντελώς τη συμφωνία για τα F-16, αλλά επιθυμεί να δώσει προτεραιότητα στα F-35. Ο υπουργός Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ είχε δηλώσει τον Νοέμβριο ότι η Άγκυρα είχε ήδη καταβάλει 1,4 δισ. δολάρια ως προκαταβολή για τα F-16.

Τί αναφέρει το Middle East Eye

Σύμφωνα πάντα με το Middle East Eye, δεύτερη πηγή επεσήμανε ότι επειδή και τα F-16 και τα F-35 κατασκευάζονται από την ίδια αμερικανική εταιρεία, τη Lockheed Martin, η ανακατεύθυνση της πληρωμής είναι τεχνικά εφικτή. «Υπάρχει μεγάλη αναμονή για την παραγωγή των F-16. Η Άγκυρα μπορεί να χρειαστεί να περιμένει χρόνια πριν παραλάβει τα πρώτα της αεροσκάφη», είπε η πηγή, αναφέροντας την περίπτωση της Βουλγαρίας, η οποία περίμενε τρία χρόνια για την πρώτη της παραλαβή.

«Η Τουρκία χρειάζεται κάθε διαθέσιμο εναέριο μέσο για να επιχειρεί σε πολλαπλά μέτωπα», είπε χαρακτηριστικά η δεύτερη πηγή, υπογραμμίζοντας πως η πρόθεση της Άγκυρας δεν είναι να ακυρώσει τη συμφωνία για τα F-16, αλλά να προτάξει το πρόγραμμα των F-35, αν υπάρξει ουσιαστική πρόοδος.

Αν η Τουρκία επανενταχθεί στο πρόγραμμα των F-35, θα μπορούσε να παραλάβει άμεσα τα έξι αεροσκάφη που ήδη έχουν κατασκευαστεί γι’ αυτήν. Ο Γκιουλέρ είχε πει τον Νοέμβριο στη Βουλή ότι η Άγκυρα σκοπεύει συνολικά να αγοράσει 40 F-35 από τις ΗΠΑ. Η κίνηση αυτή έχει επίσης στρατηγική σημασία για την ισορροπία ισχύος στην ανατολική Μεσόγειο. Η Ελλάδα αναμένεται να παραλάβει τα πρώτα της F-35 το 2028, ενώ ο γηρασμένος στόλος F-16 της Τουρκίας παρουσιάζει λειτουργικές δυσκολίες.

Η Τουρκία διατηρεί σήμερα πολλές αεροπορικές βάσεις στην περιοχή και σχεδιάζει περαιτέρω επέκταση στη Συρία τους επόμενους μήνες. Ωστόσο, περιφερειακοί παράγοντες – κυρίως το Ισραήλ, αλλά και η Ελλάδα – ασκούν πιέσεις στην Ουάσιγκτον για να μπλοκάρει την πώληση. Το Ισραήλ διατηρεί εδώ και καιρό ένα άτυπο βέτο στις πωλήσεις αμερικανικών όπλων σε χώρες της Μέσης Ανατολής, ώστε να διατηρεί το ποιοτικό στρατιωτικό του πλεονέκτημα.

Η διαμάχη ΗΠΑ-Τουρκίας για τα F-35 ξεκίνησε το 2019, όταν η Άγκυρα αγόρασε το σύστημα S-400 από τη Ρωσία, γεγονός που οδήγησε στην αποπομπή της από το πρόγραμμα. Το 2020, η κυβέρνηση Τραμπ επέβαλε κυρώσεις στην Τουρκία για την απόκτηση αυτή.

Το Middle East Eye είχε αναφέρει νωρίτερα αυτόν τον μήνα ότι η Άγκυρα εξετάζει την προσωρινή μεταφορά των S-400 στη Συρία – συγκεκριμένα στις βάσεις Τ4 ή Παλμύρα – ώστε να εξασφαλιστεί ο εναέριος χώρος κατά την ανακατασκευή των βάσεων. Η κίνηση αυτή θα μπορούσε να βοηθήσει στην άρση των κυρώσεων, ωστόσο δεν έχει ληφθεί ακόμη οριστική απόφαση και απαιτείται η έγκριση της Ρωσίας.