Ο Τραμπ φέρνει στο ίδιο τραπέζι Τουρκία και Ισραήλ;

Καθώς η Μέση Ανατολή προσπαθεί να συνέλθει απο τη σύγκρουση και να αντιμετωπίσει τις συνέπειες του ενισχυμένου πλέον ρόλου της Αμερικής, τα καθεστώτα της περιοχής εμφανίζονται διχασμένα ανάμεσα στην επιθυμία να περιοριστεί το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και στον φόβο για τη συνέχιση της αστάθειας στην περιοχή.

Η Τουρκία δεν αποτελεί εξαίρεση

Αντίθετα, η Άγκυρα ανησυχεί και για τον ενδεχόμενο νέο ρόλο του Ισραήλ ως περιφερειακού ηγεμόνα. Η ανησυχία αυτή έχει ενταθεί από τις ισραηλινές επιθέσεις κατά του Ιράν και από την επιτυχία του Νετανιάχου να σύρει – την αρχικά διστακτική διοίκηση Τραμπ, σε κατάσταση πόλεμου. Η επιρροή του Ισραήλ στην αμερικανική λήψη αποφάσεων, αποτελεί ένα πρόσθετο βάρος για την Άγκυρα, η οποία ανησυχεί για έναν πιθανό πόλεμο στα σύνορά της.

Άκαρπη η πρωτοβουλία

Μέσα σε αυτό το κλίμα, η Τουρκία αξιοποίησε τις καλές σχέσεις της με τον Τραμπ, για να συμμετάσχει σε διπλωματικές προσπάθειες της τελευταίας στιγμής, με στόχο την επανεκκίνηση των συνομιλιών για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Η τουρκική κυβέρνηση φιλοξένησε στην Κωνσταντινούπολη τον Ιρανό ΥΠΕΞ Αμπάς Αραγκτσί για συνομιλίες σχετικά με τη σύγκρουση Ιράν-Ισραήλ και παράλληλα είχε «παρασκηνιακές» επαφές με την Ουάσινγκτον, σε μια προσπάθεια να οργανωθεί νέα σύνοδος στην Κωνσταντινούπολη μεταξύ Ιράν και ΗΠΑ. Ωστόσο, οι προσπάθειες αυτές προσέκρουσαν στην επιθετική εκστρατεία του Ισραήλ κατά του Ιράν, που καθιστά τη διπλωματία για το πυρηνικό ζήτημα ιδιαίτερα δύσκολη.

Αντίπαλοι με ανησυχίες

Στο μεταξύ, οι δύο βασικοί εταίροι των ΗΠΑ στην περιοχή, Τουρκία και Ισραήλ, έχουν γίνει αντίπαλοι σε όλα τα μέτωπα. Ο Ερντογάν, παγκόσμιος υποστηρικτής της παλαιστινιακής υπόθεσης, έχει βαθύνει τη ρήξη, τόσο μέσα από τη ρητορική του όσο και μέσω της στρατηγικής του να προβάλει την Τουρκία ως ανερχόμενη περιφερειακή δύναμη. Από την άλλη πλευρά, ο Νετανιάχου, μετά και τις επιθέσεις της Χαμάς τον Οκτώβριο του 2023, είναι ο αρχιτέκτονας του νέου ρόλου του Ισραήλ στην περιοχή. Ο πόλεμος στη Γάζα έχει “επιτρέψει” στο Ισραήλ να διεξάγει στρατιωτικές επιχειρήσεις σε Ιράν, Λίβανο, Συρία και Υεμένη — γεγονός που εντείνει τις ανησυχίες της Τουρκίας.

Σε μια προσπάθεια να καθησυχάσει την τουρκική κοινή γνώμη, που επικρίνει το Ισραήλ για την τραγωδία στη Γάζα, ο Ερντογάν ανακοίνωσε την επιτάχυνση της παραγωγής μεσαίων και μεγάλων βλημάτων βαλλιστικών πυραύλων. Αυτή η εξέλιξη θα ενισχύσει τα ήδη μεγάλα αποθέματα και τη στρατιωτική βιομηχανική βάση της Τουρκίας.

Πυρετός «επαναπροσδιορισμού»

Στις 29 Ιουνίου ο Αμερικανός απεσταλμένος στην Τουρκία, Τομ Μπαράκ, δήλωσε στο πρακτορείο Aναντολού, πως μετά τις συγκρούσεις με το Ιράν καθίσταται επιτακτική ή ανάγκη για έναν «επαναπροσδιορισμό του Ισραήλ», υπογραμμίζοντας ότι το «κλειδί» για αυτή την εξέλιξη βρίσκεται στην Τουρκία. Παράλληλα, ο Αμερικανός πρέσβης εξέφρασε την εκτίμηση πως σύντομα θα υπάρξει εκεχειρία στη Γάζα.

Την ίδια μέρα (29 Ιουνίου),ο επικεφαλής της ΜΙΤ, Ιμπραήμ Καλίν, συναντήθηκε με τον ηγέτη της Χαμάς, Μοχάμεντ Ντερβίς, σε μια προσπάθεια για εκεχειρία στη Γάζα.
Την επόμενη μέρα, 30 Ιουνίου, ο Χακάν Φιντάν συναντήθηκε στην Άγκυρα με τον Βρετανό ΥΠΕΞ Ντέιβιντ Λάμι, επισημαίνοντας ότι η ειρήνη μεταξύ Ιράν και Ισραήλ συνιστά έναν από τους στρατηγικούς στόχους της Τουρκίας. Την ίδια μέρα, ο βουλευτής του φιλοκουρδικού κόμματος DEM, Σεζάι Τεμέλ δήλωσε ότι, αναμένουν η διαδικασία αφοπλισμού του PKK να ξεκινήσει στις αρχές Ιουλίου.

Στο ίδιο τραπέζι;

Μέσα σε αυτό το περίπλοκο σκηνικό, ολοένα και πληθαίνουν οι ενδείξεις ότι η Ουάσινγκτον — και προσωπικά ο Τραμπ — επιχειρεί να φέρει τους δύο άσπονδους αντιπάλους, Τουρκία και Ισραήλ, στο ίδιο τραπέζι. Κάτι τέτοιο, σήμερα, φαντάζει αδύνατο, εξαιτίας της σφοδρής ρητορικής σύγκρουσης και των στρατηγικών διαφορών τους.

Στην πολιτική, τίποτα δεν αποκλείεται. Ακόμα και οι πιο ακραίοι αντίπαλοι βρίσκουν τρόπο να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι.