Ουκρανικό: Οι ΗΠΑ απεμπλέκονται με ελαφρά πηδηματάκια

Βασικός του στόχος ήταν και είναι η απεμπλοκή, όχι η ειρήνευση, πολύ περισσότερο η ήττα της Ρωσίας. Όσοι δεν εννοούν να αντιληφθούν αυτή την πραγματικότητα των στοχεύσεων της νέας αμερικανικής ηγεσίας θα συνεχίσουν να χτυπούν σε τοίχο, βλέποντας τη μια ότι ο πονηρός Πούτιν κοροϊδεύει τον χαζό Τραμπ, την άλλη ότι ο Τραμπ συνεχώς υπαναχωρεί μέχρι να συνειδητοποιήσει τι συμβαίνει, την μια ότι με τη συμφωνία για τα ορυκτά και τη συνάντηση Τραμπ-Ζελένσκι στο Βατικανό “όλα αλλάζουν”, την άλλη αναμένοντας τον ορυμαγδό αμερικανικών κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας που δεν πρόκειται να έρθει ποτέ κ.ο.κ.

Το πρώτο βήμα ήταν με τη συμφωνία ΗΠΑ-Ουκρανίας στη Τζέντα για εκεχειρία 30 ημερών, που έγινε κατόπιν αμερικανική πρόταση προς τη Μόσχα. Είχε προηγηθεί η συνάντηση Τραμπ-Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο και η ολιγοήμερη διακοπή επιχειρησιακών πληροφοριών των ΗΠΑ προς τον ουκρανικό στρατό. “Πειστικό επιχείρημα” και “πρόταση που δεν μπορεί να αρνηθεί” ο Ζελένσκι ο οποίος πήρε μια στροφή 180 μοιρών από τότε που αρνιόταν οποιαδήποτε κατάπαυση πυρός πριν αποχωρήσει ο ρωσικός στρατός από όλη την ουκρανική επικράτεια, παρότι η κατάπαυση πυρός συνέφερε την Ουκρανία επιχειρησιακά.

Η πονηρή Ευρώπη

Η Ευρώπη αντιλαμβανόμενη ότι η Ρωσία δεν θα αποδεχτεί μια άνευ όρων εκεχειρία παίρνει και αυτή μια μεγάλη στροφή και ταμπουρώνεται πίσω από το αίτημα, ελπίζοντας ότι θα προκληθεί ρήγμα Τραμπ και Μόσχας, η οποία τυπικά αποδέχεται την αμερικανική πρόταση αλλά θέτοντας όρους τη διακοπή της δυτικής στρατιωτικής βοήθειας και της στρατολόγησης, όσο διαρκεί η κατάπαυση πυρός και την επιτήρησή της.

Η Ευρώπη αρνείται και επιμένει κυρίως στο “άνευ όρων” της εκεχειρίας, αρνούμενη οποιαδήποτε διαπραγμάτευση πριν από την κατάπαυση πυρός, ακόμη και διαπραγμάτευση για κατάπαυση πυρός (negotiated ceasefire) που είναι και η συνηθέστερη πρακτική. Την άνευ όρων κατάπαυση πυρός η ΕΕ δεν την έχει υποστηρίξει ούτε για τη Γάζα. Ευρωπαίοι και Ζελένσκι εμφανίζονται επικοινωνιακά θιασώτες της κατάπαυσης πυρός και της ειρήνης ενάντια στη Ρωσία που θέλει να συνεχίσει τον πόλεμο.

Σε ό,τι αφορά το δεύτερο, δεν έχουν άδικο, αφού η Ρωσία πράγματι θα επιθυμούσε να μη σταματήσει έναν πόλεμο που κερδίζει πριν γίνουν δεκτοί όροι που ισοδυναμούν πρακτικά με συνθηκολόγηση της Ουκρανίας. Ωστόσο, οι όροι που έθεσε για εκεχειρία δεν ήταν τέτοιοι. Έτσι, σε ό,τι αφορά το πρώτο οι Ευρωπαίοι ψεύδονται γιατί ούτε αυτοί επιθυμούν την ειρήνη και μόνιμη κατάπαυση πυρός έχοντας μετατραπεί σε “κόμμα του πολέμου”. Πολύ απλά μπορούσαν να έχουν αποδεχτεί τον ρωσικό όρο για διακοπή της στρατιωτικής βοήθειας όσο διαρκεί η κατάπαυση πυρός ακόμη και αν ήταν “ντρίπλα”.

Δεν θα κόστιζε στην Ουκρανία. Γιατί δεν το δέχτηκαν; Για τον ίδιο λόγο που οι ΗΠΑ έστω μετά την ρωσική εισβολή το 2022 δεν δεσμεύτηκαν για μη ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ απονομιμοποιώντας πλήρως την παράνομη εισβολή: απλώς επιθυμούσαν να συνεχιστεί ο πόλεμος χρεώνοντάς τον στον επεκτατιστή Πούτιν. Οι Ευρωπαίοι σήμερα δεν επιθυμούν οποιαδήποτε συμφωνία ή εξέλιξη θα διευκολύνει την απεμπλοκή των ΗΠΑ, ή θα τους εμποδίσει να διατηρήσουν τη δυτική Ουκρανία ως στρατιωτικό προπύργιο της Ευρώπης έναντι της Ρωσίας, πέραν της οικονομικής της σημασίας. Ακόμη και αν αυτό σημαίνει παράταση του πολέμου για χρόνια ή καταλήξει στην καταστροφή της Ουκρανίας.

Τα αδειάσματα Τραμπ σε Ευρώπη

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες από το Κίεβο στέλνουν τελεσίγραφο στη Μόσχα για εκεχειρία άνευ όρων από τις 12/5 αλλιώς επιβάλλονται νέες κυρώσεις και επικαλούνται τηλεφωνική συνεννόηση με Τραμπ. Επειδή η Μόσχα χάνει επικοινωνιακά και απειλείται η σχέση της με Τραμπ, την προηγουμένη της 12/5 αντιπροτείνει επανάληψη άμεσων διαπραγματεύσεων ειρήνευσης στις 15/5 οι οποίες έχουν διακοπεί από την άνοιξη του 2022 με απόφαση του Κιέβου.

Πριν προλάβουν να αρνηθούν Ευρωπαίοι και Ζελένσκι, ο Τραμπ με τουιτ στηρίζει την πρόταση Πούτιν αδειάζοντας τους πρώτους οι οποίοι συμμορφώνονται. Αδειάστηκε και ο Κέλογκ που είχε προλάβει λίγο πριν το τουιτ Τραμπ να απαντήσει σκληρά στην πρόταση Πούτιν: «πρώτα άνευ όρων εκεχειρία 30 ημερών και κατά τη διάρκειά της ειρηνευτικές συνομιλίες, όχι ανάποδα». Είναι άγνωστο αν της ρωσικής πρότασης προηγήθηκε συνεννόηση με Τραμπ, κάτι όχι απίθανο.

Ευρωπαίοι και Ζελένσκι προσπαθούν να διασώσουν το γόητρό τους απαιτώντας την παρουσία Πούτιν στην Κωνσταντινούπολη και δηλώνοντας ότι οι εκεί διαπραγματεύσεις είναι για την εκεχειρία, για να τους ξανα-αδειάσει ο Τραμπ δηλώνοντας ότι «αμφιβάλλει ότι η Ουκρανία θα συμφωνήσει με τον Πούτιν» και κατόπιν ότι «τίποτα δεν θα γίνει μέχρι να συναντηθώ εγώ με τον Πούτιν». Οι επεισοδιακές συνομιλίες στην Κωνσταντινούπολη και η τηλεφωνική συνομιλία Πούτιν-Τραμπ που ακολούθησε, όπως ήταν αναμενόμενο, δεν έδωσαν κάτι σε ό,τι αφορά τη λήξη του πολέμου, μετατόπισαν όμως σημαντικά τους όρους του παιχνιδιού ανάμεσα σε Ευρώπη- Ζελένσκι και Πούτιν-Τραμπ υπέρ των δεύτερων.

Τελευταίο επεισόδιο το δημοσίευμα της Wall Street Journal σύμφωνα με το οποίο ο Τραμπ στην επικοινωνία με τους Ευρωπαίους ηγέτες που ακολούθησε τους είπε ότι ο Πούτιν «δεν είναι έτοιμος να σταματήσει τον πόλεμο, γιατί κερδίζει», δημοσίευμα που διέψευσαν τόσο το Κρεμλίνο όσο και ο Λευκός Οίκος. Σύμφωνα με όσα είπαμε παραπάνω θεωρούμε πιθανότερο ότι αυτό όντως ειπώθηκε και δεν είναι μακριά από την πραγματικότητα.

Θάφτηκε στα ευρωπαϊκά ΜΜΕ κάτι πιο σημαντικό στο δημοσίευμα της WSJ. Στην απαίτηση των ευρωπαίων να επιμείνουν στην άνευ όρων εκεχειρία, ο Τραμπ απάντησε ότι ο ίδιος «δεν χρησιμοποίησε ποτέ τον προσδιορισμό άνευ όρων» και «οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμφώνησαν να αποσύρουν την επιμονή τους στον προσδιορισμό», σύμφωνα με τη WSJ. Ένα επιπλέον άδειασμα της Ευρώπης μετά και την παραπομπή νέων αμερικανικών κυρώσεων στις ελληνικές καλένδες.

Ειρήνευση όχι, απεμπλοκή ναι

Τι θα έχουμε τώρα; Απευθείας διαπραγματεύσεις Ρωσίας-Ουκρανίας στο φόντο ενός συνεχιζόμενου χωρίς εκεχειρία πολέμου, με “ενδεχόμενη” ενδιάμεση εκεχειρία σε οδικό χάρτη ειρήνευσης, όπως το ήθελε η Μόσχα, και τις ΗΠΑ να έχουν ξεφορτωθεί την άμεση εμπλοκή τους στις διαπραγματεύσεις, να δηλώνουν πλέον καθαρά ότι «δεν είναι δικός τους πόλεμος», ότι είναι «μια ευρωπαϊκή κατάσταση στην οποία δεν έπρεπε να έχουν εμπλακεί» και ότι «αν οι διαπραγματεύσεις δεν οδηγήσουν πουθενά οι ΗΠΑ θα αποτραβηχτούν» από την Ουκρανία. Πολλά πηδηματάκια προς την απεμπλοκή. Θα αναζητήσουν πατήματα στα αδιέξοδα της διαπραγμάτευσης για να εκβιάσουν λύση ή να απεμπλακούν οριστικά.

Τα αλλεπάλληλα αδειάσματα και υπαναχωρήσεις μιας αξιολύπητης Ευρώπης οφείλονται στην έλλειψη ισχύος να επιβάλει όρους αλλά κυρίως στο γεγονός μιας αρνητικής και εν πολλοίς αδιέξοδης αρνητικής στρατηγικής: επιδιώκει με κάθε τρόπο να υπονομεύσει μια συμφωνία ΗΠΑ-Ρωσίας για την Ουκρανία, που θα αφήνει την Ευρώπη εκτός, αλλά, ταυτόχρονα να κρατήσει όσο γίνεται τις ΗΠΑ μέσα στο παιχνίδι και στην στρατιωτική στήριξη της Ουκρανίας. Αν υπάρχει εδώ ένας πονηρός και χαζός μαζί, δεν είναι οι Πούτιν και Τραμπ αντίστοιχα αλλά η Ευρώπη που διπλωματικά βρίσκεται στα χειρότερά της από την ίδρυση της ΕΕ.

Την ίδια στιγμή και ο Τραμπ έχει πρόβλημα με την τελική έκβαση του μετώπου στην Ουκρανία. Θα επιθυμούσε μια νέα στρατιωτική ισορροπία συνολικά στην ανατολική Ευρώπη ανάμεσα σε Ευρώπη και Ρωσία με το τέλος του πολέμου και μια όσο γίνεται λιγότερο ενισχυμένη Ρωσία μετά τη νίκη της στην Ουκρανία και αυτός είναι ο βασικός λόγος που δεν εγκαταλείπει εντελώς τους Ευρωπαίους την ίδια στιγμή που μπορεί και τους απειλεί με 50% δασμούς στο πεδίο της οικονομίας. Όπως “πονά” για τους πέντε χιλιάδες που σκοτώνονται κάθε εβδομάδα στην Ουκρανία, έτσι “κατανοεί” και την αδυναμία της Ευρώπης να αδιαφορήσει για όσα συμβαίνουν εκεί.

Υπενθυμίζουμε ότι, σχετικά με την πρόταση που ίδιος είχε κάνει για ευρωπαϊκή ειρηνευτική δύναμη στην Ουκρανία που απέρριψε η Μόσχα, ο Τραμπ δεν έχει επανέλθει έκτοτε ούτε υπέρ ούτε κατά, ελπίζοντας πιθανώς στην αρχική του πρόταση στο πλαίσιο διαπραγματεύσεων με τη Ρωσία. Και βέβαια οι ΗΠΑ στηρίζουν ολόψυχα τη στρατιωτικοποίηση της Ευρώπης μετά τον αναμενόμενο αναχωρητισμό τους από τη περιοχή.