Ο καλπασμός της τεχνολογίας και η παρακμή της τρέχουσας πολιτικής
20/07/2025
Η πολιτική, ως θεσμικό και αξιακό πλαίσιο οργάνωσης των ανθρωπίνων κοινωνιών, φαίνεται να φθίνει αμείλικτα υπό το βάρος των σύγχρονων προκλήσεων. Η παραδοσιακή αντίληψη της πολιτικής, που στηρίχθηκε επί αιώνες στην ιδέα της δημοκρατικής εκπροσώπησης, της θεσμικής ισορροπίας και των κοινών αξιών, αδυνατεί πλέον να ανταποκριθεί στις πολυδιάστατες απαιτήσεις ενός κόσμου που μετασχηματίζεται ραγδαία.
Η απαξίωση των θεσμών, η κατάρρευση των παραδοσιακών αξιών και η ορατή παρακμή των κοινωνικών δομών συνθέτουν ένα σκηνικό κρίσης, όπου η πολιτική φαντάζει ανίκανη να εγγυηθεί ακόμη και την ίδια τη δημοκρατία. Παράλληλα, η δικαιοσύνη, ως θεμελιώδης πυλώνας της κοινωνικής συνοχής, περιορίζεται σε διακοσμητικό ρόλο, ενώ η επιστήμη και η τεχνολογία προάγονται ως οι μόνες σταθερές δυνάμεις προόδου. Το ερώτημα που ανακύπτει είναι αμείλικτο: οδεύουμε προς νέα καθεστώτα τεχνολογικού ελέγχου, όπου η τεχνητή νοημοσύνη και η ρομποτική θα αναλάβουν τον ρόλο των συνεχιστών του ανθρωπίνου πολιτισμού;
Η σύγχρονη πολιτική σκηνή χαρακτηρίζεται από βαθιά κρίση εμπιστοσύνης. Απογοητευμένοι από την αδυναμία των πολιτικών ηγεσιών να αντιμετωπίσουν ζητήματα, όπως η κλιματική αλλαγή, η οικονομική ανισότητα και οι γεωπολιτικές εντάσεις, οι πολίτες στρέφονται ολοένα και περισσότερο προς τον σκεπτικισμό ή την απάθεια. Οι δημοκρατικοί θεσμοί, που κάποτε θεωρούνταν αδιαμφισβήτητοι εγγυητές της ελευθερίας και της δικαιοσύνης, φαίνονται πλέον αποκομμένοι από την πραγματικότητα. Η γραφειοκρατική δυσκαμψία, η διαφθορά και η πολιτική πόλωση έχουν υπονομεύσει την αξιοπιστία τους, καθιστώντας τους ανίκανους να ανταποκριθούν στις σύγχρονες προκλήσεις.
Η κρίση αυτή δεν περιορίζεται στην πολιτική σφαίρα. Η δικαιοσύνη, που οφείλει να λειτουργεί ως φάρος ηθικής και θεσμικής σταθερότητας, έχει σε πολλές περιπτώσεις καταντήσει διακοσμητική. Οι καθυστερήσεις στην απονομή της, η επιλεκτική εφαρμογή του νόμου και η υποταγή της σε πολιτικές ή οικονομικές πιέσεις έχουν κλονίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών. Σε αυτό το πλαίσιο, η πολιτική χάνει την ικανότητά της να εμπνέει και να καθοδηγεί, αφήνοντας ένα κενό που απειλεί να γεμίσει από εναλλακτικές μορφές.
Παράλληλα, οι παραδοσιακές αξίες που στήριξαν το δημοκρατικό ιδεώδες στον δυτικό πολιτισμό (η ελευθερία, η ισότητα και η αλληλεγγύη) φαίνεται να υποχωρούν, υπό την πίεση ενός κόσμου που κινείται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς. Η παγκοσμιοποίηση, η ψηφιοποίηση και η τεχνολογική επανάσταση έχουν δημιουργήσει νέες κοινωνικές δυναμικές, οι οποίες αμφισβητούν τις παραδοσιακές δομές. Η έννοια της κοινότητας διαβρώνεται, καθώς οι ανθρώπινες σχέσεις ψηφιοποιούνται και οι κοινωνίες κατακερματίζονται σε ατομικιστικές μονάδες. Η ηθική κρίση που συνοδεύει αυτή την αποσύνθεση εκδηλώνεται με την άνοδο του λαϊκισμού, την πόλωση και την απουσία κοινών οραμάτων.
Τεχνολογία και πολιτική
Εν μέσω αυτής της παρακμής, η επιστήμη και η τεχνολογία αναδεικνύονται σε πυλώνες προόδου. Η τεχνητή νοημοσύνη, η ρομποτική και οι βιοτεχνολογίες όχι μόνο μετασχηματίζουν την καθημερινότητα, αλλά επαναπροσδιορίζουν την ίδια την έννοια του ανθρώπου. Η ταχύτητα της τεχνολογικής εξέλιξης υπερβαίνει κατά πολύ την ικανότητα της πολιτικής να την ρυθμίσει, δημιουργώντας ένα κενό εξουσίας. Οι αλγόριθμοι καθορίζουν πλέον την πληροφόρηση, τις αποφάσεις και τις κοινωνικές συμπεριφορές, ενώ τα δεδομένα γίνονται το νέο “πετρέλαιο” της εξουσίας. Αυτή η τεχνολογική κυριαρχία εγείρει κρίσιμα ερωτήματα για το μέλλον.
Μήπως η ανθρωπότητα οδεύει προς καθεστώτα, όπου η διακυβέρνηση θα ασκείται από αλγορίθμους και μηχανές; Μήπως η τεχνητή νοημοσύνη, απαλλαγμένη από τις ανθρώπινες αδυναμίες, θα κληθεί να διαχειριστεί τις κοινωνίες με τρόπο που η πολιτική αδυνατεί; Κι αν ναι, ποιος θα ελέγχει αυτά τα συστήματα; Η μετάβαση σε ένα τέτοιο μέλλον είναι εν πολλοίς δυστοπική και σίγουρα απαιτεί μια βαθιά επανεξέταση των αξιών και των θεσμών που θα διέπουν την ανθρωπότητα.
Η πολιτική, όπως την γνωρίζουμε, φαίνεται να πλησιάζει στο τέλος της. Η αδυναμία της να συμβαδίσει με τις σύγχρονες προκλήσεις, η απαξίωση των θεσμών και η κατάρρευση των παραδοσιακών αξιών σηματοδοτούν μια κρίσιμη καμπή στην ανθρώπινη ιστορία. Η επιστήμη και η τεχνολογία, ενώ προσφέρουν λύσεις, εγείρουν ταυτόχρονα νέους κινδύνους, καθώς η ανεξέλεγκτη εξέλιξή τους μπορεί να οδηγήσει σε καθεστώτα τεχνολογικού ελέγχου. Το μέλλον της ανθρωπότητας εξαρτάται από την ικανότητά της να επαναπροσδιορίσει την έννοια της διακυβέρνησης, ενσωματώνοντας την τεχνολογία, χωρίς να θυσιάσει τις θεμελιώδεις αξίες της. Διαφορετικά, ο ανθρώπινος πολιτισμός κινδυνεύει να παραδοθεί σε μια νέα εποχή, όπου οι μηχανές θα γίνουν οι απρόσωποι κληρονόμοι του.