Στο τέλος ο μουτζούρης θα μείνει στον Τραμπ

Συγκεκριμένα έγραφα, ότι «ο Τραμπ ως τυφώνας απειλεί να ανατρέψει ολόκληρο το σύστημα διεθνούς δικαίου, που χρειάσθηκε 200 χρόνια να διαμορφωθεί» και « την τάση του για ολιγαρχική άσκηση της εξουσίας με προεδρικά διατάγματα όπου λαμβάνει με άμεση εφαρμογή σοβαρότατες αποφάσεις με γεωπολιτικές συνέπειες» χωρίς όμως να προβλέψω, ότι θα χρησιμοποιούσε την επιβολή δασμών με προεδρικά εκτελεστικά διατάγματα ως εργαλείο για να επιτύχει τους πολιτικούς και οικονομικούς στόχους του.

Ο Τραμπ από την πρώτη θητεία (2016-2020) θεωρούσε τη Κίνα ως τον κυριότερο εχθρό, που μπορούσε να αμφισβητήσει την οικονομική και πολιτική κυριαρχία των ΗΠΑ στον πλανήτη και γι΄ αυτό επέβαλε αυξημένους δασμούς στις εισαγωγές από την Κίνα χωρίς να επέλθει μείωση των ελλειμάτων, ενώ αντίθετα οι Δημοκρατικοί λόγω καταλοίπων του ψυχρού πολέμου θεωρούσαν ως εχθρό τη Ρωσία με αποτέλεσμα την μαζί με την ΕΕ υποστήριξη της Ουκρανίας στη μεταξύ τους σύρραξη με πολεμικό υλικό και χρήματα. Λόγω των κυρώσεων που επιβλήθηκαν στη Ρωσία για την εισβολή στην Ουκρανία διαταράχθηκαν διπλωματικές και οικονομικές σχέσεις και επήλθε αναδιάταξη επιρροών στην Ανατολική Μεσόγειο.

Ο Τραμπ απέναντι σε δύο προκλήσεις

Με την αλλαγή της εξουσίας στις ΗΠΑ ο Τραμπ έπρεπε να διαχειριστεί δύο τεράστια οικονομικά προβλήματα, που κληρονόμησε:

α) Το τεράστιο δημόσιο χρέος της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης των ΗΠΑ, που ανέρχεται σε 36 τρισ. δολάρια που, καλύπτεται από ομόλογα από τα οποία ένα μεγάλο μέρος βρίσκεται στα χέρια της Κίνας και για τα οποία κατά τη λήξη τους πρέπει ή να πληρωθούν ή να αντικατασταθούν με τη συναίνεση του κατόχου τους αλλιώς οι ΗΠΑ θα βρεθούν σε στάση πληρωμών.

Η εξυπηρέτηση του χρέους αυτού δεν είναι δυνατή χωρίς τη μείωση των δαπανών της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, που ανέρχονται σε επτά τρισ. δολάρια το χρόνο και έσοδα 5 τρις. Επομένως, το ζητούμενο είναι η μείωση των δαπανών με απολύσεις προσωπικού, που είναι η αποστολή του Έλον Μασκ και η αύξηση των εσόδων μέσω των δασμών.

β) Το έλλειμμα του ισοζυγίου εμπορικών συναλλαγών με τρίτες χώρες από εισαγωγές προϊόντων και παροχή υπηρεσιών, που ανέρχεται σε 1,2 τρις δολάρια το χρόνο, που για να μειωθεί απαιτείται αύξηση της εγχώριας παραγωγής με παραγωγή προϊόντων πιο φθηνών από τα εισαγόμενα, που επιτυγχάνεται με την επιβολή δασμών δηλαδή επιστροφή στον προστατευτισμό.

Δεν νομίζω, ότι αυτά μπορούν να επιλυθούν με συμβατικούς τρόπους, γιατί είναι απαραίτητη η συνεργασία τρίτων χωρών κυρίως της Κίνας για την ανανέωση των ομόλογών και γιατί δεν μπορεί να καλύπτεται το εμπορικό έλλειμμα με την έκδοση δολαρίων, γιατί συνεχώς περιορίζεται η αξία του δολαρίου, ως διεθνές μέσον εμπορικών συναλλαγών και τροφοδοτείται ο πληθωρισμός.

Φυσικά μολονότι οι ΗΠΑ είναι η μεγαλύτερη οικονομική αγορά στο πλανήτη, που η πορεία της επηρεάζει όλες τις αγορές, υπάρχουν και άλλα μεγάλα διεθνή και εσωτερικά χρόνια προβλήματα, που απαιτούν λύση, όπως οι στρατιωτικές δαπάνες και η συμμετοχή στο ΝΑΤΟ, το έλλειμμα βιομηχανικής παραγωγής στις ΗΠΑ και της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, η λαθραία μετανάστευση, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, το έλλειμμα των σπανίων γαιών κλπ, που κατά κάποιο τρόπο πρέπει να επιλυθούν σε συνδυασμό με τα κύρια προβλήματα.

To modus operandi Τραμπ

To modus operandi του νέου πλανητάρχη θυμίζει επιχειρηματική δραστηριότητα για μεγάλα deals όχι όμως μεταξύ ίσων παικτών-κρατών, αλλά κάνοντας χρήση της απόλυτης εξουσίας που του παρέχει το Σύνταγμα των ΗΠΑ κατόπιν της κυριαρχίας του στα νομοθετικά σώματα και των οικονομικών δυνατοτήτων των ΗΠΑ προσπαθεί να επιβάλλει τις θέσεις του σε ασθενέστερες ακόμα και σε φίλιες παραδοσιακά συμμαχικές χώρες με την επιβολή ή μη δασμών σε συνδυασμό απειλών, ψευδών ειδήσεων, υποσχέσεων, χαριστικών διακρίσεων κατά περίπτωση και προσωπική κρίση. Επίσης αφήνει ανοικτή τη δυνατότητα μείωσης των δασμών κατόπιν προσωπικής συνεννόησης, όπως χαρακτηριστικά δήλωσε, 50 χώρες “kiss my ass” για να πετύχουν μείωση δασμών!

Ο Τραμπ κήρυξε οικονομικό πόλεμο στην Κίνα για την αποτροπή απώλειας της πολιτικής και οικονομικής κυριαρχίας των ΗΠΑ στον πλανήτη σύμφωνα με τη βελτιωμένη εκδοχή του δόγματος Κλαούζεβιτς, ότι «ο οικονομικός πόλεμος αποτελεί συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα» και για να εκπληρώσει τη προεκλογική του υπόσχεση να κάνει την Αμερική ξανά μεγάλη (MAGA).

Έτσι επέβαλε σταδιακά δασμούς στα εισαγόμενα από τη Κίνα προϊόντα, που έφθασαν στο 145% με αντίστοιχη αύξηση των δασμών από τη Κίνα στα αμερικανικά προϊόντα. Δηλαδή ουσιαστικά επέρχεται παύση του εμπορίου μεταξύ των δύο χωρών και αναμένονται οι επιπτώσεις στις οικονομίες αμφοτέρων. Το πιθανότερο στο μέλλον να βρεθεί συμβιβαστική φόρμουλα, γιατί οι δύο οικονομίες αλληλοσυμπληρώνονται με πιθανότερη υποχώρηση του Τραμπ, που υπόκειται στις πιέσεις του μεγάλου κεφαλαίου, αλλά η ζημιά θα έχει γίνει στην αξιοπιστία των ΗΠΑ.

Ο Τραμπ κήρυξε επίσης εμπορικό πόλεμο σε όλες τις χώρες του πλανήτη με διαφορετική κλίμακα δασμών βάσει αλγόριθμου, αλλά η επιβολή των δασμών εκατέρωθεν πάγωσε για 90 ημέρες πλην των αρχικών δασμών και με εξαιρέσεις για υπολογιστές και iphone. Πρόκειται λοιπόν για ένα ανατολίτικο παζάρι που θα καταλήξει κάπου ίσως win-win, όπως πρότεινε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Εκείνο που είναι βέβαιο το ελεύθερο εμπόριο υπέστη πλήγμα με συνέπεια τον περιορισμό των συναλλαγών, την αύξηση του κόστους ζωής ιδίως για τις ΗΠΑ με παράπλευρες συνέπειες για τον τουρισμό και τη ναυτιλία ιδίως για τη χώρα μας και προσπάθεια ευρέσεως εναλλακτικών αγορών.

Εξάλλου, εάν συνεχιστεί ο οικονομικός πόλεμος λόγω του domino effect θα επεκταθεί και σε άλλες χώρες χωρίς να αποκλείονται οι περιφερειακές ένοπλες συγκρούσεις και ενδεχόμενα κάποιες χώρες, όπως η γείτονα, στην αναμπουμπούλα θα προσπαθήσει να επωφεληθεί.

Θα του μείνει ο… μουτζούρης;

Μέσα σε τρεις ημέρες από την εξαγγελία επιβολής των δασμών στις ΗΠΑ εξανεμίστηκαν στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης 12 τρις χρηματιστηριακές αξίες με κάθετη πτώση όλων των δεικτών. Με την εξαγγελία του παγώματος των δασμών για 90 ημέρες οι αξίες ανέκαμψαν αρκετά, αλλά στη συνέχεια στα χρηματιστήρια όλου του κόσμου επικρατεί αστάθεια. Ακούστηκαν ήδη φωνές, ότι υπήρξε χειραγώγηση των μετοχών και με εσωτερική πληροφόρηση κόλπο γκρόσο πολλών δις. Φοβάμαι, ότι αν συνεχιστεί η αλλοπρόσαλλη τακτική του Τραμπ θα χαθεί η εμπιστοσύνη του κοινού στις χρηματαγορές.

Δεν νομίζω ότι ο Τραμπ θα μπορέσει να επιλύσει τα δύο μεγάλα προβλήματα (περιορισμό του δημοσίου χρέους και εμπορικού ισοζυγίου) για πολλούς λόγους διεθνείς και εσωτερικούς, με δυσάρεστες λόγω ύφεσης συνέπειες για το ντόπιο πληθυσμό και διεθνώς και τα προβλήματα αυτά θα παραμείνουν σαν ο μουτζούρης στα χρόνια της προεδρίας του, που θα κληθούν να επιλύσουν οι επόμενοι.