Οι επιδόσεις της Ελλάδας στις μεγαλύτερες διεθνείς διοργανώσεις

Η παρούσα έρευνα εξετάζει επίσης, την καλύτερη επίδοση όλων των χωρών σε παγκόσμιους τελικούς στο ανώτατο επίπεδο αγώνων (δηλαδή στους Ολυμπιακούς Αγώνες και στα Παγκόσμια Πρωταθλήματα), στις 20 πιο σημαντικές διεθνείς διοργανώσεις στα πέντε προαναφερθέντα ολυμπιακά ομαδικά σπορ (10 σε Ολυμπιακούς Αγώνες και 10 σε Παγκόσμια Πρωταθλήματα συνολικά για τα πέντε αθλήματα – 10 διοργανώσεις ανδρών και 10 διοργανώσεις γυναικών). Τα στοιχεία για την ανάλυση που ακολουθεί, αντλήθηκαν από τις επίσημες ιστοσελίδες των παγκόσμιων ομοσπονδιών των πέντε αθλημάτων, την ιστοσελίδα olympics.com της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής (ΔΟΕ), και τη wikipedia.

Στο ολυμπιακό τουρνουά ποδοσφαίρου των ανδρών συμμετείχαν οι κανονικές εθνικές ομάδες μόνο στις διοργανώσεις μεταξύ 1908-1948, αφού στις υπόλοιπες διοργανώσεις είτε συμμετείχαν σύλλογοι είτε ερασιτέχνες είτε οι εθνικές ομάδες κάτω των 23 ετών. Εδώ και πολλές δεκαετίες η FIFA δεν επιτρέπει τη συμμετοχή των κανονικών εθνικών ανδρικών ομάδων ποδοσφαίρου στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Τα ολυμπιακά τουρνουά ποδοσφαίρου στα οποία συμμετείχαν οι κανονικές εθνικές ομάδες των ανδρών είναι μόλις επτά, διότι το 1932 δεν διεξήχθη, ενώ τρεις Ολυμπιάδες δεν έλαβαν χώρα λόγω των δύο Παγκοσμίων Πολέμων. Επομένως, όσον αφορά το ποδόσφαιρο ανδρών στους Ολυμπιακούς Αγώνες, για τις ανάγκες της παρούσας ανάλυσης υπολογίζονται μόνο αυτά τα επτά τουρνουά.

Η Ελλάδα μέχρι και το 2003 δεν είχε κατακτήσει μετάλλιο σε καμία από τις 20 διοργανώσεις. Την τριετία 2004-06 όμως, κάθε χρονιά κατακτούσε μετάλλιο σε διαφορετική διοργάνωση (Ολυμπιακούς Αγώνες πόλο γυναικών, Παγκόσμιο Πρωτάθλημα πόλο ανδρών, Παγκόσμιο Πρωτάθλημα μπάσκετ ανδρών αντίστοιχα). Οι καλύτερες επιδόσεις της Ελλάδας στις πέντε (5) μέχρι σήμερα διοργανώσεις που έχει κατακτήσει μετάλλιο, και οι οποίες καλύτερες επιδόσεις την έχουν εκτοξεύσει πολύ ψηλά στην παγκόσμια κατάταξη των χωρών, επιτεύχθηκαν τις παρακάτω χρονιές: 2004 (η εθνική γυναικών πόλο στους Ολυμπιακούς Αγώνες), 2006 (η εθνική ανδρών μπάσκετ στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα), 2011 (η εθνική γυναικών πόλο στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα), 2021 (η εθνική ανδρών πόλο στους Ολυμπιακούς Αγώνες), και 2023 (η εθνική ανδρών πόλο στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα).

Και στις πέντε (5) περιπτώσεις οι ελληνικές εθνικές ομάδες συμμετείχαν στον τελικό, αλλά μόνο η εθνική γυναικών πόλο το 2011 κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο. Αξίζει να αναφερθεί, ότι τα άλλα τρία (3) ελληνικά χρυσά μετάλλια σε επίπεδο εθνικών ομάδων ανδρών-γυναικών σε παγκόσμια διοργάνωση τα έχουν κατακτήσει πάλι γυναίκες: η εθνική γυναικών πόλο στο World League (2005) και στο World Cup (2025), και η εθνική γυναικών μπιτς χάντμπολ στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα (2018) – το τελευταίο δεν αποτελεί ολυμπιακό άθλημα. Από το πρώτο χρυσό το 2005 μέχρι το 2025, κάθε 6-7 έτη μία ελληνική εθνική ομάδα γυναικών κερδίζει χρυσό μετάλλιο σε παγκόσμια διοργάνωση.

Η διαδικασία της αναρρίχησης όσο το δυνατόν υψηλοτέρα στην παγκόσμια κατάταξη είναι μακρόχρονη για όλες τις χώρες, αφού προϋποθέτει και απαιτεί προσπάθεια πολλών δεκαετιών. Η Ελλάδα το πέτυχε μέσα σε διάστημα 19 ετών (2004-2023), περίοδος που είναι σχετικά μικρή για τα επιτεύγματα αυτά σε σύγκριση με όλες σχεδόν τις υπόλοιπες χώρες. Η Σερβία, η Κροατία και η Ελλάδα εκτοξεύτηκαν ψηλά στη σχετική κατάταξη των χωρών μέσα στο μικρότερο χρονικό διάστημα σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες.

Στις 20 διοργανώσεις στα πέντε ομαδικά σπορ, η Ελλάδα είναι 23η στον κόσμο στον αριθμό των διοργανώσεων (5) που κατέκτησε έστω χάλκινο μετάλλιο, 19η στον κόσμο στον αριθμό των διοργανώσεων (5) που συμμετείχε στον τελικό, και 25η στον κόσμο στον αριθμό των διοργανώσεων (1) που κατέκτησε χρυσό μετάλλιο. Εάν η Εθνική ανδρών πόλο είχε κατακτήσει το χρυσό το 2023 στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα όπου έχασε στον τελικό στα πέναλτι, η Ελλάδα θα ανέβαινε πέντε θέσεις και θα ήταν 20η στη σχετική κατάταξη.

Ο πίνακας 1 καταγράφει όλες τις χώρες που έχουν συμμετάσχει σε τελικό ή/και έχουν κατακτήσει μετάλλιο σε μία τουλάχιστον από τις 20 κυριότερες παγκόσμιες διοργανώσεις στα πέντε ομαδικά αθλήματα(ποδόσφαιρο, μπάσκετ, βόλεϊ, πόλο, χάντμπολ). Όσες χώρες έχουν κατακτήσει χρυσό ή χρυσά μετάλλια, αυτά αναφέρονται δίπλα στο όνομα της κάθε χώρας, δηλαδή ως χρυσά σε αριθμό διοργανώσεων.

Πίνακας 1

Σε πόσες από τις 20 κυριότερες παγκόσμιες διοργανώσεις έχει συμμετάσχει κάθε χώρα σε τελικό και σε πόσες διοργανώσεις έχει κατακτήσει τουλάχιστον χάλκινο μετάλλιο – στα πέντε ομαδικά σπορ (άνδρες & γυναίκες)

( ) = θέση στην κατάταξη με βάση τον αριθμό των διοργανώσεων που κατέκτησαν έστω χάλκινο μετάλλιο

ΧΩΡΕΣ	ΑΡΙΘΜΟΣ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ ΜΕ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΤΕΛΙΚΟ	ΑΡΙΘΜΟΣ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ ΜΕ ΚΑΤΑΚΤΗΣΗ ΕΣΤΩ ΧΑΛΚΙΝΟΥ ΜΕΤΑΛΛΙΟΥ
1 (3). ΗΠΑ – χρυσά σε 11 διοργανώσεις	13	14
2 (2). Ισπανία – χρ. σε 8	13	15
3 (6). Ιταλία – χρ. σε 9	11	11
4 (4). Βραζιλία – χρ. σε 7	11	12
5 (1). Ρωσία – χρ. σε 6	11	16
6 (5). Γαλλία – χρ. σε 7	9	12
7 (7). Γερμανία – χρ. σε 8	8	10
8 (8). Ολλανδία – χρ. σε 4	7	9
9 (10). Ουγγαρία – χρ. σε 4	7	8
10 (9). Σερβία – χρ. σε 3	7	9
11 (11). Ιαπωνία – χρ. σε 3	7	8
12 (12). Κίνα – χρ. σε 2	7	8
13 (14). Σουηδία – χρ. σε 2	7	7
14 (13). Κροατία – χρ. σε 4	6	7
15 (17). Νορβηγία – χρ. σε 4	5	6
16 (21). Δανία – χρ. σε 4	5	5
17 (15). Νότια Κορέα – χρ. σε 2	5	7
18 (19). Ρουμανία – χρ. σε 2	5	6
19 (23). Ελλάδα – χρ. σε 1	5	5
20 (18). Αργεντινή – χρ. σε 3	4	6
21 (16). Πολωνία – χρ. σε 2	4	7
22 (22). Αυστραλία – χρ. σε 2	4	5
23 (25). Βουλγαρία	4	5
24 (20). Κούβα – χρ. σε 2	3	6
25 (24). Καναδάς – χρ. σε 1	3	5
26 (26). Αυστρία	3	5
27 (27). Ουρουγουάη – χρ. σε 2	2	3
28 (30). Μ. Βρεταννία –  χρ. σε 2	2	2
29 (28). Βέλγιο – χρ. σε 1	2	3
30 (31). Αγγλία – χρ. σε 1	2	2
31 (32). Μαυροβούνιο	2	2
31 (32). Περού	2	2
33 (29). Χιλή	1	3
34 (34). Ελβετία	1	2
34 (34). Τουρκία	1	2
36 (36). Τσεχία	1	1
36 (36). Ισλανδία	1	1
36 (36). Κατάρ	1	1
39 (39). Λιθουανία	–	2
39 (39). Βόρεια Κορέα	–	2
41 (41). Πορτογαλία	–	1
41 (41). Ουκρανία	–	1
41 (41). Σλοβενία	–	1
41 (41). Μεξικό	–	1
41 (41). Φιλιππίνες	–	1
Σοβιετική  Ένωση – χρ. σε 14	14	14
Γιουγκοσλαβία (σε όλες τις εκδοχές της) – χρ. σε 7	9	9
Τσεχοσλοβακία – χρ. σε 3	7	8
Ανατ. Γερμανία – χρ. σε 3	7	7
Σερβία & Μαυροβούνιο – χρ. σε 3	6	9

Χρυσό μετάλλιο έστω και σε μία από τις 20 διοργανώσεις έχουν κατακτήσει 28 υφιστάμενες χώρες (δηλαδή το 14% των χωρών – 28/206). Εκτός από την Ελλάδα, άλλες 3 χώρες έχουν κατακτήσει χρυσό μόνο σε μία διοργάνωση, ο Καναδάς, το Βέλγιο και η Αγγλία. Η τελευταία συμμετέχει στα Παγκόσμια Πρωταθλήματα, αλλά όχι μόνη της στους Ολυμπιακούς Αγώνες όπου αποτελεί μέρος της Μεγάλης Βρετανίας.

Από τις 26 υφιστάμενες χώρες που έχουν συμμετάσχει σε τελικό σε 3 τουλάχιστον διοργανώσεις, μόνο η Βουλγαρία και η Αυστρία δεν έχουν κατακτήσει χρυσό μετάλλιο. Οι χώρες που στην ιστορία των ομαδικών αθλημάτων προηγούνται στις κατακτήσεις χρυσών μεταλλίων σε αριθμό διοργανώσεων, είναι οι Σοβιετική Ένωση 14, ΗΠΑ 11, Ιταλία 9, Ισπανία 8, Γερμανία 8, Βραζιλία 7, Γαλλία 7, Γιουγκοσλαβία 7, και Ρωσία 6.

Παγκόσμιοι τελικοί

Συνολικά 38 υφιστάμενες χώρες έχουν συμμετάσχει σε τελικό σε μία τουλάχιστον από τις 20 μεγαλύτερες παγκόσμιες διοργανώσεις στα πέντε ομαδικά αθλήματα. Η Ελλάδα έχει συμμετάσχει σε τελικό – σε Ολυμπιακούς Αγώνες ή Παγκόσμιο Πρωτάθλημα – σε όσες διοργανώσεις (5) το έχουν πετύχει και οι χώρες στις θέσεις 15-18 (Νορβηγία – χρυσό σε 4 διοργανώσεις, Δανία – χρυσό σε 4, Νότια Κορέα – χρυσό σε 2, Ρουμανία – χρυσό σε 2) στον πίνακα 1, αλλά οι τέσσερις αυτές χώρες τοποθετούνται στην κατάταξη πιο πάνω από την Ελλάδα διότι έχουν κατακτήσει χρυσό μετάλλιο σε περισσότερες διοργανώσεις.

Η 19η θέση της Ελλάδας θα πρέπει να είναι πλέον από τα σημαντικότερα σημεία αναφοράς του ελληνικού αθλητισμού, αφού η Ελλάδα προηγείται στη σχετική κατάταξη πολλών χωρών που είναι ή ήταν παγκόσμιες δυνάμεις στα ομαδικά σπορ, όπως οι Κούβα (τελικό σε 3 από τις 20 διοργανώσεις), Καναδάς (σε 3), Αργεντινή (σε 4), Πολωνία (σε 4), Αυστραλία (σε 4), και Βουλγαρία (σε 4).

Μπροστά από την Ελλάδα στην κατάταξη, με συμμετοχή σε τελικό σε 6 διαφορετικές διοργανώσεις, βρίσκεται η Κροατία. Συμμετοχή σε τελικό σε 7 διοργανώσεις έχουν έξι χώρες – η Ιαπωνία, η Κίνα και τέσσερις ευρωπαϊκές (Ολλανδία, Ουγγαρία, Σερβία, Σουηδία), ενώ η Γερμανία έχει συμμετάσχει σε τελικό σε 8 διαφορετικές διοργανώσεις. Στις θέσεις 3-6 βρίσκονται αντίστοιχα οι Ιταλία (με 11), Βραζιλία (με 11), Ρωσία (με 11), και Γαλλία (με 9).

Η Ισπανία (με 13) είναι δεύτερη στον κόσμο μετά τις ΗΠΑ (επίσης με 13) μεταξύ των υφιστάμενων χωρών, παρουσιάζοντας πρωτοφανή πρόοδο και αποτελεσματικότητα στα ομαδικά σπορ τα τελευταία 15-20 χρόνια, τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες. Οι Αμερικανοί είναι πρώτοι στον κόσμο στη σχετική κατάταξη, διότι έχουν κατακτήσει χρυσό μετάλλιο σε περισσότερες διοργανώσεις από την Ισπανία. Στην ιστορία των ομαδικών αθλημάτων η Σοβιετική Ένωση με 14 είναι κι εδώ πρώτη, όπως και στα χρυσά, ενώ η Γιουγκοσλαβία έχει παίξει σε τελικό σε 9 διοργανώσεις.

Αυτά που προαναφέρθηκαν για την Ελλάδα, είναι μέρος της συνολικής τεράστιας προόδου του ελληνικού αθλητισμού τις τελευταίες δεκαετίες, κάτι που αντικατοπτρίζεται και στο Κύπελλο Πρωταθλητριών Ευρώπης (Champions League, Euroleague). Ελληνικοί σύλλογοι από το 1992 έως το 2024 (δηλαδή επί 33 έτη) κάθε χρόνο συμμετέχουν σε έναν τουλάχιστον τελικό σε άνδρες ή γυναίκες στο Κύπελλο Πρωταθλητριών – με εξαίρεση το 1993 και το 1999 όπου όμως κατέκτησαν την τρίτη θέση (στο Πρωταθλητριών μπάσκετ ανδρών) – κάτι που φάνταζε αδιανόητο τριάντα χρόνια πριν.

Μετάλλιο έστω και σε μία από τις 20 διοργανώσεις στα πέντε ομαδικά σπορ έχουν κατακτήσει 45 υφιστάμενες χώρες, Από τις 45 χώρες, οι 29 είναι ευρωπαϊκές (ποσοστό 65%). . Όσον αφορά στην κατάταξη των χωρών με βάση τον αριθμό των διοργανώσεων που κατέκτησαν έστω χάλκινο μετάλλιο, η Ρωσία (με 16), η Ισπανία (με 15) και οι ΗΠΑ (με 14) καταλαμβάνουν τις τρεις πρώτες θέσεις, όπως φαίνεται στον πίνακα 1. Προκαλεί εντύπωση η επίδοση της Ισπανίας που ξεπέρασε το 2023 τις Ηνωμένες Πολιτείες στη σχετική κατάταξη, μετά την κατάκτηση για πρώτη φορά μεταλλίου, και μάλιστα χρυσού, στο Μουντιάλ ποδοσφαίρου γυναικών. Η Σοβιετική Ένωση κατέκτησε μετάλλιο σε 14 διοργανώσεις, ενώ η Γιουγκοσλαβία σε 9.

Επίσης, προκαλούν εντύπωση οι επιδόσεις της Σερβίας & Μαυροβουνίου, τόσο σε τελικούς (6/20), όσο και σε κατακτήσεις μεταλλίων (9/20), αφού υπήρξε ως κρατική οντότητα μόλις για 14 έτη (1993-2006)! Το Περού έχει συμμετάσχει σε τελικό Ολυμπιακών Αγώνων και Παγκοσμίου Πρωταθλήματος στο βόλεϊ γυναικών, ενώ η Βόρεια Κορέα επίσης στο βόλεϊ γυναικών έχει κατακτήσει χάλκινο μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες και στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα. Η Κίνα, μία από τις δύο πολυπληθέστερες χώρες του πλανήτη, δεν έχει πάρει μετάλλιο σε καμία από τις 10 διοργανώσεις των ανδρών.

Όσον αφορά τις μικρές πληθυσμιακά χώρες, το Μαυροβούνιο έχει παίξει σε τελικό Ολυμπιακών Αγώνων στο χάντμπολ γυναικών και σε τελικό Μουντιάλ στο πόλο ανδρών, η Ισλανδία σε Ολυμπιακούς Αγώνες και το Κατάρ σε Παγκόσμιο Πρωτάθλημα έχουν παίξει σε τελικό στο χάντμπολ ανδρών, ενώ η Ουρουγουάη έχει κατακτήσει χρυσό σε δύο διοργανώσεις (στο ποδόσφαιρο ανδρών). Η Κροατία, η Νορβηγία και η Δανία έχουν κατακτήσει χρυσό μετάλλιο σε 4 διοργανώσεις η κάθε μία, και είναι πρώτες στον κόσμο στη σχετική κατάταξη αν γίνει αναγωγή στο πληθυσμιακό μέγεθος κάθε χώρας.

Οι επιδόσεις της Ελλάδας αναλυτικά

Η Ελλάδα έχει καταταγεί στην πρώτη εξάδα σε 15 διαφορετικές διοργανώσεις στα πέντε κύρια ολυμπιακά ομαδικά αθλήματα (5 σε Ολυμπιακούς Αγώνες, 5 σε Παγκόσμια Πρωταθλήματα, και 5 σε Παγκόσμια Κύπελλα). Επίσης, εκτός των πέντε κύριων ολυμπιακών ομαδικών σπορ, έχει καταταγεί στην εξάδα σε άλλες 3 διοργανώσεις. Ακόμη, έχει καταταγεί 7η ή 8η σε άλλες έξι (6) διοργανώσεις σε ολυμπιακά ομαδικά αθλήματα (βλ. παρακάτω).

Η Ελλάδα έχει συμμετάσχει σε παγκόσμιους τελικούς στα ολυμπιακά ομαδικά σπορ σε 8 διαφορετικές διοργανώσεις συμπεριλαμβανομένων των Παγκοσμίων Κυπέλλων (σε 9 διαφορετικές διοργανώσεις με το μπιτς χάντμπολ που όπως προαναφέρθηκε δεν είναι ολυμπιακό άθλημα – 4 τελικοί για τους άνδρες και 5 τελικοί για τις γυναίκες). Τα Παγκόσμια Κύπελλα διεξάγονται στους άνδρες μόνο σε ποδόσφαιρο, βόλεϊ και πόλο, ενώ στο χάντμπολ είχαν γίνει κάποιες διοργανώσεις τη δεκαετία 2000-2010 αλλά πλέον δεν διεξάγονται. Στις γυναίκες τα Παγκόσμια Κύπελλα διεξάγονται μόνο σε βόλεϊ και πόλο.

Παρακάτω αναφέρονται αναλυτικά οι καλύτερες θέσεις της Ελλάδας (major achievements) σε Ολυμπιακούς Αγώνες, Παγκόσμια Πρωταθλήματα και Παγκόσμια Κύπελλα στα ομαδικά αθλήματα (Α = άνδρες, Γ = γυναίκες):

Στους Ολυμπιακούς Αγώνες (Ο.Α.) στα πέντε κύρια ολυμπιακά ομαδικά σπορ
2η σε Ο.Α. πόλο Α
2η σε Ο.Α. πόλο Γ
5η σε Ο.Α. μπάσκετ Α
5η σε Ο.Α. βόλεϊ Α
6η σε Ο.Α. χάντμπολ Α

Στα Παγκόσμια Πρωταθλήματα (Π.Π.) στα πέντε κύρια ολυμπιακά ομαδικά αθλήματα
1η σε Π.Π. πόλο Γ
2η σε Π.Π. μπάσκετ Α
2η σε Π.Π. πόλο Α
6η σε Π.Π. βόλεϊ Α
6η σε Π.Π. χάντμπολ Α

Στα Παγκόσμια Κύπελλα στα πέντε κύρια ολυμπιακά ομαδικά σπορ
1η σε World Cup πόλο Γ
2η σε World Cup πόλο Α
1η σε World League πόλο Γ
3η σε World League πόλο Α
5η σε World League βόλεϊ Α

Στην εξάδα εκτός των 5 κύριων ολυμπιακών ομαδικών αθλημάτων
1η σε Π.Π. μπιτς χάντμπολ Γ
4η σε Π.Π. μπιτς χάντμπολ Α
6η σε Π.Π. 3Χ3 μπάσκετ Α
7η & 8η θέση σε ολυμπιακά ομαδικά σπορ
7η σε Ο.Α. μπάσκετ Γ
7η σε Ο.Α. μπέιζμπολ Α
7η σε Ο.Α. σόφτμπολ Γ
7η σε Confederations Cup ποδοσφαίρου Α
8η σε World Cup χάντμπολ Α
8η σε Π.Π. 3Χ3 μπάσκετ Γ

Η Ελλάδα, και στις 5 από τις 20 διοργανώσεις στις οποίες προκρίθηκε στην τετράδα, έπαιξε στον τελικό έστω και σε βάθος χρόνου. Είναι άξιο αναφοράς, ότι η Ελλάδα διπλασιάζει τις συμμετοχές της ως major achievement σε Ολυμπιακούς Αγώνες ή Παγκόσμια Πρωταθλήματα, αν πάμε από τους τελικούς (5 στις 20 διοργανώσεις) στην πρώτη εξάδα (10 στις 20 διοργανώσεις). Επίσης, οι τρεις (3) ελληνικές εθνικές ομάδες που έχουν συμμετάσχει σε τελικό, γίνονται πέντε (5) όσον αφορά τη συμμετοχή στην εξάδα (τέσσερις εθνικές ομάδες στους άνδρες – μπάσκετ, βόλεϊ, πόλο, χάντμπολ, και μία στις γυναίκες – πόλο).