Οι λιμένες της Ευρώπης σχεδιάζουν το μέλλον τους από τη Θεσσαλονίκη

Σε ευρωπαϊκό κόμβο διαλόγου για τον στρατηγικό ρόλο των λιμένων μετατρέπεται η Θεσσαλονίκη στις 8 και 9 Μαΐου 2025, η οποία υποδέχεται για πρώτη φορά το ετήσιο Συνέδριο Ευρωπαϊκών Λιμένων (ESPO Conference).

Η 21η διοργάνωση του θεσμού, που φιλοξενείται από τον Οργανισμό Λιμένος Θεσσαλονίκης (ΟΛΘ Α.Ε.), θα διεξαχθεί στο ξενοδοχείο Makedonia Palace, συγκεντρώνοντας ηγετικά στελέχη του ευρωπαϊκού λιμενικού συστήματος, εκπροσώπους θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και επιχειρηματικούς παράγοντες.

Το συνέδριο, το οποίο διοργανώνει κάθε χρόνο ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Θαλάσσιων Λιμένων (European Sea Ports Organisation-ESPO), εστιάζει φέτος στη νέα στρατηγική της Ε.Ε. για τη λιμενική πολιτική, υπό το φως των γεωπολιτικών και οικονομικών ανακατατάξεων. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην ανθεκτικότητα των εφοδιαστικών αλυσίδων, τη βιωσιμότητα, την ψηφιακή μετάβαση και τη γεωοικονομική ενίσχυση της Ευρώπης, με τους λιμένες ως μοχλούς προσαρμογής και ανάπτυξης.

Στη Συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε το μεσημέρι της Τετάρτης, 7 Μαΐου 2025, στο Makedonia Palace, μίλησαν ο Πρόεδρος της ESPO κ. Ansis Zeltiņš, η Γενική Γραμματέας της ESPO, κα. Isabelle Ryckbost, ο Εκτελεστικός Πρόεδρος του Δ.Σ. του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης (ΟΛΘ Α.Ε.) και Πρόεδρος της Ένωσης Λιμένων Ελλάδος (ΕΛΙΜΕ), κ. Αθανάσιος Λιάγκος, καθώς και ο Διευθύνων Σύμβουλος του ΟΛΘ Α.Ε., κ. Ιωάννης Τσάρας.

Ο Πρόεδρος του ESPO, κ. Ansis Zeltiņš εξήρε τη σημασία και τον ρόλο των ελληνικών λιμένων στην ευρύτερη περιοχή, δηλώνοντας ότι «σήμερα ζούμε σε μία πολύ ζωντανή και ραγδαία μεταβαλλόμενη γεωπολιτική συγκυρία, όπου – και είμαι απολύτως πεπεισμένος – τα λιμάνια της ΕΕ διαδραματίζουν και θα συνεχίσουν να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο, είτε στη μετάβαση στην ενέργεια, είτε στην ανθεκτική και βιώσιμη οικονομία της ΕΕ, είτε στις πτυχές ασφάλειας και άμυνας των χωρών μας. Το φετινό συνέδριο επικεντρώνεται σε διαφορετικά στοιχεία της στρατηγικής για τα Λιμάνια της ΕΕ που καταρτίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Εμείς στην ESPO φέραμε κοντά την πιο έμπειρη γνώση λιμενικής εξειδίκευσης από όλα τα ευρωπαϊκά λιμάνια, και στη Θεσσαλονίκη θα συζητήσουμε πώς μπορούμε, μαζί, να συμβάλλουμε ώστε ο ευρωπαϊκός λιμενικός τομέας να γίνει πιο βιώσιμος, ανταγωνιστικός και ασφαλής για τις επόμενες γενιές. Τα ευρωπαϊκά λιμάνια χρειάζονται ευελιξία στον τρόπο λειτουργίας τους και ταχεία προσαρμογή για να είναι πιο ανταγωνιστικά και ανθεκτικά σε παγκόσμιο επίπεδο».

Η ανάγκη για κοινή στρατηγική από την ΕΕ

Στη συνέχεια, η Γενική Γραμματέας της ESPO, κα Isabelle Ryckbost, αφού εξέφρασε την ευγνωμοσύνη της στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης για τη φιλοξενία, τόνισε την ανάγκη κοινής ευρωπαϊκής στρατηγικής για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας, τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος και την προσαρμογή στα νέα δεδομένα της διεθνούς ναυτιλίας. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, «είμαστε στην ευχάριστη θέση να βρισκόμαστε στη Θεσσαλονίκη για το 21ο ετήσιο Συνέδριο του European Sea Ports Organisation. Φέτος είναι μια ειδική περίπτωση καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προετοιμάζει μια ευρωπαϊκή στρατηγική για τα λιμάνια. Το συνέδριο αποτελεί μοναδική ευκαιρία να συζητηθεί αυτή η στρατηγική».

Οι προκλήσεις και οι ευκαιρίες για το μέλλον των λιμένων

Τον λόγο πήρε έπειτα ο Εκτελεστικός Πρόεδρος της ΟΛΘ Α.Ε. και πρόεδρος της ΕΛΙΜΕ κ. Αθανάσιος Λιάγκος, ο οποίος υπογράμμισε τη σημασία της διοργάνωσης στην Ελλάδα και ειδικά στη Θεσσαλονίκη, τονίζοντας ότι «ζούμε σε μια εποχή ραγδαίων αλλαγών. Τα λιμάνια μας δεν είναι μόνο πύλες εμπορίου – είναι κόμβοι συνδεσιμότητας, καινοτομίας και ανάπτυξης. Για να διατηρήσουν αυτόν τον ρόλο, οφείλουμε να σταθούμε με ρεαλισμό και θάρρος απέναντι στα επερχόμενα κύματα αλλαγής».

Εστιάζοντας στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, ο ίδιος επισήμανε πως οι υποδομές για ηλεκτροδότηση πλοίων, η ανάπτυξη εναλλακτικών καυσίμων και ο εκσυγχρονισμός των αλυσίδων εφοδιασμού δεν είναι πλέον προαιρετικές δράσεις αλλά αναγκαίες επενδύσεις. Ταυτόχρονα, η ψηφιακή μετάβαση με την προώθηση καινοτομιών και την υιοθέτηση τεχνολογιών αιχμής, αποτελεί προαπαιτούμενο για την παροχή ποιοτικότερων υπηρεσιών, μεταμορφώνοντας κάθε πτυχή της λιμενικής λειτουργίας: από τα logistics και την ασφάλεια, έως τη διαχείριση φορτίων και την εμπειρία των επιβατών. «Τα λιμάνια που δεν θα επενδύσουν εγκαίρως σε ‘’έξυπνες’’ λύσεις, απλώς θα μείνουν πίσω. Η πρόσφατη εμπειρία της πανδημίας, οι γεωπολιτικές εντάσεις και η κλιματική αστάθεια ανέδειξαν την τρωτότητα των εφοδιαστικών αλυσίδων. Τα λιμάνια του μέλλοντος πρέπει να είναι σχεδιασμένα όχι μόνο για αποδοτικότητα, αλλά και για προσαρμοστικότητα και ανθεκτικότητα σε κρίσεις», πρόσθεσε ο κ. Λιάγκος.

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, κατά τον κ. Λιάγκο, έχει αποτελέσει ζωντανό παράδειγμα δυναμικής εξέλιξης, ακόμα και μέσα σε δύσκολες συγκυρίες. Αναφέρθηκε στη βελτίωση των επιδόσεων του λιμένα Θεσσαλονίκης, ο οποίος το 2024 πέτυχε ρεκόρ διακίνησης με 566.000 TEU (+9%) στα εμπορευματοκιβώτια, 3,2 εκατ. τόνους συμβατικού φορτίου (+9%) και 81 αφίξεις κρουαζιερόπλοιων έναντι 68 πλοίων το προηγούμενο έτος (+19%), έχοντας υποδεχτεί συνολικά 125.000 επιβάτες.

Επιπλέον, η έγκριση του Master Plan και το επενδυτικό πλάνο των 180 εκατ. ευρώ, με αιχμή του δόρατος την επέκταση του 6ου προβλήτα η οποία μπαίνει σε φάση υλοποίησης, εντάσσονται στη στρατηγική ενίσχυσης του λιμένα ως διαμετακομιστικού κόμβου για τα Βαλκάνια και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Η Θεσσαλονίκη και ο στρατηγικός της ρόλος στην ανάπτυξη του λιμενικού τομέα

Ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΟΛΘ Α.Ε. κ. Ιωάννης Τσάρας ανέδειξε τη σημασία της επιλογής της Θεσσαλονίκης ως τόπου διεξαγωγής του συνεδρίου, χαρακτηρίζοντάς την «ισχυρή αναγνώριση» της πορείας και των επιδόσεων του λιμένα. «Το 2025 βρίσκει την Ευρώπη και τον κόσμο μπροστά σε νέες γεωπολιτικές και οικονομικές ανακατατάξεις. Μέσα σε αυτό το ρευστό περιβάλλον, τα ευρωπαϊκά λιμάνια μετατρέπονται σε πυλώνες σταθερότητας και κινητήριες δυνάμεις προόδου. Το ESPO αποτελεί την ιδανική πλατφόρμα για έναν ουσιαστικό διάλογο γύρω από τη στρατηγική που θα καθορίσει την πορεία του λιμενικού κλάδου στο μέλλον», δήλωσε.

Ο κ. Τσάρας παρουσίασε επίσης τη στρατηγική του ΟΛΘ, η οποία βασίζεται σε τέσσερις πυλώνες: συνεχής αναβάθμιση υποδομών, βιωσιμότητα, καινοτομία και ποιότητα υπηρεσιών. «Η στρατηγική αυτή έχει ήδη αρχίσει να αποδίδει καρπούς. Σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, ο ΟΛΘ απέδειξε την προσαρμοστικότητά του, καταγράφοντας το προηγούμενο έτος εξαιρετικές επιχειρησιακές και οικονομικές επιδόσεις, παρά τις διεθνείς προκλήσεις. Τα αποτελέσματα αυτά δεν είναι συγκυριακά, αλλά προκύπτουν από τη συνεπή εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου επιχειρηματικού και επενδυτικού πλάνου», συμπλήρωσε ο κ. Τσάρας. Σχετικά με το έργο της επέκτασης του 6ου προβλήτα του ΟΛΘ, δήλωσε ότι οι εργασίες προβλέπεται να ξεκινήσουν στα τέλη του πρώτου εξαμήνου του 2025 και εκτίμησε ότι θα ολοκληρωθούν σε 36 μήνες.

Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στο πρόγραμμα MEP για την παρακολούθηση εκπομπών αερίων των πλοίων, στον ψηφιακό μετασχηματισμό που προωθεί «έξυπνες» λειτουργίες, και στα θετικά αποτελέσματα της πρόσφατης επιθεώρησης ασφαλείας.

«Ωστόσο, η πρόοδος δεν μπορεί να είναι υπόθεση ενός λιμένα μόνο. Η συνεργασία, ο συντονισμός και ο διαμοιρασμός γνώσης και εμπειρίας είναι προϋποθέσεις για την ανάδειξη των ευρωπαϊκών λιμανιών σε κόμβους βιώσιμης ανάπτυξης, καινοτομίας και γεωπολιτικής σταθερότητας. Η ESPO, διαχρονικά, έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο προς αυτή την κατεύθυνση – και το φετινό συνέδριο αποτελεί ακόμα μία απόδειξη της πολύτιμης αυτής συνεισφοράς. Είμαι βέβαιος πως οι επόμενες δύο ημέρες θα αποτελέσουν μια δημιουργική και ουσιαστική εμπειρία για όλους. Στο πέρας των εργασιών, θα έχουμε αποκομίσει βαθύτερη κατανόηση για το μέλλον που διαμορφώνεται και για τον ρόλο που μπορούμε —και οφείλουμε— να διαδραματίσουμε», ανέφερε ακόμη ο κ. Τσάρας.

Το συνέδριο στο επίκεντρο της νέας ευρωπαϊκής στρατηγικής

Το φετινό συνέδριο ESPO διερευνά την πορεία των ευρωπαϊκών λιμένων εν μέσω αλλαγών στο γεωπολιτικό σκηνικό (Ευρώπη – ΗΠΑ – Κίνα), προσαρμογής στην πράσινη συμφωνία (Green Deal), ανάγκης αναβάθμισης υποδομών και υιοθέτησης τεχνολογιών, και των απαιτήσεων κοινωνικής ενσωμάτωσης των λιμενικών εγκαταστάσεων.

Στα πάνελ της διήμερης διοργάνωσης συμμετέχουν περισσότεροι από 250 εκπρόσωποι λιμένων, φορέων, πανεπιστημίων και επιχειρήσεων, με θεματολογία που καλύπτει τις μακροοικονομικές επιδόσεις των ευρωπαϊκών λιμένων, τις επενδύσεις στην πράσινη καινοτομία, τη διασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας και ανθεκτικότητας, τη διασύνδεση λιμένα-πόλης ως κρίσιμου πεδίου κοινωνικής αποδοχής.

Σημαντικά στελέχη από λιμάνια όπως της Αμβέρσας-Μπριζ, της Γκντίνια, του Ρότερνταμ, του Γκέτεμποργκ και της Βαλένθια, καθώς και εκπρόσωποι ναυτιλιακών οργανισμών, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του ΝΑΤΟ, θα δώσουν το «παρών». Ανάμεσά τους, θα συμμετάσχει και ο νέος Επίτροπος Βιώσιμων Μεταφορών και Τουρισμού της Ε.Ε., κ. Απόστολος Τζιτζικώστας.

Το ESPO Conference τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εσωτερικών (Μακεδονίας – Θράκης), του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και του Δήμου Θεσσαλονίκης.

Για πληροφορίες σχετικά με το πρόγραμμα και τους ομιλητές, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επισκεφτούν τον επίσημο ιστότοπο του ESPOConference.