Τι πρέπει να γίνει ώστε να ανακουφιστεί η αγορά ακινήτων;

Η χρηματιστικοποίηση σημαίνει ότι, δεδομένης της ελεύθερης κίνησης κεφαλαίων και του θεσμικού πλαισίου της Ευρωζώνης που συμμετέχουμε ως Ελλάδα, κυριαρχεί παγκοσμίως η χρηματοοικονομική λογική κινήτρων, η προτεραιότητα των συμφερόντων των μετόχων στις εταιρείες και  η έντονα αναδραστική σχέση μισθού-εργασίας (βλ. ευκαμψία εργαζομένων!), έτσι ώστε να ικανοποιείται πάντα το απαιτούμενο ποσοστό απόδοσης των μετόχων.

Την ανεπάρκεια του εθνικού σχεδιασμού μας επισημαίνει και ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Στουρνάρας για το 2024. Βέβαια για την «επιτυχία» του όποιου σχεδίου προϋπόθεση είναι η συναντίληψη κοινωνίας και κυβερνώντων για το «νόημα» που αποδίδεται στις λέξεις περιουσία, ακίνητα, κατοικία, στέγη, αγορά…, ανάλογα το κριτήριο που πρωτεύει. Δυστυχώς, η ελευθερία (ατομική και κοινωνική και πολιτική) όχι μόνο δεν είναι πρόταγμα αλλά διώκεται… Επιπλέον όμως, ούτε η οικονομική αποτελεσματικότητα είναι που επικαλούνται οι οικονομολογούντες.

Αυτονόητα λοιπόν η λύση του οικιστικού προβλήματος (και όχι μόνο αυτού…) είναι θέμα επιλογών «σχολής σκέψης ή φιλοσοφίας» όχι μόνο των διοικούντων στην εκλόγιμη μοναρχία που ακόμη υποφέρουμε στη δύση αλλά και ημών των «ατελών πολιτών» – επενδυτών (πχ.  AirBnB) ελέω χρηματιστικοποίησης…

Είναι μόνο η εμπορευματοποίηση ή εκποίηση του φυσικού κάλλους της χώρας περιλαμβανομένων των διαμερισμάτων ή επαγγελματικών χώρων που πρέπει να μας ενδιαφέρει, εξαιτίας της προστιθέμενης αξίας τους στο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) ή εισόδημα; Για ποιους; Δεν τίθεται ζήτημα ηθικών διλημμάτων αλλά ανάγκης ύπαρξης του Ελληνισμού, ο οποίος ως πολιτισμός (ιεράρχηση αναγκών) υπερασπιζόταν κάποτε πρώτα «… την ποιότητα που … μεταπλάθει την ανάγκη λήψης τροφής σε φιλία, την αναγκαιότητα της εξουσίας σε δημοκρατία, τις ανταλλακτικές σχέσεις σε ήθος και αρετή …» (Γιανναράς, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 21 Οκτωβρίου 2001). 

Εκτός της βραχυπρόθεσμης ανάγκης της «αγοράς» στον λειτουργικό καπιταλισμό μας, η κυβέρνηση πρέπει να βρει τρόπους να υποστηρίξει με μακροπρόθεσμα κίνητρα την οικογένεια και ειδικά των νέων Ελλήνων (σημ. «Έλληνας είναι ο έχων την Ελληνική ΠΑΙΔΕΙΑ»…)· πολύ καλή ευκαιρία είναι το «οικιστικό» που από πρόβλημα μπορεί να γίνει μέσο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Για παράδειγμα, οι κυβερνώντες μπορούν να εφαρμόσουν έναν τρόπον τινά γενναιόδωρο «αναδασμό» κατοικιών και αγροτικού κεφαλαίου (φυσικού και υλικού), με στόχο την ανάπτυξη της μεταποίησης στην ελληνική περιφέρεια, γενικά, και ειδικά ως προτεραιότητα στα ανατολικά μας σύνορα από τον Έβρο μέχρι το Καστελόριζο (βλ. ταυτόχρονη αντιμετώπιση Δημογραφικού, Άμυνας και Οικονομικής Ανάπτυξης).

Αποτυχημένο το μοντέλο…

Το μοντέλο αυτό αποδείχθηκε ιστορικά επιτυχημένο, πχ. με το Εθνικό Ίδρυμα Υποδοχής και Αποκατάστασης Ομογενών Ελλήνων γύρω στα 1992… για να μην πούμε για το 1922. Η εθνική εμπειρία έκτοτε, και η γνώση σήμερα μπορεί να εξασφαλίσει καλύτερες προοπτικές στο προτεινόμενο εγχείρημα αναδασμού.  Σε κάθε περίπτωση, η ολιστικής προσέγγισης αυτή πρόταση είναι επιστημονικά βάσιμη (ενδογενής μεγέθυνση, Ασιατικά πρότυπα, κλπ) και μπορεί να έχει ευεργετικές συνέπειες για το μέλλον της πατρίδας μας, εφόσον προγραμματιστεί ολοκληρωμένα. 

Η οικονομική έρευνα για τον μετασχηματισμό των σύγχρονων καπιταλισμών μας διδάσκει (δεδομένων των περιορισμών, με κυριότερο την διαφορά πολιτισμών) από την Ασία, 7 σημαντικά μαθήματα, τα οποία πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη μας, επειδή οι επιλογές υποδειγμάτων μεγέθυνσης στην ΕΕ (ανταγωνισμού, εξαγωγικό, χρηματιστικό) αποδείχθηκαν χειρότερες των ασιατικών. Το συμπέρασμα από τα μαθήματα αυτά είναι ότι οι μέχρι σήμερα αναπτυξιακές στρατηγικές πρέπει να επανεκτιμηθούν, ιδίως οι ξεπερασμένες της ΕΕ που βασίζονταν σε άμεσες ξένες επενδύσεις και εξαγωγικά πρότυπα: η εσωστρεφής ανάπτυξη αποτελεί πλέον ύψιστη προτεραιότητα σε πολλές εθνικές ατζέντες. 

Η πρόδηλη προτεραιότητα αναγκών δημογραφίας, άμυνας & ασφάλειας, με όχημα την οικονομία (όχι αυτοσκοπό!), προκρίνει λογικά την θεσμοθέτηση σοβαρών κινήτρων, περιλαμβανομένου του ζητήματος των ακινήτων, για περιφερειακή ανάπτυξη που θα συμβάλλει στο νέο βιώσιμο παραγωγικό μοντέλο μας, το οποίο θα αυξάνει το μερίδιο της μεταποίησης και βιομηχανίας στο ΑΕΠ.  Απαιτείται να υποστηριχθούν στην πράξη κι όχι στα λόγια…, οι νέοι μας να χτίσουν οικογένειες και τον βίο τους εν γένει στην Ελληνική περιφέρεια. 

Δεν χρειάζεται να επικαλεστούμε στατιστικά στοιχεία για την αγορά ακινήτων (ΕΛΣΤΑΤ, ΤτΕ), είτε πρόκειται για κατοικίες είτε για επαγγελματική στέγη. Κατά την γνώμη μου χρειάζεται συνδυασμός θετικής και κανονιστικής οικονομικής προσέγγισης. Η προτεραιότητα εδώ είναι να πάψει η απόκλιση της κοινωνικής βούλησης από τις επιλογές των ελίτ που κυβερνούν στην χώρα μας και την ΕΕ. Οι τελευταίες δεν «ακούν» εγκιβωτίζοντας τις κοινωνίες στην ιδιωτεία. Δεν είναι πλέον ανεκτό αυτό από τις κοινωνίες που επαναστατούν.

Δεν είναι μόνο θέμα προσφοράς και ζήτησης ακινήτων όπως λένε πολλοί που δείχνουν να αγνοούν ότι η οικονομική θεωρία και πολιτική μπορεί να συμβάλλει στην βελτίωση του επιπέδου διαβίωσης των πολιτών μόνο υπό συνθήκες «κοινωνικής συνοχής». Οι τελευταίες εξασφαλίζονται μόνο από την δημοκρατία που σήμερα στην δύση απλώς δεν υπάρχει. Είναι  μαθηματικά αδύνατον, οι κυβερνήσεις στην ΕΕ να υποστηρίζουν τη νεοφιλελεύθερη λογική που αποδεδειγμένα αυξάνει τις ανισότητες και ταυτόχρονα να επικαλούνται τους «νόμους της αγοράς», όταν επανειλημμένα έχει αποδειχθεί ότι η αυτορρύθμιση είναι ανέφικτη εξαιτίας της προσχεδιασμένης απορρύθμισης. Αιδώς Αργείοι…