Ελληνοτουρκικά: Ανώμαλη προσγείωση στην σκληρή πραγματικότητα

Ξαφνικά η διεθνώς στριμωγμένη, απομονωμένη, προβληματική και υπό οικονομική και κοινωνική κατάρρευση Τουρκία – σύμφωνα με τις συχνά ακραίες και αιθεροβάμονες εκτιμήσεις μας – μετατρέπεται σε πολυζήτητη “νύφη” και ισχυρό περιφερειακό και, γιατί όχι, παγκόσμιο παράγοντα. Και φυσικά, οι εξελίξεις αυτές αποδίδονται στην ατολμία και λανθασμένους χειρισμούς της εκάστοτε ελληνικής κυβέρνησης (συχνά και των προηγουμένων) και στην καιροσκοπική και ανήθικη πολιτική ξένων ηγετών, αλλά και ολόκληρων αγνωμόνων λαών.

Και ενώ νομίζαμε ότι όλα πάνε καλά και είχαμε εξασφαλίσει την υποστήριξη σύσσωμης της διεθνούς κοινότητας για τα δίκαια των θέσεων μας και τις επιλογές μας, ευελπιστώντας ότι σύντομα θα έλθει και η έμπρακτη συμπαράσταση της, αντιλαμβανόμαστε ότι η πολιτική των ίσων αποστάσεων είναι ζωντανή και η τοποθέτηση εκάστου δρώντος παρουσιάζει διακυμάνσεις και παραμένει έρμαιο των βραχυπρόθεσμων εκτιμήσεων και συμφερόντων του.

Ξαφνικά διαπιστώνουμε ότι το μέγεθος μας, οι δυνατότητες μας, η αξία του “οικοπέδου” μας και η εν γένει εικόνα μας είναι υπερτιμημένες και το γειτονικό “οικόπεδο” είναι πιο ελκυστικό. Αρνούμαστε, όμως, να αναλογιστούμε ότι και το γειτονικό “οικόπεδο” μπορεί να έχει ίση ή μεγαλύτερη αξία για αντικειμενικούς λόγους. Αρνούμαστε, επίσης, να διανοηθούμε ότι οι γείτονες δουλεύουν πιο αποτελεσματικά και προωθούν καλύτερα το δικό τους οικόπεδο.

Καταλήγουμε, λοιπόν, στο συμπέρασμα ότι οι “ενδιαφερόμενοι” είναι προκατειλημμένοι, ενώ παράλληλα αδυνατούμε να αυξήσουμε ή να κάνουμε ελκυστικότερη – με κάθε τρόπο – την προστιθέμενη αξία του δικού μας. Ταυτόχρονα, αδυνατούμε να αντιληφθούμε τα αντικειμενικά όρια των δυνατοτήτων και των ελιγμών μας και ειδικά να τα συγκρίνουμε ψύχραιμα με αυτά του αντιπάλου, ώστε εν συνεχεία να επιλέξουμε και να εφαρμόσουμε με συνέπεια τις αναγκαίες διορθωτικές κινήσεις.

Τέλος οι πανηγυρισμοί… 

Ως γνήσιος μεσογειακός λαός πανηγυρίζουμε εύκολα, αλλά εξίσου εύκολα απογοητευόμαστε. Υπερθεματίζουμε και αναθεματίζουμε με την ίδια ζέση και πάθος, έχοντας πολύ ασθενική μνήμη, αδυνατώντας όμως να δημιουργήσουμε τουλάχιστον την αναγκαία θεσμική μνήμη. Ανακηρύσσουμε, και ορθά, τα νέα μας αεροσκάφη ως φόβητρα των τουρκικών μαχητικών για να αναπαράγουμε έντρομοι φήμες περί της τελικά μειωμένης ισχύος τους, βασιζόμενοι σε αναξιόπιστες πηγές και φήμες και αγνοώντας δεκάδες άλλες επιχειρησιακές παραμέτρους.

Λιθοβολούσαμε τα υποβρύχια, που “έγερναν” και τους κατασκευαστές τους και τώρα τους ξαναλιθοβολούμε (και ορθά), γιατί τα παραδίδουν στην Τουρκία, έχοντας “ανακαλύψει” τις επιχειρησιακές τους ικανότητες. Αδυνατούμε με συνέπεια να υποστηρίζουμε και να παρατάσσουμε συνεχώς ένα ισχυρό στρατό, ανάλογο του μεγέθους της απειλής που αντιμετωπίζουμε και ταυτόχρονα κατηγορούμε την Ευρωπαϊκή Ένωση, που δεν έχει δημιουργήσει και διαθέσει τον “Ευρωστρατό” για την άμυνα μας!

Κατηγορούμε τις εκάστοτε κυβερνήσεις για επικίνδυνη αδράνεια και ατολμία και όταν τολμήσουν να τοποθετηθούν αποφασιστικά σε οποιοδήποτε διεθνές θέμα, κατακρίνονται γιατί όφειλαν να παραμείνουν επιτηδείως ουδέτερες σε αβέβαιες καταστάσεις, που δεν παρουσιάζουν για εμάς εθνικό ενδιαφέρον. Φυσικά, όλα τα υπόλοιπα κράτη πρέπει, αντιλαμβανόμενα τη ζωτικότητα και σημασία των δικών μας προβλημάτων, να τοποθετούνται ενεργά υπέρ ημών. Οποιαδήποτε δε κίνηση μας πρέπει να έχει εκ των προτέρων τα εχέγγυα της επιτυχίας και να εξασφαλίζεται με ακλόνητες συμβολαιογραφικές πράξεις η διεθνής επιβράβευση μας σε όλα τα εθνικά μας θέματα και σε βάθος δεκαετιών!

Και φυσικά αποφασίζουμε ότι η επιλογή της στρατηγικής της “μετατόπισης των βαρών μας σε πλάτες τρίτων” πρέπει να είναι η βασική στρατηγική μας επιδίωξη. Πλήρως αποδεκτή ως στρατηγική, αλλά προϋποθέτει ότι τα ανταλλάγματα, που προσφέρουμε, είναι αρκούντως δελεαστικά, ώστε ο τρίτος να πολεμήσει υπέρ ημών (ή ακόμη καλύτερα αντί ημών) ή η αντιμετώπιση του αντιπάλου μας να αποτελεί και για αυτόν βασική προτεραιότητα. Κατά καιρούς, λοιπόν, τρέφουμε φρούδες ελπίδες ότι Αμερικάνοι, Ευρωπαίοι, Ρώσοι, Σύριοι, Κούρδοι, Αιγύπτιοι, Ισραηλινοί θα σταματήσουν την τουρκική επεκτατικότητα, ή τουλάχιστον θα συμπαραταχθούν δυναμικά στο πλευρό μας.

Ενδεχομένως, δεν υπολογίζουμε ποτέ ρεαλιστικά τις προθέσεις τους, κινούμενοι στη σφαίρα του επιθυμητού. Πιθανόν να μην μπορούμε να τους πείσουμε ότι εμείς οι ίδιοι θα προχωρήσουμε μέχρι τέλους! Και σήμερα ανησυχούμε ότι οι 2 1/2 δυνητικοί ταυτόχρονοι πολέμιοι της Τουρκίας (Ελλάδα-Συρία-Κούρδοι) έχουν γίνει ένας: Η Ελλάδα! Ίσως δειλά να περνάει στο μυαλό μας η σκέψη ότι έρχεται και η σειρά μας και παρακαλούμε για τη μακροημέρευση του Al Sisi και του (πιθανώς αποδυναμωμένου) Netanyahu.

Δεν μπορεί, όμως, εντός ενός γενικευμένου περιβάλλοντος αστάθειας και συγκρούσεων να προστεθεί ένα ακόμη μέτωπο (το δικό μας). Δεν θα το επιτρέψουν οι Αμερικανοί, οι Ρώσοι και οι Ευρωπαίοι! Οι δεύτεροι ενδεχομένως και να το καλωσορίσουν, οι τρίτοι προφανώς και θα προετοιμάσουν κοινές θέσεις, δυναμικές αποφάσεις και φλογερές δηλώσεις συμπαράστασης. Οι πρώτοι, μάλλον, θα περιμένουν να δουν την εξέλιξη της σύγκρουσης και, εν συνεχεία, θα προσφέρουν τις καλές υπηρεσίας τους προωθώντας μια “οριστική και δίκαιη” ειρηνική λύση διαμοιρασμού και συνεκμετάλλευσης.

Αλλά, ας μην υπερβάλλουμε, τα “ήρεμα νερά και ήρεμοι αιθέρες” θα συνεχίσουν να λειτουργούν, όσο φυσικά δεν δημιουργούμε προβλήματα και αποδεχόμαστε τα διακριτικά και απειλητικά κελεύσματα της Άγκυρας. Αποδεκτή και επιζητούμενη η ηρεμία στις μεταξύ μας σχέσεις, με τις προϋποθέσεις ότι δεν εγγράφονται αρνητικές παρακαταθήκες στα θέματα, που μας ταλανίζουν και ότι αξιοποιούμε θετικά – με όρους σχετικής ισχύος – το χρόνο που κερδίζουμε. Για το δεύτερο διατηρώ ελπίδες, για το πρώτο ανησυχίες.

Η οδυνηρή πραγματικότητα με την Τουρκία… 

Δεν ζωγραφίζω καμία νέα απειλητική κατάσταση, ανακεφαλαιώνω την πραγματικότητα που ζούμε από το 1955 και πολλάκις επιλέγουμε να απορρίπτουμε υιοθετώντας ουτοπικές προσεγγίσεις και λύσεις ήσσονος προσπάθειας θεωρώντας ότι ο από μηχανής θεός θα ευθυγραμμίσει τους πλανήτες υπέρ ημών αδρανοποιώντας ταυτόχρονα τον αντίπαλο. Μπορεί φυσικά και να συμβεί αυτό, αλλά μέχρι πότε θα βασιζόμαστε σε θεϊκές παρεμβάσεις;

Αυτή είναι η πραγματικότητα που αρνούμαστε να δούμε κατάματα – ταγοί και ψηφοφόροι – και αναζητούμε εναγωνίως λύση “χαμηλού κόστους και εγγυημένης απόδοσης”. Τουλάχιστον οι προαναφερθέντες στην αρχή τραγουδοποιοί προσφέρουν τη λύση: «Θέλει μαγκιά για ν’ αρνηθείς της σιγουριάς τα κυβικά» που θα το παραφράσω «Θέλει μαγκιά η λευτεριά» προσθέτοντας δύο υποσημειώσεις.

Πρώτη υποσημείωση δεν μιλάμε εδώ για “άρνηση σιγουριάς”, αλλά για επιβίωση και επίτευξη των στόχων μας σε ένα περιβάλλον απόλυτης αβεβαιότητας. Βέβαια, θα μπορούσε η λέξη “σιγουριά” να εκληφθεί ως η σιγουριά του κατευνασμού, της υποτέλειας και της υποχωρητικότητας. Δεύτερη και σημαντικότερη, ο όρος της “μαγκιάς” να εκλειφθεί με τη θετική του έννοια, δηλαδή του συνδυασμού λεβεντιάς σύνεσης και επιδεξιότητας.