Γερμανία: Χαστούκι με το καλημέρα στον Μερτς

Το σίγουρο είναι ότι η σημερινή πρωτοφανής αποτυχία εκλογής του Φρίντριχ Μερτς στη θέση του Καγκελαρίου της Γερμανίας προκαλεί πολιτικό σεισμό με σοβαρές εσωτερικές και εξωτερικές συνέπειες. Πρόκειται για την πρώτη φορά στη μεταπολεμική ιστορία της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας που ένας υποψήφιος με θεωρητικά εξασφαλισμένη κοινοβουλευτική πλειοψηφία απορρίπτεται στην αρχική ψηφοφορία.

Παρά τη στήριξη ενός κυβερνητικού συνασπισμού CDU/CSU και SPD με 328 έδρες – αρκετές για να διασφαλίσουν την εκλογή του με απόλυτη πλειοψηφία των 316 – ο Μερτς έλαβε μόλις 310 ψήφους. Αυτό σημαίνει πως ορισμένοι βουλευτές του ίδιου του συνασπισμού επέλεξαν να καταψηφίσουν, ή να απέχουν, υπονομεύοντας εκ των έσω την υποψηφιότητα του. Ο υπογράφων θεωρεί ότι οι απώλειες είναι από το εσωτερικό του ίδιου του κόμματος του.

Η ψήφος αυτή φανερώνει εσωτερικές ρωγμές στον κυβερνητικό συνασπισμό και ισχυρές αμφιβολίες για την ηγεσία Μερτς. Η συζήτηση γύρω από το φιλόδοξο σχέδιό του για επενδύσεις ενός τρισεκατομμυρίου μέσω χρέους έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις εντός του κόμματος, ιδιαίτερα από τη συντηρητική πτέρυγα που παραδοσιακά στηρίζει τη δημοσιονομική πειθαρχία.

Εξίσου, κάποιοι Κεντρώοι βουλευτές ίσως ανησυχούν για τη δεξιά στροφή που επιχειρείται, τόσο στη ρητορική όσο και στις προτάσεις του κόμματος, στοιχείο που μπορεί να προκαλεί αντιδράσεις ιδεολογικού χαρακτήρα. Το αποτέλεσμα επομένως καταγράφει όχι μόνο πολιτική αποδοκιμασία, αλλά και προσωπική αδυναμία του Μερτς να ενώσει και να ελέγξει το ίδιο του το μπλοκ εξουσίας. Πράγμα πρωτοφανές.

Παράλληλα, το επεισόδιο αυτό γίνεται εφαλτήριο για πολιτικές εξελίξεις και εκτός κυβερνητικού συνασπισμού. Η ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) εκμεταλλεύεται ήδη την κατάσταση για να υποστηρίξει ότι το σύστημα βρίσκεται σε αδιέξοδο και να ζητήσει πρόωρες εκλογές, ενισχύοντας το αντισυστημικό της αφήγημα.

Τι δείχνει η αποτυχία Μερτς

Αν ο Μερτς αποτύχει και σε επόμενες ψηφοφορίες , τότε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα βρεθεί ενώπιον ενός κρίσιμου διλήμματος: Είτε θα αναθέσει την καγκελαρία σε κάποιον άλλον υποψήφιο, είτε θα οδηγήσει τη χώρα σε νέες εκλογές. Και οι δύο επιλογές ενέχουν πολιτικό ρίσκο και ενδέχεται να οδηγήσουν σε περαιτέρω αστάθεια. Ιδίως οι νέες εκλογές θα ευνοούσαν το λαϊκίστικο κόμμα της Εναλλακτικής για την Γερμανία AfD, το οποίο σήμερα είναι το δεύτερο ισχυρότερο κόμμα στη Γερμανία και αποτελεί την αξιωματική αντιπολίτευση.

Σε διεθνές επίπεδο, η αποτυχία αυτή γίνεται αντιληπτή ως ένδειξη αδυναμίας της Γερμανίας να διασφαλίσει πολιτική συνέχεια και σταθερότητα. Οι αγορές αντέδρασαν άμεσα, με τον δείκτη DAX να σημειώνει απώλειες σχεδόν 2%, γεγονός που αντανακλά την ανησυχία των επενδυτών για την πορεία της μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρωζώνης.

Πέρα από τις χρηματοπιστωτικές επιπτώσεις, η πολιτική αβεβαιότητα στη Γερμανία επηρεάζει και τον ευρωπαϊκό σχεδιασμό, αφού το Βερολίνο αποτελεί κρίσιμο πυλώνα για την κοινή αμυντική πολιτική, την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και την ενίσχυση της στήριξης προς την Ουκρανία. Ειδικότερα, η αναβολή της πρώτης διπλωματικής επίσκεψης του Μερτς στο Παρίσι σηματοδοτεί μια παύση στις γαλλογερμανικές συντονισμένες πρωτοβουλίες, γεγονός που προβληματίζει τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.

Η αποτυχία του Μερτς μπορεί να εξελιχθεί σε καταλύτη για την αναδιάταξη του πολιτικού σκηνικού της Γερμανίας. Αποκαλύπτει όχι μόνο την εσωτερική αστάθεια, αλλά και τις μεταβαλλόμενες ισορροπίες σε ένα περιβάλλον, όπου τα κλασικά κόμματα αγωνίζονται να συγκρατήσουν την επιρροή τους απέναντι στις δυνάμεις των λαϊκιστών και την αυξανόμενη απογοήτευση του εκλογικού σώματος. Το τι θα συμβεί τις επόμενες ημέρες θα κρίνει αν αυτή η κρίση θα αποτελέσει παροδική δυσκολία ή την απαρχή ενός βαθύτερου πολιτικού μετασχηματισμού στη Γερμανία και, κατ’ επέκταση, στην Ευρώπη.

Πάντως η σημερινή αποτυχία εκλογής του Φρίντριχ Μερτς θα μείνει στην ιστορία.