Επιχείρηση αλλαγής ατζέντας μέσω των επιδομάτων

Το τι θα πράξει ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν είναι σαφές, ακόμη όμως και για το ακραίο ενδεχόμενο να εξαντλήσει την τετραετία, θα πρέπει να συγκρατήσει την περαιτέρω υποχώρηση. Προς τούτο, καταφεύγει στην κλασική συνταγή των επιδομάτων, πασπαλισμένη με μπόλικη πολιτική προπαγάνδα από τα μέσα ενημέρωσης που εξακολουθεί να ελέγχει. Βέβαια, η εμπειρία έχει δείξει ότι από την στιγμή που μία κυβέρνηση έχει περάσει το σημείο καμπής, δεν επιστρέφει, ακόμη και αν μοιράζει πεντοχίλιαρα.

Από το Μαξίμου πάντως διαρρέει ότι το έχουν υπόψη τους και ότι οι εξαγγελίες των επιδομάτων γίνονται και θα συνεχιστούν με κορύφωση την ΔΕΘ, λαμβάνοντας υπόψη και τον χρόνο που απαιτείται για να αποδώσουν. Τώρα, το εάν οι πολίτες θα ξεχάσουν τους 57 νεκρούς των Τεμπών και την επιχείρηση συγκάλυψης, επειδή θα τους δώσει η κυβέρνηση επίδομα από 250 έως 800 ευρώ τον χρόνο, είναι κάτι που θα φανεί προσεχώς. Είναι όμως ένα δείγμα εξαχρείωσης από την πλευρά της. 

Σε κάθε περίπτωση η κυβέρνηση επιδιώκει να αλλάξει το επικοινωνιακό περιβάλλον, να συγκρατήσει την δυσαρέσκεια στο εσωτερικό της Κοινοβουλευτικής Ομάδας και να αποτρέψει μία κίνηση από τα δεξιά της. Επιπροσθέτως, πάντα στο επικοινωνιακό επίπεδο, συντηρεί το ότι “όπως είναι διαμορφωμένο το πολιτικό τοπίο δεν υπάρχει εναλλακτική”.

Ματωμένα πλεονάσματα 

Οι εξαγγελίες του πρωθυπουργού αφορούν την επιστροφή ενός ενοικίου που σύμφωνα με τους υπολογισμούς αφορά 1.280.000 ανθρώπους και επίδομα στους χαμηλοσυνταξιούχους 250 ευρώ. Από το Μαξίμου διοχετεύεται ότι θα υπάρχουν και επιδόματα για την ενέργεια. 

Πριν από μερικά χρόνια ο Κυριάκος Μητσοτάκης, όταν ακόμη ήταν στην αντιπολίτευση, έλεγε προς τον τότε πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα: «Τι θέλετε τελικά, να αποτελειώσετε την πραγματική οικονομία με εξωφρενικά πλεονάσματα για να κάνετε εσείς μικροπολιτική επιδομάτων;». Προσέθετε δε ότι θέλει μόνιμες και καλοπληρωμένες δουλειές και όχι κόσμο που να εξαρτάται από την επιδοματική πολιτική της κυβέρνησης. Η ασυνέπεια είναι προφανής όπως και το συμπέρασμα: είτε ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξαπατούσε και εξακολουθεί να εξαπατά τους πολίτες, είτε απλά απέτυχε στους στόχους που ο ίδιος είχε βάλλει. 

Η ανακοίνωση του πρωθυπουργού ήλθε λίγα 24ωρα μετά την αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας από τον οίκο Standard & Poors που αναγνώρισε το υπερπλεόνασμα. Ο οίκος στην έκθεση του αποδίδει «μέρος της υπεραπόδοσης στην υποεκτέλεση των προγραμματισμένων επενδύσεων» και προσθέτει: «Ωστόσο, η υπεραπόδοση στις προσπάθειες φορολογικής συμμόρφωσης στήριξε και πάλι την υπέρβαση και αναμένουμε ότι θα συνεχίσει να στηρίζει την αύξηση των εσόδων φέτος». Για να το πούμε απλά, η υψηλή έμμεση φορολογία και οι μειωμένες επενδύσεις έφεραν το υπερ-πλεόνασμα που όπως εκτιμά ο οίκος θα συνεχιστεί και στην επόμενη τριετία. 

Κλασσική προπαγανδιστική συνταγή βασισμένη στην μαζική ψυχολογία, όπως την περιέγραφε πριν από έναν αιώνα ο Γκυστάβ Λε Μπον: αυξάνεις τους έμμεσους φόρους για να μην έχεις κοινωνικές αντιδράσεις και επιστρέφεις ένα μέρος συγκεντρωτικά για να κερδίσεις της εντυπώσεις. 

Την περασμένη εβδομάδα δημοσιοποιήθηκαν τα στοιχεία για το κόστος του πασχαλινού τραπεζιού από την ΕΣΕΕ που ήταν ανεβασμένο περίπου κατά 6% σε σχέση με πέρυσι, που και πέρυσι ήταν αυξημένο σε σχέση με πρόπερσι κ.οκ. Εάν η σύγκριση γίνει με το 2019, έτος που η χώρα βγήκε επισήμως από τα μνημόνια, το κόστος ήταν αυξημένο περί το 80% με 100% αναλόγως. 

Γενικότερα το κόστος ζωής από το 2019 έχει ανέβει από 30% έως 50% περιλαμβάνοντας την ενέργεια, την στέγη και τα βασικά καταναλωτικά αγαθά. Τα επίσημα στατιστικά στοιχεία απλώς επιβεβαιώνουν αυτό που αντιλαμβάνεται η μέση ελληνική οικογένεια στον προϋπολογισμό της. 

Όμως από το 2019 και μετά το ΑΕΠ αυξάνεται πάνω από 2% τον χρόνο. Η κερδοφορία των επιχειρήσεων από το 2019 επίσης αυξάνεται, με μία προσωρινή στασιμότητα στην πανδημία. Ωστόσο οι μισθοί παραμένουν σταθεροί ή αυξάνονται σε αναλογία μικρότερη, τόσο σε σχέση με την κερδοφορία των επιχειρήσεων, όσο και, κυρίως, σε σχέση με το κόστος ζωής. Βοηθά το ότι δεν υπάρχουν συλλογικές συμβάσεις και διαπραγματεύσεις. Αυτό αντανακλάται στα επίσημα στοιχεία της Eurostat που φέρνουν σταθερά την χώρα σε μία από τις τελευταίες θέσεις της ΕΕ, όσον αφορά στο επίπεδο διαβίωσης. Συμβάλλει σε αυτό και η μείωση του κοινωνικού μισθού όπως δείχνει πχ η αύξηση της ατομικής συμμετοχής στις υπηρεσίες υγείας, παιδείας κλπ. 

Πολιτική εξαπάτηση 

Το γενικό συμπέρασμα, από όποια πλευρά και αν το δει κανείς – είτε από τα εμπειρικά στοιχεία που βιώνει η μέση οικογένεια, είτε από τα συνδυαστικά στατιστικά στοιχεία –  είναι ότι ενώ πράγματι αυξάνεται το ΑΕΠ και βελτιώνονται οι δείκτες του δημοσίου χρέους και αυξάνεται η κερδοφορία των επιχειρήσεων, εντούτοις μειώνεται το επίπεδο διαβίωσης του πληθυσμού. Όχι βέβαια του συνόλου, αλλά της πλειονότητας των πολιτών. Πιστή στην νεοφιλελεύθερη ορθοδοξία, η κυβέρνηση δημιουργεί την κοινωνία του ενός τρίτου.

Ένα μέρος από την υπεραπόδοση, που οφείλεται κυρίως στην άδικη έμμεση φορολόγηση και επιβαρύνει κυρίως τη μεσαία τάξη, η κυβέρνηση το επιστρέφει με την μορφή επιδομάτων στα πιο χαμηλά εισοδηματικά στρώματα. Αλλά επιμελώς αποφεύγει να αγγίζει θα υψηλά εισοδήματα και τα μεγάλα κέρδη. Διαχείριση της μιζέριας σε βάρος της μεσαίας τάξης. 

Το τελικό ερώτημα είναι πολιτικό και όχι οικονομικό, όπως επιχειρεί να πείσει ο Κωστής Χατζηδάκης: τι νόημα έχει η βελτίωση των γενικών οικονομικών δεικτών όταν δεν αντανακλούν αντίστοιχη αύξηση του επιπέδου διαβίωσης της πλειονότητας των πολιτών και των προοπτικών της χώρας; 

Η κυβέρνηση στρεψοδικώντας αποφεύγει να απαντήσει το ερώτημα. Επιμένει στο “δεν είναι αυτό που νομίζετε”. Άρα, είτε ότι οι Έλληνες λένε ψέματα, πχ σε όλες τις δημοσκοπήσεις που αξιολογούν αρνητικά σε ποσοστό άνω του 60% την κυβέρνηση, την προσωπική τους κατάσταση και πάνω από 70% εμφανίζονται απαισιόδοξοι. Είτε είναι ανόητοι και δεν αντιλαμβάνονται τα πράγματα. 

Εν τέλει, τι άλλο είναι εάν όχι ένδειξη αμηχανίας ότι η κυβέρνηση μετά από έξι χρόνια «θα μοιράσει το κοινωνικό μέρισμα της ανάπτυξης»; Μόνο που ακριβώς το νεοφιλελεύθερο μοντέλο ανάπτυξης αποκλείει την κοινωνική διανομή του αφού δομικά εντείνει τις ανισότητες.