Όταν το ξύλο πέφτει από τον αραβικό “παράδεισο”…

Κατά την επιχείρηση προς τη Γάζα, οι ακτιβιστές πέταξαν τα κινητά τους και τα laptops στη θάλασσα, προφανώς για να αποτρέψουν την κατάσχεσή τους από τον ισραηλινό στρατό, καθώς θα μπορούσαν να αποκαλύψουν πληροφορίες για την αποστολή. Η Γκρέτα Τούνμπεργκ, επιστρέφοντας στο Παρίσι μετά την απέλασή της, εμφανίστηκε εξαντλημένη και απέφυγε να δώσει σαφείς απαντήσεις σε δημοσιογράφους για τις συνθήκες κράτησής της, περιοριζόμενη σε κατηγορίες για «παράνομη απαγωγή» από το Ισραήλ, χωρίς να διευκρινίζει λεπτομέρειες.

Επιπλέον, η σκηνή στο αεροδρόμιο του Παρισιού, όπου εμφανίστηκε να φοράει χειροπέδες σε μια θεατρική κίνηση, αν και η ακρίβεια αυτής της εικόνας παραμένει υπό αμφισβήτηση, καθώς οι αναφορές από το Ισραήλ δείχνουν ότι οι επιβαίνοντες δεν αντιμετωπίστηκαν με βία. Η “Πορεία προς τη Γάζα”, που ακολούθησε, κατέρρευσε μπροστά στην πραγματικότητα: η Χαμάς δεν απολαμβάνει υποστήριξης στις περισσότερες πρωτεύουσες της Μέσης Ανατολής και οι ακτιβιστές φαίνεται να αγνοούν την σκληρή αλήθεια.

Το Ισραήλ φέρει τεράστιες ευθύνες για τη μη επίλυση του Παλαιστινιακού. Η συνεχής επέκταση εποικισμών, ο αποκλεισμός της Γάζας και η στρατιωτική καταστολή έχουν εντείνει την κρίση. Ωστόσο, η παλαιστινιακή ηγεσία, είτε πρόκειται για την Παλαιστινιακή Αρχή είτε για τη Χαμάς, δεν είναι αθώα. Το Ιράν αποτελεί τον κύριο υποστηρικτή της Χαμάς, παρέχοντας όπλα, εκπαίδευση και τεχνογνωσία από τη δεκαετία του 1990. Η σχέση τους ενισχύθηκε μετά την ανάληψη της εξουσίας στη Γάζα από τη Χαμάς το 2007.

Το Ιράν, μέσω της Δύναμης Κουντς των Φρουρών της Επανάστασης, προμηθεύει τη Χαμάς με πυραύλους, όπως οι Fajr-5, και βοηθά στην κατασκευή υπόγειων σηράγγων. Παρά τις ιδεολογικές διαφορές –το Ιράν είναι σιιτικό, η Χαμάς σουνιτική– η κοινή εχθρότητα προς το Ισραήλ και η στρατηγική του Ιράν να ενισχύσει τον “Άξονα της Αντίστασης” διατηρούν τη συμμαχία. Το 2020, το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ εκτίμησε ότι το Ιράν παρείχε πάνω από 100 εκατομμύρια δολάρια ετησίως σε Χαμάς και Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ, ενισχύοντας τις στρατιωτικές τους ικανότητες και την επιρροή του Ιράν στη Μέση Ανατολή.

Η “Πορεία προς τη Γάζα”

Η “Πορεία προς τη Γάζα” (March to Gaza), μια διεθνής πρωτοβουλία που ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2025, αποσκοπούσε να σπάσει τον ισραηλινό αποκλεισμό της Γάζας και να απαιτήσει το άνοιγμα του περάσματος της Ράφα για την παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας, που παρέμενε εγκλωβισμένη στην αιγυπτιακή πλευρά για μήνες. Περίπου 4.000 ακτιβιστές από 80 χώρες, συμπεριλαμβανομένων 205 Ελλήνων, συγκεντρώθηκαν στο Κάιρο στις 12 Ιουνίου, με σχέδιο να ταξιδέψουν οδικώς στην πόλη Ελ Αρίς στη Χερσόνησο του Σινά και από εκεί να βαδίσουν 50 χλμ προς τη Ράφα, διανυκτερεύοντας τρεις νύχτες στην έρημο.

Η ελληνική αποστολή, μία από τις μεγαλύτερες, περιλάμβανε ακτιβιστές, γιατρούς και γνωστές προσωπικότητες, όπως την ηθοποιό Άλκηστη Ζιρώ. Ωστόσο, η πορεία κατέληξε σε αποτυχία λόγω της σκληρής καταστολής από τις αιγυπτιακές αρχές. Από την πρώτη στιγμή, οι ακτιβιστές αντιμετώπισαν εμπόδια: 42 Έλληνες κρατήθηκαν για 10 ώρες στο αεροδρόμιο του Καΐρου στις 12 Ιουνίου, με αρχική απειλή απέλασης, πριν αφεθούν ελεύθεροι μετά από διπλωματικές πιέσεις.

Η πορεία ξεκίνησε επίσημα στις 13 Ιουνίου, αλλά στις 14 Ιουνίου, κοντά στην Ισμαηλία, οι αιγυπτιακές δυνάμεις μπλόκαραν την οχηματοπομπή στα δεύτερα διόδια. Αστυνομικοί με πολιτικά και εξοπλισμό αντιμετώπισης ταραχών επιτέθηκαν βίαια στους διαδηλωτές, με κλωτσιές, γροθιές και σύρσιμο σε βαν, τραυματίζοντας πολλούς, συμπεριλαμβανομένων βουλευτών όπως ο Ιρλανδός Πολ Μέρφι και ο Τούρκος Φαρούκ Ντιντσέρ.

Τα διαβατήρια κατασχέθηκαν, ξενοδοχεία αρνήθηκαν κρατήσεις και δεκάδες απελάθηκαν, ενώ άλλοι εγκαταλείφθηκαν σε τυχαία σημεία στο Κάϊρο μετά τα μεσάνυχτα. Η εικόνα των ακτιβιστών να “παίρνονται με τις παντόφλες” αποτυπώνει τη βία που απροετοίμαστοι υπέστησαν, καθώς πολλοί, ξαφνιασμένοι από την επίθεση, δεν πρόλαβαν καν να φορέσουν τα παπούτσια τους, ή να συλλέξουν τα υπάρχοντά τους. Η στάση της Αιγύπτου ερμηνεύεται ως απόρροια της στρατηγικής της να μη διαταράξει τις σχέσεις της με το Ισραήλ και τις ΗΠΑ, καθώς και της επιθυμίας του καθεστώτος Αλ Σίσι να αποτρέψει οποιαδήποτε αναταραχή στην στρατικοποιημένη ζώνη του Σινά.

Παρά τις δηλώσεις του αιγυπτιακού Υπουργείου Εξωτερικών για «πίεση στο Ισραήλ» να άρει τον αποκλεισμό, η Αίγυπτος απαίτησε ειδικές άδειες για την πρόσβαση στη Ράφα, τις οποίες σπάνια χορηγεί, και αντέδρασε με υπερβολική βία για να αποτρέψει την πορεία, πιθανότατα υπό την πίεση διεθνών συμφερόντων και φόβου για την ανάδειξη της συνενοχής της στον αποκλεισμό της Γάζας. Η αποτυχία της πορείας υπογραμμίζει την αφέλεια των ακτιβιστών να πιστεύουν ότι ένα καθεστώς με ιστορικό καταστολής θα επέτρεπε μια τέτοια κινητοποίηση, ενισχύοντας την κριτική ότι η προσέγγισή τους αγνοεί τις γεωπολιτικές πραγματικότητες και την καταστολή που υποστηρίζει τον αποκλεισμό.