Μετά τον αμερικανικό βομβαρδισμό στο Ιράν…

Εν τω μεταξύ, η σύγκρουση Ισραήλ-Ιράν βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη με εκατέρωθεν χτυπήματα. Ο ουρανός της Μέσης Ανατολής γεμίζει σε με εκρήξεις σε Τεχεράνη και Τελ Αβίβ καθώς οι ιρανικοί πύραυλοι κατάφεραν να διαπεράσουν τον άτρωτο “Σιδερένιο Θόλο” του Ισραήλ. Πράγματι, η αντεπίθεση της Τεχεράνης δεν ήταν αμελητέα και κατήγαγε σοβαρά πλήγματα κατά του Ισραήλ. Η σύγκρουση Ιράν-Ισραήλ έρχεται σε συνέχεια της εκστρατείας της κυβέρνησης Νετανιάχου κατά των τρομοκρατικών οργανώσεων της Χαμάς και της Χεζμπολάχ που ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2023 και οδήγησε στον αποκεφαλισμό των ηγεσιών τους και στην καταστροφή των υπόγειων δικτύων τους.

Οι οργανώσεις αυτές χρηματοδοτούνταν από το Ιράν και δρούσαν στο έδαφος του Ισραήλ. Το Ιράν αναπτύσσει εδώ και χρόνια ένα πυρηνικό πρόγραμμα, το οποίο ελεγχόταν από τη Δύση μέχρι το 2018. Τότε, ο πρόεδρος Τραμπ –στην πρώτη του θητεία– αποχώρησε από τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν (το λεγόμενο Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης), αφού την χαρακτήρισε ως τη «χειρότερη συμφωνία στην ιστορία»!

Στα χρόνια που ακολούθησαν, το Ιράν διεύρυνε κατά πολύ το πυρηνικό του πρόγραμμα, με εγκαταστάσεις θαμμένες βαθιά κάτω από τη γη, αυτές που βομβάρδισαν οι Αμερικανοί. Σήμερα, μετά τους βομβαρδισμούς, ο Τραμπ επανέρχεται, προτείνοντας στην ΤΓεχεράνη διαπραγματεύσεις με σκοπό μια νέα συμφωνία που θα περιλαμβάνει την ολική διάλυση του πυρηνικού προγράμματος, αλλά όχι αλλαγή καθεστώτος. Να σημειωθεί ότι η προηγούμενη συμφωνία έδινε στο Ιράν μερική ελάφρυνση των κυρώσεων με αντάλλαγμα μακροπρόθεσμους περιορισμούς στο πρόγραμμα εμπλουτισμού και ένα αυστηρό καθεστώς επιθεωρήσεων και ελέγχων.

Το ευρύτερο γεωπολιτικό πλαίσιο

Το χτύπημα στο Ιράν προετοιμαζόταν εδώ και οκτώ μήνες τουλάχιστον με μυστικούς πράκτορες της Μοσάντ που δρούσαν εντός του Ιράν σε μυστική βάση. Οι ΗΠΑ δεν φαίνεται να είχαν εμφανή εμπλοκή σ’ εκείνο το χτύπημα, αν και οι μυστικές υπηρεσίες τους σίγουρα βοήθησαν, καθώς οι ΗΠΑ έχουν στο στόχαστρο τους το Ιράν εδώ και χρόνια. Μην ξεχνάμε ότι είχε δοθεί από τον Πρόεδρο Τραμπ μια διορία 60 ημερών στο Ιράν να έρθει σε συμφωνία για το πυρηνικό του πρόγραμμα και μόλις αυτή εξέπνευσε, έγινε η ισραηλινή επίθεση κάτι που σημαίνει ότι υπήρχε προετοιμασία.

 

Ο πόλεμος Ιράν-Ισραήλ εντάσσεται σε ένα γενικότερο γεωπολιτικό πλαίσιο σύγκρουσης Δύσης και Ευρασίας που έχει ξεκινήσει από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η Ρωσία και η Κίνα έχουν έρθει πιο κοντά σε ένα νέο ευρασιατικό σύμπλοκο μαζί με άλλες χώρες που συμμαχούν μαζί τους, περιλαμβανομένου του Ιράν. Οι BRICS είναι μια νέα οικονομική συμμαχία που αντιμάχεται την Δύση και τον εμπορικό πόλεμο που έχει ανοίξει ο Τραμπ με τους νέους δασμούς.

Οι ΗΠΑ επιδιώκουν τώρα να διασπάσουν αυτό το νέο ευρασιατικό σύμπλοκο στο οποίο συμμετέχει και το Ιράν που τροφοδοτεί με ενέργεια την Κίνα. Το Ισραήλ προσπαθώντας να εξαλείψει την υπαρξιακή απειλή του Ιράν άνοιξε τον δρόμο για τη Δύση για την κατάρρευση του θεοκρατικού καθεστώτος του Ιράν που υφίσταται από το 1979 όταν έγινε η Επανάσταση του Χομεϊνί. Η Δύση επιθυμεί την εγκαθίδρυση μιας φιλοδυτικής κυβέρνησης στο Ιράν που να μην χρηματοδοτεί την τρομοκρατία και να συνεργάζεται στον ενεργειακό τομέα.

Ο Τραμπ βρέθηκε σε δίλημμα αν θα έπρεπε να καταστρατηγήσει τις προεκλογικές του δεσμεύσεις και να χτυπήσει το Ιράν σε συνεργασία με το Ισραήλ και έτσι να ικανοποιήσει και το εβραϊκό λόμπι στις ΗΠΑ. Η προεκλογική εκστρατεία βασίστηκε στο σύνθημα MAGA (Make America Great Again) που υποστηρίζει τον οικονομικό προστατευτισμό των ΗΠΑ και την μη ανάμειξη τους σε πολέμους. Η δασμολογική πολιτική του Τραμπ βασίζεται στην οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ και την υποστήριξη της εγχώριας παραγωγής των ΗΠΑ.

Ανοίγει ο Ασκός του Αιόλου;

Η απόφαση εμπλοκής των ΗΠΑ στο Ιράν δεν ήταν εύκολη, καθώς ο Αμερικανός Πρόεδρος γνωρίζει ότι ένας πόλεμος ανάμεσα στις ΗΠΑ και το Ιράν μπορεί να ανοίξει τον Ασκό του Αιόλου ακόμα και για έναν τρίτο παγκόσμιο πόλεμο ή και μια πυρηνική καταστροφή. Επίσης, ο Τραμπ σκέφτεται ότι οι πόλεμοι στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν ήταν μια αποτυχία για τις ΗΠΑ που άφησαν τις χώρες αυτές διαλυμένες. Στο Αφγανιστάν μετά από πόλεμο 20 ετών, οι ΗΠΑ έφυγαν και άφησαν τους Ταλιμπάν στην κυβέρνηση. Επιπροσθέτως, οι πόλεμοι αυτοί κόστισαν τη ζωή πολλών Αμερικανών στρατιωτών κάτι που ο Τραμπ δεν θέλει να επαναληφθεί.

Τελικώς, οι ΗΠΑ ανέλαβαν στρατιωτική δράση με ένα –όπως ισχυρίζονται– καταλυτικό χτύπημα στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν και κατ’ επέκταση στο ισλαμικό καθεστώς. Θεωρούν ότι η παύση των τρομοκρατικών επιθέσεων χτυπημάτων από την Χαμάς και την Χεζμπολάχ στο Ισραήλ θα δημιουργήσει σταθερότητα στην περιοχή. Σε αυτό το πλαίσιο, μπορεί να βρεθεί μια δίκαιη λύση στο Παλαιστινιακό και να σταματήσει η γενοκτονία στη Λωρίδα της Γάζας. Βέβαια, για να βρεθεί μια δίκαιη λύση στο Παλαιστινιακό, πρέπει να υπάρξει μια μετριοπαθής ηγεσία στο Ισραήλ που να έχει διάθεση για διαπραγματεύσεις.

Πρέπει όμως και οι Παλαιστίνιοι να είναι πιο διαλλακτικοί ώστε να βρεθεί μια φόρμουλα επίλυσης, διότι και αυτοί στο παρελθόν είχαν απορρίψει ειρηνευτικά σχέδια. Οι Παλαιστίνιοι δεν θα πρέπει να άγονται και να φέρονται από τους φανατικούς μουσουλμάνους και τις ακραίες ισλαμικές οργανώσεις, οι οποίες τους χρησιμοποιούν για να επιτεθούν στη Δύση και στο Ισραήλ. Διότι, η Χαμάς και η Χεζμπολάχ δεν ενδιαφέρονται πραγματικά για τους Παλαιστινίους αλλά για δικά τους ιδιοτελή συμφέροντα. Θα πρέπει επίσης να αναβαθμιστούν οι Συμφωνίες του Αβραάμ που θα φέρουν ανάπτυξη στην περιοχή. Αυτό θα ωφελήσει Άραβες και Εβραίους, αλλά και τις ΗΠΑ που θα πάψουν να έχουν μια πληγή στην Μέση Ανατολή.

Οι επόμενες μέρες θα είναι κρίσιμες καθώς ο βομβαρδισμός αυξάνει την πίεση προς την Τεχεράνη να σταματήσει τις επιθέσεις υπό την απειλή νέας επέμβασης των ΗΠΑ. Οι εξελίξεις θα εξαρτηθούν και από την έκβαση των πολεμικών επιχειρήσεων ανάμεσα στις δύο χώρες. Δεν πρέπει βέβαια να αποκλείεται και η διπλωματική λύση καθώς ο Πρόεδρος Τραμπ δεν θέλει να εμπλακεί σε έναν γενικευμένο πόλεμο με απρόβλεπτες συνέπειες. Πάντως, η ευκαιρία που δίνεται για οριστικό τέλος του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη από το Ισραήλ.