Υπάρχει και θετική κληρονομιά του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου;
10/05/2025
Πέρασαν 80 ολόκληρα χρόνια (1945-2025) από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, του πιο αιματηρού πολέμου της ανθρωπότητας με εκατόμβες νεκρών στα πεδία των μαχών αλλά και στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, όπου έξι εκατομμύρια Εβραίοι και εκατομμύρια άλλοι αθώοι άνθρωποι προερχόμενοι από φυλές ή μειονότητες που η Ναζιστική ιδεολογία θεωρούσε ως κατώτερες βρήκαν τραγικό θάνατο.
Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν κυρίως αποτέλεσμα της αναθεωρητικής πολιτικής του Χίτλερ ο οποίος οραματιζόταν να γίνει κυρίαρχος της Ευρασίας. Ο Ναζισμός ήταν αποτέλεσμα των κοινωνικών συνθηκών της Γερμανίας του Μεσοπολέμου με την ανεργία και την φτώχια να καλπάζει ενώ η Γερμανία είχε υποστεί μια ταπεινωτική ειρήνη στις Βερσαλλίες το 1919 μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Χίτλερ εκμεταλλεύτηκε όλα αυτά τα στοιχεία σε συνδυασμό με τον λαϊκισμό και την ρατσιστική ιδεολογία ανωτερότητας της γερμανικής φυλής. Πολλοί απογοητευμένοι Γερμανοί πολίτες βρήκαν ελκυστικές τις ιδέες του Χίτλερ λόγω της προπαγάνδας που είχαν υποστεί και τον έφεραν στην εξουσία.
Όταν βρέθηκε στην εξουσία, ο Χίτλερ έβαλε το σατανικό σχέδιο του σε εφαρμογή επιτιθέμενος στην Πολωνία την 1η Σεπτεμβρίου 1939 με αφορμή την γερμανική μειονότητα του Ντάντσιχ (σημερινού Γκντανσκ). Οι Βρετανοί και οι Γάλλοι κήρυξαν τον πόλεμο στη Ναζιστική Γερμανία στις 3 Σεπτεμβρίου 1939. Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος είχε ξεκινήσει.
Στις 9 Απριλίου 1940, η Γερμανία εισβάλλει στη Δανία και τη Νορβηγία. Η Δανία συνθηκολογεί την ημέρα της επίθεσης. Η Νορβηγία αντιστέκεται έως τις 9 Ιουνίου. Στις 10 Μαΐου 1940, η Γερμανία επιτίθεται στην Γαλλία και τις Κάτω Χώρες. Το Λουξεμβούργο καταλαμβάνεται στις 10 Μαΐου, η Ολλανδία συνθηκολογεί στις 14 Μαΐου, ενώ το Βέλγιο στις 28 Μαΐου. Στις 22 Ιουνίου 1940, η Γαλλία υπογράφει συμφωνία εκεχειρίας, με την οποία η Γερμανία καταλαμβάνει το βόρειο μισό της χώρας και ολόκληρη την ακτογραμμή του Ατλαντικού. Στη νότια Γαλλία, εγκαθιδρύεται ένα συνεργαζόμενο με τους Ναζί καθεστώς με πρωτεύουσα το Βισύ.
Η πλάστιγγα γέρνει…
Ο συμμαχικές δυνάμεις Βρετανία, Γαλλία, Σοβιετική Ένωση και ΗΠΑ με συντονισμένη δράση και μέσα από μεγάλες μάχες κατάφεραν το πολυπόθητο αποτέλεσμα της τελικής νίκης κατά του Ναζισμού. Οι σύμμαχοι πέτυχαν αποφασιστική νίκη στην μάχη του Ελ Αλαμέιν στη Μέση Ανατολή κατά του Γερμανού Στρατηγού Ρόμελ τον Νοέμβριο του 1942. Η συμμαχική νίκη στο Ελ Αλαμέιν τερμάτισε τις ελπίδες των Γερμανών για κατάληψη της Αιγύπτου, για έλεγχο της διώρυγας του Σουέζ και για πρόσβαση στις πετρελαιοπηγές της Μέσης Ανατολής. Οι Σύμμαχοι κατείχαν πλέον ολόκληρη τη Βόρεια Αφρική από όπου ξεκίνησαν την εισβολή στη Σικελία, γεγονός το οποίο απέσπασε την Ιταλία από τον Άξονα.
Στη θρυλική Μάχη του Στάλινγκραντ (Αύγουστος 1942-Ιανουάριος 1943), η Σοβιετική Ένωση επικράτησε επί των Γερμανών και αντέστρεψε οριστικά τη ροή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου εις βάρος της Ναζιστικής Γερμανίας. Το τίμημα όμως ήταν πολύ βαρύ για την Σοβιετική Ένωση καθώς θυσιάστηκαν στον βωμό του αγώνα κατά του Ναζισμού 27 εκατομμύρια άνθρωποι. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Γερμανική Βέρμαχτ έχασε το 80% περίπου των στρατιωτών της στον Β” Παγκόσμιο Πόλεμο στο Ανατολικό Μέτωπο, στον κατακτητικό πόλεμο κατά της ΕΣΣΔ.
Η απόβαση στη Νορμανδία, στις 6 Ιουνίου 1944, άλλαξε την πορεία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, τουλάχιστον όσον αφορά το δυτικό-ευρωπαϊκό μέτωπο. Οι συμμαχικές δυνάμεις έδρασαν συντονισμένα εξαπολύοντας εναέρια, θαλάσσια και χερσαία επίθεση ενώ περίπου 156.000 στρατιώτες από τις ΗΠΑ, την Μεγάλη Βρετανία και τον Καναδά αποβιβάστηκαν στη Νορμανδία. Οι στρατιώτες πολέμησαν με αυταπάρνηση και κατάφεραν να καταβάλουν τους Γερμανούς κατακτητές στην βόρεια Ευρώπη. Στις 11 Σεπτεμβρίου 1944, τα πρώτα στρατεύματα των ΗΠΑ έμπαιναν στα εδάφη της Γερμανίας, ένα μήνα μετά από την είσοδο των σοβιετικών στρατευμάτων από τα ανατολικά.
Στις 27 Ιανουαρίου 1945 οι Σοβιετικοί στρατιώτες απελευθέρωσαν τους κρατουμένους του διαβόητου Ναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης του Άουσβιτς. Στις 16 Απριλίου 1945 οι σοβιετικές δυνάμεις περικύκλωσαν το Βερολίνο ενώ στις 30 Απριλίου 1945, τα σοβιετικά στρατεύματα κατέλαβαν το Ράιχσταγκ και ύψωσαν τη σημαία της ΕΣΣΔ. Λίγο πριν φτάσουν τα σοβιετικά στρατεύματα στην Καγκελαρία ο Χίτλερ αυτοκτόνησε στο υπόγειο bunker του.
Η Ελλάδα και ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος
Η Ελλάδα είχε τεράστια συμβολή στη νίκη κατά του Ναζισμού και κατέβαλε βαρύ φόρο αίματος. Ο ελληνικός λαός πολέμησε με αυταπάρνηση και ηρωισμό κατά της ιταλικής εισβολής το 1940 και της Γερμανικής εισβολής το 1941 και ακολούθησε το έπος της Εθνικής Αντίστασης κατά των Γερμανών κατακτητών και των λοιπών Δυνάμεων του Άξονα (Ιταλία, Βουλγαρία). Είναι γεγονός ότι οι Γερμανοί άργησαν να επικρατήσουν στην Ελλάδα σε σύγκριση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες λόγω της γενναίας αντίστασης του Ελληνικού Στρατού στη βόρεια Ελλάδα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα σύμφωνα με ιστορικούς καθυστέρησε την Γερμανική εισβολή στην Σοβιετική Ένωση με αποτέλεσμα να έρθει ο βαρύς ρωσικός χειμώνας και οι Γερμανοί να χάσουν την μάχη της Μόσχας τον Δεκέμβριο του 1941. Όταν τελικά επικράτησαν οι Γερμανοί με τη συνθηκολόγηση Τσολάκογλου, οι αντιστασιακές δυνάμεις του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, του ΕΔΕΣ και άλλων οργανώσεων άρχισαν την αντίσταση κατά των Γερμανών κατακτητών. Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου τον Νοέμβριο του 1942 ήταν η κορυφαία πράξη της ενωμένης αντίστασης που προκάλεσε τον διεθνή θαυμασμό.
Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος άφησε ερείπια σε μεγάλο μέρος της γηραιάς ηπείρου, οδηγώντας στον Ψυχρό Πόλεμο, τη διαίρεση μεταξύ της σοβιετικά ελεγχόμενης Ανατολικής Ευρώπης και των Δυτικών καπιταλιστικών δημοκρατιών. Μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου οι ΗΠΑ και η Σοβιετική Ένωση αναδείχθηκαν ως οι νέες υπερδυνάμεις του πλανήτη. Η διαίρεση της Γερμανίας και ο σχηματισμός του ΝΑΤΟ και του Συμφώνου της Βαρσοβίας έθεσαν το σκηνικό για δεκαετίες έντασης μεταξύ του Δυτικού και του Ανατολικού μπλοκ.
Στη Διάσκεψη της Γιάλτας τον Φεβρουάριο του 1945 μεταξύ των ηγετών(Ρούσβελτ, Στάλιν, Τσώρτσιλ) των τριών Μεγάλων Δυνάμεων (ΗΠΑ-ΕΣΣΔ-Βρετανία) πέρα από την διαίρεση της Ευρώπης σε σφαίρες επιρροής αποφασίστηκε και η δημιουργία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) με στόχο την αποτροπή μιας παρόμοιας παγκόσμιας σύγκρουσης στο μέλλον ενώ η Δυτική Ευρώπη προχώρησε στην Ευρωπαϊκή ενοποίηση σε μια προσπάθεια αποτροπής του πολέμου.
Μνήμη και εφιάλτης
Σαφέστατα ο B’ Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν ένα καθοριστικό γεγονός του 20ού αιώνα με πάνω από 50 εκατομμύρια νεκρούς που οδήγησε στην αναδιαμόρφωση της παγκόσμιας γεωπολιτικής τάξης και επηρέασε τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων. Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος άφησε πίσω του μια κληρονομιά τραγωδίας, φρικαλεότητας αλλά και ελπίδας, καθώς μεταπολεμικά ο κόσμος προσπάθησε και κατάφερε να ανοικοδομήσει την Ευρώπη αλλά και να αποτρέψει την επανάληψη μίας παρόμοιας παγκόσμιας πολεμικής σύγκρουσης.
Σήμερα παρά τις τρέχουσες γεωπολιτικές εντάσεις και την αντιπαράθεση μεταξύ Δύσης και Ρωσίας δεν θα πρέπει να επικρατήσει η τάση του ιστορικού αναθεωρητισμού που μηδενίζει την καθοριστική συμβολή της ΕΣΣΔ στην Νίκη κατά της Ναζιστικής Γερμανίας, καθώς η ιστορική αλήθεια βασισμένη στα γεγονότα μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η Νίκη κατά του Ναζισμού επιτεύχθηκε χάρη στην αγαστή συνεργασία των ΗΠΑ, της Βρετανίας και της ΕΣΣΔ με την συμβολή και τις θυσίες όλων των λαών που αντιστάθηκαν στις Δυνάμεις του Άξονα.