ΟΗΕ: Ένα εκατομμύριο είδη απειλούνται με εξαφάνιση από τον πλανήτη

Ο άνθρωπος εξαρτάται από τη φύση αλλά την καταστρέφει μεθοδικά: έως ένα εκατομμύριο είδη πανίδας και χλωρίδας αναμένεται να απειληθούν με εξαφάνιση, πολλά από τα οποία “μέσα στις προσεχείς δεκαετίες”, σύμφωνα με σχέδιο έκθεσης του ΟΗΕ για τη βιοποικιλότητα, το οποίο περιήλθε σε γνώση του Γαλλικού Πρακτορείου.

Πόσιμο νερό, δάση που απορροφούν το διοξείδιο του άνθρακα, έντομα επικονιαστές απαραίτητα στις καλλιέργειες, ψάρια…

Η διακυβερνητική επιστημονική και πολιτική πλατφόρμα για τη βιοποικιλότητα και τις οικοσυστημικές υπηρεσίες (IPBES) θα συνεδριάσει από τις 29 Απριλίου έως τις 4 Μαΐου στο Παρίσι για να υιοθετήσει την πρώτη παγκόσμια αποτίμηση των οικοσυστημάτων τα τελευταία 15 χρόνια.

Η κατάσταση των τόπων της βιοποικιλότητας αναμένεται επίσης να είναι εξίσου ανησυχητική με τις προβλέψεις για την κλιματική αλλαγή.

Η έκθεση των 1.800 σελίδων για την οποία εργάζονται 150 ειδικοί από 50 χώρες εδώ και τρία χρόνια θα συνοδεύεται από μια “ανασκόπηση για αυτούς που λαμβάνουν τις αποφάσεις” η οποία αναμένεται να συζητηθεί εκτενώς και να υιοθετηθεί από τις 130 χώρες μέλη του IPBES, βάσει του μοντέλου των εκθέσεων του GIEC για το Κλίμα.

Σύμφωνα με το προσχέδιο της σύνοψης –που είναι το πιο πρόσφατο, του Ιανουαρίου– διάφορα ανεξάρτητα τεκμήρια προαναγγέλλουν μια επικείμενη ταχεία επιτάχυνση του ποσοστού εξαφάνισης των ειδών (…) παρότι οι παράγοντες (αυτής της εξαφάνισης) δεν ισχυροποιούνται.

Στα 8 εκατομμύρια είδη που υπολογίζονται (από τα οποία 5,5 εκατομμύρια είδη εντόμων) που υπάρχουν στον πλανήτη, “μισό με ένα εκατομμύριο είδη αναμένεται να απειληθούν με εξαφάνιση, εκ των οποίων πολλά μέσα στις επόμενες δεκαετίες”, προσθέτει το κείμενο.

Η διατύπωση μπορεί να αλλάξει ανάλογα με το τι θα αποφασίσουν οι κυβερνήσεις να προτάξουν αλλά όχι τα επιστημονικά συμπεράσματα.

Οι προβολές αυτές ανταποκρίνονται στις προειδοποιήσεις πολλών επιστημόνων που εκτιμούν ότι η Γη είναι στην αρχή της 6ης “μαζικής εξαφάνισης”, της πρώτης που αποδίδεται στον άνθρωπο, ο οποίος είναι η αιτία για την εξαφάνιση τουλάχιστον 680 ειδών σπονδυλωτών τα τελευταία 500 χρόνια.

Γεωργία και αλιεία

Η έκθεση βασίζεται εν μέρει στην ανάλυση καλά μελετημένων ειδών, κυρίως των σπονδυλωτών, όμως δίνει έμφαση στην “αβεβαιότητα” που περιβάλλει πολλά ακόμη, λιγότερο γνωστά, κυρίως τα έντομα.

Η εξαφάνιση αυτής της βιοποικιλότητας έχει άμεση επίδραση στον άνθρωπο. Τρόφιμα, ενέργεια, φάρμακα: “τα αγαθά που οι άνθρωποι αντλούν από τη φύση είναι θεμελιώδη για την ύπαρξη και τον πλούτο της ανθρώπινης ζωής στη Γη και τα περισσότερα μεταξύ αυτών δεν μπορούν να αντικατασταθούν πλήρως”, προειδοποιεί η έκθεση.

Για παράδειγμα, περισσότερα από δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι εξαρτώνται από την ξυλεία του δάσους για την ενέργεια, τέσσερα δισεκατομμύρια χρησιμοποιούν ένα φυσικό φάρμακο και για το 75% των καλλιεργειών είναι απαραίτητη η γονιμοποίησή τους με τη γύρη που μεταφέρουν τα έντομα.

Πρώτοι υπεύθυνοι αυτής της ζοφερής κατάστασης: η χρήση των εδαφών (γεωργία, δασική εκμετάλλευση, ορυχεία) και η άμεση εκμετάλλευση πόρων (αλιεία, κυνήγι).

Ακολουθούν η κλιματική αλλαγή, οι ρυπάνσεις και τα επιδρομικά είδη, των οποίων η επίδραση είναι “έως σήμερα σχετικά λιγότερο σημαντική”, αλλά “επιταχύνεται”.

Ωστόσο η έκθεση επισημαίνει ότι οι σχέσεις μεταξύ αυτής της απώλειας της βιοποικιλότητας και της κλιματικής αλλαγής, μερικές φορές ενισχύονται από τους ίδιους παράγοντες, κυρίως το γεωργικό μοντέλο μέσα σε έναν κόσμο όλο και πιο πολυπληθή”.

“Οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι η κλιματική αλλαγή και η απώλεια της φύσης είναι το ίδιο σημαντικά όχι μόνο για το περιβάλλον αλλά και για οικονομικούς λόγους και για την ανάπτυξη”, δήλωσε πρόσφατα ο επικεφαλής της IPBES Ρόμπερτ Γουότσον, ζητώντας να “αλλάξει” η παραγωγή τροφίμων και ενέργειας.

“Αν θέλουμε έναν βιώσιμο πλανήτη που να προσφέρει υπηρεσίες στις κοινότητες σε όλο τον κόσμο, πρέπει να αλλάξουμε πορεία μέσα στα 10 επόμενα χρόνια, όπως οφείλουμε να κάνουμε και για το κλίμα”, υπογράμμισε η Ρεμπέκα Σο, η επικεφαλής της επιστημονικού τμήματος του Παγκόσμιου Ταμείου για τη Φύση (WWF).

Η έκθεση εκτιμά επίσης ότι τα τρία τέταρτα των χερσαίων εκτάσεων, το 40% του θαλάσσιου περιβάλλοντος και το ήμισυ των υδατορευμάτων “έχουν αλλοιωθεί σοβαρά”. Και οι πλέον πληγείσες περιοχές είναι αυτές όπου ζουν αυτόχθονες πληθυσμοί που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τη φύση ή φτωχοί πληθυσμοί που είναι ήδη πιο ευάλωτοι στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.