Διχασμός στις ΗΠΑ απέναντι στο Ισραήλ

Είναι το αποτέλεσμα μιας πολυεπίπεδης πίεσης, που συνδυάζει την πολιτισμική αποδόμηση, την ιδεολογική στοχοποίηση και την στρατηγική απειλή. Το Ισραήλ δεν διώκεται για τις επιλογές του, αλλά για την επιμονή του να διατηρεί ταυτότητα, συνοχή και πίστη σ’ έναν κόσμο που ζητά ρευστότητα, αποσύνδεση και παράδοση. Κι όσο στέκεται όρθιο, τόσο πιο πολύ ενοχλεί.

Ποτέ δεν συμμορφώθηκε με τους κανόνες των «καλών συμμάχων». Το Ισραήλ διατηρεί στρατηγική αυτονομία, χτίζει σχέσεις όπου το βολεύει, και κατέχει πυρηνικό οπλοστάσιο έξω από κάθε διεθνή έλεγχο. Κι αυτό, κανείς δεν τολμά να το αγγίξει. Όλα αυτά το καθιστούν ένα κράτος που δεν μπαίνει στο καλούπι ενός πειθήνιου συμμάχου. Κι όταν κάποιος δεν υπακούει, αρχικά δεν τιμωρείται με πυραύλους αλλά με δολοφονία χαρακτήρα σε διεθνές επίπεδο, και μετατρέπεται σε τέρας. Η χώρα εμφανίζεται ως αποικιοκράτης, ένοχος και καταπιεστής. Κι έτσι νομιμοποιείται το επακόλουθο μίσος εναντίον του ως στάση ηθική.

Αυτή η εικόνα όμως δεν προέκυψε τυχαία. Η νέα αριστερά που βλέπουμε γύρω μας είναι ένα τεχνητό κοινωνικό λογισμικό, σχεδιασμένο από ιδρύματα και κρατικές υπηρεσίες για να αποδομήσει κάθε είδους και ύφους σταθερά. Δεν θέλει σύνορα, δεν θέλει φύλα, δεν θέλει έθνη. Μέσα σε αυτό το ιδεολογικό αφήγημα, το Ισραήλ στιγματίζεται ως το τελευταίο ενεργό φυλάκιο της αποικιοκρατίας. Ένα υποτιθέμενο λευκό κράτος σε ξένη γη, η τσίμπλα της Δύσης στο αραβικό μάτι.

Και δεν έχει καμία σημασία ότι είναι στην πλειοψηφία του προσφυγικό κράτος γεμάτο Σεφαραδίτες, Μιζραχί, και Εβραίους από το Μαγκρέμπ τον Καύκασο και την Αιθιοπία. Ούτε έχει σημασία ότι βρίσκεται περικυκλωμένο από εχθρικά κράτη με ξεκάθαρη ρητορική αφανισμού. Η αλήθεια παραβλέπεται και το μόνο που μετράει είναι το πλαίσιο. Και στο πλαίσιο αυτό το Ισραήλ είναι το κακό, το πρόβλημα και το εμπόδιο προς την απόλυτη εξομοίωση της ατζέντας.

Αυτή η αφήγηση έχει κυρίως τις ρίζες της στον σταλινικό αντισιωνισμό του περασμένου αιώνα. Όταν η Σοβιετική Ένωση έχασε τον έλεγχο του Ισραήλ έστησε την προβλεπόμενη ιδεολογική αντεπίθεση και παρουσίασε το εβραϊκό κράτος ως πράκτορα του ιμπεριαλισμού και το Παλαιστινιακό ως την νέα αντιφασιστική επανάσταση, με τον σταλινικό αντισιωνισμό να κορυφώνεται στην “δίκη των γιατρών” (1952) και την καταστολή εβραϊκών πολιτιστικών δομών στη Σοβιετική Ένωση.

Η ακαδημαϊκή αριστερά στην Δύση

Η συστηματική αυτή δαιμονοποίηση επιβίωσε κυρίως μέσω της ακαδημαϊκής αριστεράς της Δύσης από τη δεκαετία του 1970, μετά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών και τον Πόλεμο του Γιομ Κιπούρ. Εκεί, εμφανίζεται μια ριζοσπαστική αριστερή στροφή σε πανεπιστήμια όπως το Berkeley, το Columbia, το SOAS (Λονδίνο) – η οποία είχε ήδη θεμελιωθεί μέσα από τα αντι-αποικιακά και αντιπολεμικά κινήματα της δεκαετίας του ’60 – όπου το Ισραήλ αρχίζει να αντιμετωπίζεται ως το έθνος “καταπιεστής” των Παλαιστινίων. Είναι η περίοδος που αρχίζει η σύγκριση του Ισραήλ με “αποικιοκρατικά καθεστώτα.

Από τη δεκαετία του ’80 και μετά, η παλιά ρητορική περί “αντισιωνισμού” μετασχηματίζεται σε κάτι πολύ ευρύτερο. Γίνεται μια ολοκληρωμένη ιδεολογική στρατηγική αποδόμησης των σταθερών, με όχημα τις σπουδές ταυτότητας και την πολιτική ορθότητα, μέσω των μετα-αποικιακών και κριτικών ρευμάτων που αναπτύχθηκαν ως κλάδοι στα Τμήματα Διεθνών Σχέσεων, Πολιτικής Επιστήμης και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας (postcolonial international relations, critical security studies και decolonial approaches ).

Εκεί εισέρχονται στις διαδικασίες και οι θεσμικοί φορείς της νέας ηθικής τάξης με τα ιδρύματα, ΜΚΟ και ακαδημαϊκά think tanks, οι οποίοι αναλαμβάνουν εργολαβικά να προωθήσουν το νέο αφήγημα αξιών της Δύσης. Από αυτό το σημείο και έπειτα, το Ισραήλ δεν αντιμετωπίζεται απλώς ως κράτος αλλά ως θεμελιακή αντίφαση για το νέο παγκόσμιο αφήγημα. Το Ισραήλ, μέσα σε αυτό το νέο οικοσύστημα, παύει να είναι κράτος. Γίνεται ο συμβολικός εχθρός του “προοδευτικού κόσμου” γιατί υπάρχει, θυμάται, ανήκει και επιμένει να μη διαλυθεί.

Ενδεικτικό παράδειγμα της επιρροής αυτών των πανεπιστημίων είναι η διαδρομή σχεδόν όλων των Υπουργών Εξωτερικών των ΗΠΑ τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Από τον Antony Blinken (Harvard, Columbia) στον John Kerry (Yale), τη Hillary Clinton (Yale Law), ακόμα και την Condoleezza Rice (University of Denver αλλά με σταδιοδρομία στο Stanford), η ακαδημαϊκή τους μήτρα ήταν πάντοτε σχολές με ισχυρή ταυτότητα στη διαμόρφωση διεθνών αφηγημάτων. Αντίθετα, ο Mike Pompeo (West Point και Harvard Law) και ο Marco Rubio (University of Florida και University of Miami) ακολούθησαν πιο ρεαλιστικά μονοπάτια χωρίς μετα-αποικιακές αναζητήσεις.

Αυτή η ιδεολογική γραμμή, φυσικά, δεν έμεινε μόνο στα περιδιαβόητα πανεπιστήμια της Ivy Legaue. Διαχύθηκε, μεταφράστηκε και διαδόθηκε σε πολιτικά κόμματα, ακτιβιστικές οργανώσεις και συνδικάτα σε όλο τον δυτικό κόσμο, και η Ελλάδα δεν αποτέλεσε εξαίρεση. Το φοιτητικό και συνδικαλιστικό οικοσύστημα της χώρας αφομοίωσε πλήρως το νέο αφήγημα, αντιγράφοντας κάθε μοτίβο ρητορικής. Από την αντι-αποικιακή ρητορική των αμερικανικών πανεπιστημίων μέχρι την ταύτιση του Ισραήλ με τον ρατσισμό, την καταπίεση και τον φασισμό. Οι ίδιες ομάδες που καταλαμβάνουν δημόσιους χώρους χωρίς άδεια, κολλούν παρανόμως αφίσες υπέρ της “αντίστασης”, και αρνούνται κάθε έννοια νομιμότητας, τυγχάνουν σχεδόν πάντα διακριτικής ανοχής. Όχι επειδή οι δράστες καλύπτονται, αλλά επειδή η ίδια η αφήγηση προστατεύεται.

Στο επίκεντρο των επιθέσεων το Ισραήλ

Και στο κέντρο της, είτε στη Δύση, είτε στους δορυφόρους της, βρίσκεται το Ισραήλ. Το οποίο βρίσκεται σήμερα στο σταυροδρόμι τριών συγχρονισμένων επιθέσεων. Από την μία, το πανεπιστημιακό αφήγημα που το παρουσιάζει σαν το μαύρο πρόβατο της ιστορίας. Από την άλλη, η ατζέντα της παγκόσμιας αποδόμησης που δεν συγχωρεί σε κανέναν να θυμάται, να πιστεύει και να ανήκει. Και τέλος, το μέτωπο της φυσικής εξόντωσης. Το Ιράν, η Χαμάς, οι Χούθι. Αυτοί δεν θέλουν να το σβήσουν από τα βιβλία. Θέλουν να το διαγράψουν από τον χάρτη.

Η γεωπολιτική πραγματικότητα, ωστόσο, δεν αφήνει περιθώριο εγκατάλειψης. Η χώρα είναι τα όμματα και τα ώτα της Δύσης σε μια περιοχή που περικλείεται από ενεργειακούς πόρους, απρόβλεπτες εθνοτικές συγκρούσεις και ευρασιατικές ανατροπές. Αν χαθεί αυτό το προκεχωρημένο φυλάκιο, οι ΗΠΑ απωλένουν έδαφος πολιτικό, ενεργειακό και στρατιωτικό. Άρα το στηρίζουν με όπλα και αναγνώριση αλλά ταυτόχρονα το πολεμούν ιδεολογικά και πολιτισμικά. Το Ισραήλ είναι το διχασμένο asset της αυτοκρατορίας, χρήσιμο και ενοχλητικό ταυτόχρονα.

Γι’ αυτό και ο μύθος του πανίσχυρου, πανταχού παρόντος ισραηλινού λόμπυ χρειάζεται αποσύρση προς τον ρεαλισμό. Η επιρροή του λόμπι είναι ισχυρή αλλά όχι απεριόριστη. Αν είχε την εξουσία που του αποδίδουν δεν θα χρειαζόταν κάθε φορά να απολογείται, ούτε θα βλέπαμε τους φοιτητές να κατεβάζουν ισραηλινές σημαίες στα πιό διάσημα αμερικανικά πανεπιστήμια. Δεν θα βλέπαμε εξώφυλλο στους ΝΥΤ να παρουσιάζουν τη Χαμάς ως αντίσταση. Δεν θα βλέπαμε τον Μπάιντεν να ψελλίζει στήριξη ενώ οι υπηρεσίες του διοχέτευαν την ρητορική που δαιμονοποιούσε τον ίδιο τον σύμμαχο τους. Το Ισραήλ δεν είναι αυτό που ελέγχει, είναι αυτό που αντιστέκεται. Κι αυτό είναι που τρομάζει περισσότερο από όλα. Γιατί δείχνει ότι μπορείς να έχεις οντότητα χωρίς να προσκυνήσεις τη μετανεωτερική θρησκεία της αποδόμησης.

Το άρθρο αυτό σε καμία περίπτωση δεν απαξιώνει τη σκληρή προσπάθεια και την αδιάκοπη εργασία που έχουν καταβάλει think tanks, ιδρύματα, εφημερίδες, αφίσες, πανεπιστημιακές έδρες, ντοκιμαντέρ, drag panels, κοινωνιολόγοι χωρίς πατρίδα, φεστιβάλ με vegan σουβλάκι, κινηματογραφιστές των τεσσάρων φύλων, καθηγητές με τρία διαζύγια και πέντε μεταπτυχιακά στην αποδόμηση του αυτονόητου για την επιβολή του μηδενισμού ως φυσικής κατάληξης της προόδου. Ούτε υποτιμούμε το έργο αυτών που ξενυχτούν ώστε ο μέσος φοιτητής να θεωρεί το Ισραήλ μεγαλύτερο κακό από τον ISIS και να φωνάζει “from the river to the sea”.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το δημοφιλές σύνθημα “from the river to the sea” αναφέρεται γεωγραφικά στην έκταση από τον Ιορδάνη ποταμό έως τη Μεσόγειο Θάλασσα, δηλαδή στο σύνολο της σημερινής επικράτειας του Ισραήλ καθώς και των Παλαιστινιακών Εδαφών. Παρά την αφελή χρήση του σε πορείες από πολλούς που νομίζουν ότι πρωτίστως σημαίνει “ειρήνη για όλους”, στην πολιτική και στρατηγική του ουσία το σύνθημα δηλώνει την πλήρη κατάργηση του Ισραηλινού κράτους και την αντικατάστασή του με έναν αραβο-παλαιστινιακό ενιαίο χώρο. Το τραγικό και ειρωνικό είναι πως συχνά επαναλαμβάνεται από ανθρώπους που ούτε ξέρουν ποιος είναι ο ποταμός, ούτε πού είναι η θάλασσα.