Συνεχίζει να τραβάει το σχοινί ο Κούρτι στο Κόσοβο

Το οποίο Βελιγράδι δεν αποδέχεται την απόσχιση του Κοσόβου από την Σερβία, που ήλθε ως αποτέλεσμα των βομβαρδισμών του ΝΑΤΟ την άνοιξη του 1999, παρόλο που έχουν περάσει σχεδόν 25 χρόνια από τότε. Να σημειωθεί ότι την περίπτωση του Κοσόβου επικαλείται ακριβώς η Ρωσική Ομοσπονδία ως προηγούμενο, για να δικαιολογήσει την πρόθεση της να προσαρτήσει εδάφη της Ουκρανίας.

Ωστόσο, η προ ημερών δήλωση του Ντόναλντ Τραμπ ότι στην πρώτη του θητεία είχε αποτρέψει ένοπλη σύρραξη Σέρβων και Αλβανών για την διεκδίκηση της κοσοβάρικης περιοχής των Μετοχιών, αν μη τι άλλο λειτουργεί ως καταλύτης για τις, ούτως ή άλλως, τυχοδιωκτικές νοοτροπίες των πολιτικών ηγεσιών της περιοχής.

Στο Βελιγράδι εδώ και μήνες συνεχίζονται οι μαζικές διαδηλώσεις της αντιπολίτευσης που προκαλούν εσωτερική αστάθεια, ενώ υπάρχουν εκτιμήσεις ότι ο Προέδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς θα οδηγηθεί στο να διαρρήξει την σχέση του με τη Μόσχα και να προσεγγίσει περαιτέρω την ΕΕ, ώστε να μην αποτελεί πλέον η Σερβία στρατηγικό στεγανό της Ρωσίας. Να σημειωθεί πως, αν και η Μόσχα επισήμως χαρακτηρίζει τις διαδηλώσεις στην Σερβία ως «απόπειρα έγχρωμης επανάστασης», εντούτοις έχει κατηγορήσει τον Βούτσιτς ότι στέλνει κρυφά όπλα στο Κίεβο, κάτι που το Βελιγράδι αρνείται.

 

Εξίσου ασταθής είναι και η κατάσταση στο Κόσοβο. Από τον Φεβρουάριο που διεξήχθησαν οι βουλευτικές εκλογές, το Κόσοβο δεν έχει καταφέρει να εκλέξει ακόμα Πρόεδρο της Βουλής, έπειτα από 41 ψηφοφορίες(!) παρόλο που υπήρξε μέχρι και παρέμβαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου για το ζήτημα. Όμως, αυτό δεν εμποδίζει τον επικεφαλής της κυβέρνησης των Αλβανών, Αλμπίν Κούρτι, να  δυναμιτίζει το κλίμα και να υπονομεύει τις ήδη εύθραυστες σχέσεις Πρίστινας-Βελιγραδίου.

Λάδι στην φωτιά από το Βερολίνο

Κι ενώ τις προηγούμενες μέρες η προσοχή της διεθνούς κοινότητας εστίαζε σε παγκόσμιας εμβέλειας εξελίξεις, όπως την στρατιωτική διένεξη Ισραήλ-Ιράν, οι κοσοβάρικες αρχές υπό τον Κούρτι, παρόλο που ουσιαστικά στερείται νομιμοποίησης μετά τις εκλογές και λειτουργεί ως υπηρεσιακός, προέβησαν σε νέες προκλητικές ενέργειες που μπορούν να χαρακτηριστούν ως “σπίθα ανάφλεξης”. Συγκεκριμένα, αναφερόμαστε στην συμβολική εμφάνιση του Κούρτι σε τελετή στον ποταμό Ίμπαρ, για την κατασκευή δύο νέων γεφυρών που θα συνδέουν την Νότια και την Βόρεια Μιτρόβιτσα.

Η μοναδική-υφιστάμενη γέφυρα λειτουργεί ουσιαστικά ως τοίχος προστασίας για την γηγενή κοινότητα των Σέρβων στη Βόρεια Μιτρόβιτσα. Όμως, ταυτόχρονα διασπά την εδαφική συνέχεια της επικράτειας της πρώην Γιουγκοσλαβικής Αυτόνομης Επαρχίας – που έχει αναχθεί σε κρατική οντότητα μετά τις στρατιωτικές επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ και των αμφιλεγόμενων χειρισμών στον ΟΗΕ που κινούνται στα όρια της διεθνούς νομιμότητας σε ό,τι αφορά το απαραβίαστο των υφιστάμενων συνόρων… Αυτά όμως είναι για την ιστορία.

Η γέφυρα του Ίμπαρ και ο έλεγχος της από τους Σέρβους της Μιτρόβιτσα λειτουργεί ως το μοναδικό διαπραγματευτικό χαρτί για να υλοποιηθεί η διεθνής υποχρέωση της Πρίστινα για την ίδρυση της Ένωσης των Σερβικών Δήμων Κοσόβου, την οποία δεν επιδιώκει στην πραγματικότητα να εφαρμόσει. Μάλιστα, η πρωτοβουλία του Κούρτι για παράκαμψη της γέφυρας, ουσιαστικά λειτουργεί ως αθέτηση αυτής της διεθνούς υποχρέωσης – που υποτίθεται τελεί υπό την εγγύηση των Βρυξελλών και στηρίζεται από την Ουάσιγκτον – προκειμένου να δοθούν ορισμένες διοικητικές εγγυήσεις για την εναπομείνασα μειονότητα των Ορθοδόξων Σέρβων, σε μία περιοχή που κατοικείται στην συντριπτική της πλειονότητα από Αλβανούς-Μουσουλμάνους.

Στο πλαίσιο αυτό προκαλεί εντύπωση η έλλειψη διπλωματικής διακριτικότητας – σε έναν χειρισμό που στην ουσία αποτελεί παράδειγμα προς αποφυγή – στην απάντηση του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών για το ζήτημα. Η γερμανική πρεσβεία στην Πρίστινα ανέλαβε να απαντήσει, κάτι ασυνήθιστο στην διεθνή διπλωματία, στην επιστολή προς την ΕΕ του επικεφαλής του Χαρτοφυλακίου για το Κόσοβο-Μετόχια της σερβικής κυβέρνησης, σχετικά με τον προγραμματισμό των αρχών της Πρίστινα για την κατασκευή των νέων γεφυρών επί του Ίμπαρ. Οι Γερμανοί είπαν άκομψα στον Πέταρ Πέτκοβιτς, ότι οι Σέρβοι πριν μιλήσουν για άλλους, πρέπει να δουν “εάν έχουν καθαρίσει τη δική τους αυλή”. Οι δε Σέρβοι απάντησαν ότι το Κόσοβο είναι δική τους αυλή!

Απεμπλοκή των ΗΠΑ;

Μπορεί, με δεδομένη την πολύπλοκη διεθνή πραγματικότητα και τις άλλες προκλήσεις για την παγκόσμια ασφάλεια, οι “καταψυγμένες συγκρούσεις” να μοιάζουν ήσσονος σημασίας, όμως δεν αποκλείεται να λάβουν διαφορετική δυναμική στο μέλλον. Να σημειώσουμε ότι ΗΠΑ και Ρωσία – εν μέσω των εξελίξεων στην Μέση Ανατολή, τον Περσικό Κόλπο και την Ουκρανία – εξακολουθούν να έχουν το “μάτι” τους στα Δυτικά Βαλκάνια.

Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στην μακροσκελή συνέντευξη του πρώην Αμερικανού πρέσβη στο Βελιγράδι Christopher Hill, απ’ τους καλύτερους γνώστες των ζητημάτων της περιοχής, ειδικά σε ό,τι έχει να κάνει με τις σχέσεις των Σέρβων και του αλβανικού παράγοντα. Αυτός ανακοίνωσε την προοπτική της απεμπλοκής των ΗΠΑ απ’ τις διαπραγματεύσεις Βελιγραδίου-Πρίστινας και την μεταφορά της ευθύνης για τις σχετικές διευθετήσεις στην ΕΕ. Επεσήμανε δε ότι η πολιτική τάξη των Αλβανών του Κοσόβου, αντί να αναμένει έτοιμες λύσεις, θα πρέπει να επιδείξει την ωριμότητα που απαιτεί η συγκυρία.

Ο δε Daniel Serwer, πολιτικός αναλυτής του Ινστιτούτου Εξωτερικής Πολιτικής του Johns Hopikns (SAIS) επέμεινε ότι η διοίκηση Τραμπ θα επανέλθει στην ιδέα διαμελισμού του Κοσόβου, προκειμένου να δοθεί λύση στο ζήτημα με ανταλλαγή εδαφών Πρίστινας-Βελιγραδίου, κάτι που ενδέχεται να υποδαυλίσει νέες συγκρούσεις, χώρια το επικίνδυνο προηγούμενο που μπορεί να δημιουργήσει στις διεθνείς σχέσεις.

Τέλος, υπάρχουν και σκέψεις μήπως είναι τα πιθανολογούμενα κοιτάσματα σημαντικών αποθεμάτων αποθεμάτων λιθίου στην Σερβία που δημιουργούν όλες αυτές τις αντιπαραθέσεις και υπονομεύουν τις κυβερνήσεις των χωρών της περιοχής…