Κυπριακό: Πολλά λόγια, καμία πρόοδος στη Νέα Υόρκη

Καμία πρόοδος δεν σημειώθηκε ως προς την επανέναρξη επίσημων διαπραγματεύσεων. Ωστόσο, ο Γκουτέρες δήλωσε ότι οι πλευρές θα συναντηθούν ακόμη δύο φορές μέχρι το τέλος του 2025. Ο ίδιος τόνισε πως στην προσπάθεια επίλυσης του Κυπριακού «προχωρούν βήμα-βήμα» με σκοπό την οικοδόμηση εμπιστοσύνης.

Σύμφωνα με τον Γκουτέρες, αξιολογήθηκε η πρόοδος σε έξι θεματικές ενότητες που είχαν καθοριστεί στη συνάντηση της Γενεύης τον Μάρτιο. Καταγράφηκαν εξελίξεις στους εξής τομείς:

• δημιουργία τεχνικής επιτροπής για πρωτοβουλίες νέων,
• περιβάλλον και κλιματική αλλαγή,
• αποκατάσταση κοιμητηρίων,
• αποναρκοθέτηση ορισμένων περιοχών.

Οι διαπραγματεύσεις για το άνοιγμα νέων σημείων διέλευσης και για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στην ουδέτερη ζώνη συνεχίζονται.

Επιπλέον, υπήρξε συναίνεση:

• για την ίδρυση διαβουλευτικού μηχανισμού ενίσχυσης της συνεργασίας των ΜΚΟ των δύο πλευρών,
• την ανταλλαγή ιστορικών αντικειμένων,
• τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα,
• την καταπολέμηση της ρύπανσης από μικροπλαστικά.

Ανταλλαγή κατηγοριών μεταξύ Τατάρ και Χριστοδουλίδη

Στις δηλώσεις τους μετά τη συνάντηση, ο Ερσίν Τατάρ και ο Νίκος Χριστοδουλίδης αλληλοκατηγορήθηκαν για την έλλειψη προόδου. Αμφότεροι όμως δήλωσαν αποφασισμένοι να συνεχίσουν τις συνομιλίες.
Ο Τατάρ ισχυρίστηκε ότι «οι Τουρκοκύπριοι υφίστανται ολοένα και περισσότερες πιέσεις» και ότι «πολλοί φοβούνται τη σύλληψη ή κράτηση όταν διασχίζουν προς το νότο ή ταξιδεύουν στο εξωτερικό».
Πρόσθεσε πως η ευθύνη για το ότι δεν άνοιξαν νέα σημεία διέλευσης ανήκει στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Παρόμοια μηνύματα ήρθαν και από την Άγκυρα. Ο εκπρόσωπος του τουρκικού ΥΠΕΞ, Όντσου Κετσελί, δήλωσε ότι: «Η τουρκική πλευρά αποδέχθηκε την πρόταση για συναίνεση στο θέμα των οδοφραγμάτων. Όμως η ελληνοκυπριακή πλευρά προέβαλε νέους όρους σε κάθε στάδιο, δεν τήρησε τις υποσχέσεις της και επέμεινε σε προτάσεις που είχαν ήδη απορριφθεί επί χρόνια». Ο Ερσίν Τατάρ κατηγόρησε τη Λευκωσία για το αδιέξοδο.

Αντιδράσεις Χριστοδουλίδη – Θέση Λευκωσίας

Από την πλευρά του, ο Χριστοδουλίδης απέδωσε την αποτυχία σε «έλλειψη της αναγκαίας πολιτικής βούλησης». Παρόλα αυτά, επανέλαβε ότι ο στόχος είναι η επανέναρξη των διαπραγματεύσεων και έκανε λόγο για «μικρά αλλά σημαντικά βήματα».
Ο Χριστοδουλίδης υποστήριξε ότι:

• πρότειναν νέες συνοριακές διαβάσεις,
• υπέβαλαν πρόταση για δημιουργία διαδρόμου διέλευσης (transit), αλλά ότι η τουρκική πλευρά τα απέρριψε.

Επιπλέον, είπε ότι υπήρξαν πέντε ακόμη μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, τα οποία επίσης απορρίφθηκαν.

Κατ’ ιδίαν συνάντηση Φιντάν – Χριστοδουλίδη

Σύμφωνα με δημοσιεύματα του ελληνοκυπριακού Τύπου, ο ΥΠΕΞ Φιντάν και ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης είχαν κατ’ ιδίαν συνάντηση μίας ώρας, μετά το δείπνο που παρέθεσε ο ΓΓ του ΟΗΕ. Στην ατζέντα φέρεται να κυριάρχησαν οι σχέσεις Τουρκίας – ΕΕ. Η Κυπριακή Δημοκρατία, ως μέλος της ΕΕ, επιβάλλει εμπόδια στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας. Δεδομένου ότι από 1η Ιανουαρίου 2026 η Κύπρος θα ασκεί την Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, η χρονική συγκυρία της συνάντησης θεωρείται σημαντική. Ωστόσο, δεν υπήρξε επιβεβαίωση ούτε διάψευση από την Άγκυρα για το αν πράγματι έλαβε χώρα η συνάντηση.

Προοπτικές επανέναρξης διαπραγματεύσεων

Ο στόχος του Αντόνιο Γκουτέρες είναι να αναζωογονήσει τη διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού, που έχει παγώσει από το 2017.
Η Κυπριακή Δημοκρατία, η Ελλάδα και το Ηνωμένο Βασίλειο επιθυμούν την έναρξη νέων διαπραγματεύσεων βάσει των παραμέτρων του ΟΗΕ, που προβλέπουν λύση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας.

Η Τουρκία και η τουρκοκυπριακή διοίκηση υποστηρίζουν ότι οι διαπραγματεύσεις το 2004 και το 2017 διεξήχθησαν με βάση τις εν λόγω παραμέτρους χωρίς να αποδώσουν και πλέον απορρίπτουν κάθε άλλο πλαίσιο πλην της λύσης δύο κρατών.

Ο Τατάρ επανέλαβε αυτή τη θέση στη Νέα Υόρκη, δηλώνοντας:
«Αν πρόκειται να ξεκινήσει μια νέα επίσημη διαδικασία διαπραγματεύσεων, αυτή θα πρέπει να βασίζεται στις πραγματικότητες επί του πεδίου και να προσεγγίζει τα μέρη με ισότητα, δικαιοσύνη και σεβασμό».