Με νοοτροπία “δεδομένου” και “προσαρμόσιμου” δεν υπηρετείται το εθνικό συμφέρον…

---

Η Ελλάδα δίνει διαρκώς την εντύπωση ότι ως συνταγή για την ασφάλεια της έχει επιλέξει την ταύτιση με τις ευρωπαϊκές και ευρωατλαντικές στρατηγικές επιδιώξεις και ατζέντες. Η ορθή προσέγγιση είναι να υπάρχει σαφής αντίληψη του τι συνιστά εθνικό συμφέρον και να επιχειρείται να πειστούν οι εταίροι και σύμμαχοι, ότι η εξυπηρέτησή του προάγει το συλλογικό συμφέρον.

Αυτό που έχει υιοθετήσει η Αθήνα στην πράξη, όμως, είναι η άκριτη ταύτιση με τις επιλογές της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, όπως αυτές υπαγορεύονται από τα ισχυρά μέλη. Έχει επικρατήσει η στρεβλή και ανιστόρητη προσέγγιση ότι με τον τρόπο αυτό προστατεύεται από περιπέτειες. Στην πραγματικότητα, όμως, οι επιμέρους χώρες θέτουν πάντα ως προτεραιότητα την εξυπηρέτηση των εθνικών τους συμφερόντων, στο πλαίσιο του συλλογικού ή ορισμένες φορές και κόντρα σ’ αυτό.

Στρατηγικές θέσεις και υποτέλεια δεν πάνε μαζί

Οι ελληνικές θέσεις δείχνουν ότι επιχειρούν να προσαρμοστούν “ιεραρχικά”, ξεκινώντας κατά προτεραιότητα από τις ΗΠΑ και εν συνεχεία με τις ισχυρές χώρες της Ευρώπης. Η τακτική αυτή όμως, πλήττει –αν δεν ακυρώνει στην πράξη– τις διαφημιζόμενες ως “στρατηγικές σχέσεις” με σειρά άλλων χωρών, όπως το Ισραήλ, η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Πρόκειται για χώρες, οι οποίες διατηρούν φιλικές σχέσεις απέναντι στις ΗΠΑ, με καταγεγραμμένη όμως ανεξάρτητη συμπεριφορά, η οποία υπαγορεύεται από το εθνικό τους συμφέρον και τη μαχητική του προώθηση. Δεν έχουν διστάσει να αποδεχθούν ακόμη και περιστασιακή επιδείνωση των σχέσεών τους με τις ΗΠΑ, λόγω διαφωνίας σε ζητήματα κεφαλαιώδους σημασίας, καθώς γνωρίζουν ότι είναι θέμα χρόνου να αναζητηθεί η μέση οδός και από την Ουάσινγκτον.

Η δουλικότητα της Αθήνας έχει καταγραφεί και συνυπολογίζεται στη χάραξη της δικής τους πολιτικής έναντι της Ελλάδας, με αποτέλεσμα να μειωθούν οι προσδοκίες τους από την Αθήνα. Η ιστορική εμπειρία τους δείχνει ότι οι διμερείς σχέσεις υπόκεινται σε ένα άτυπο, σιωπηρό βέτο, με την προσαρμογή της Ελλάδας να θεωρείται δεδομένη. Η πεποίθηση αυτή πλήττει σοβαρά τη διεθνή εικόνα της ελληνικής διπλωματίας.

Τούτων λεχθέντων, καθίστανται πιο ευεξήγητες οι εξελίξεις στο μέτωπο της Λιβύης, το τελευταίο από τα πολλαπλά “χαστούκια” που έχει εισπράξει η Αθήνα. Πρόκειται για άλλη μια επιβεβαίωση της ανυποληψίας στην οποία έχει περιπέσει η Ελλάδα. Έχει καταστεί πεποίθηση όλων ότι ασχέτως του πόσο θα φωνάξει –για την τιμή των όπλων– στο τέλος δεν πρόκειται να προβεί σε αντίμετρα και αργά ή γρήγορα θα προσαρμοστεί στο αρνητικό τετελεσμένο.

Όταν τα “ήρεμα νερά” έχουν αναχθεί σε αυτοσκοπό και διαφημίζονται σαν μεγάλη επιτυχία αυτά συμβαίνουν. Διότι πέραν του εσωτερικού ακροατηρίου υπάρχει και το διεθνές, το οποίο ακούει και κρίνει με κριτήρια εντελώς διαφορετικά από αυτά που επιβάλλει ο λαϊκισμός και οι κομματικές διακηρύξεις στο εσωτερικό. Στην περίπτωση της Λιβύης η κατάσταση είναι πιο αποκαρδιωτική από αντίστοιχες περιπτώσεις σχέσεών μας με αντικειμενικά πιο αδύναμες χώρες, όπως η Αλβανία και τα Σκόπια. Σε τελική ανάλυση, αυτές είναι κυρίαρχες χώρες που παρά τα προβλήματά τους, λειτουργούν ως ενιαίες οντότητες.

Ούτε στην Λιβύη!

Η Λιβύη είναι διαιρεμένη και σε κατάσταση εμφυλίου πολέμου. Η αναγνωρισμένη –πλέον με πολλούς αστερίσκους– κυβέρνηση Ντμπεϊμπά στην Τρίπολη, σχηματίστηκε για να πραγματοποιήσει εκλογές εντός ορισμένης προθεσμίας, πράγμα που δεν έπραξε. Παρά ταύτα, η Αθήνα, πιστή στο δόγμα “ό,τι λέει η Δύση” δεν τολμά ούτε να ψελλίσει το προφανές: ότι η κυβέρνηση στην Τρίπολη έχει απονομιμοποιηθεί λόγω της παραβίασης της διεθνούς εντολής που είχε.

Στο πλαίσιο της ίδιας προσέγγισης, κορυφαίοι κυβερνητικοί παράγοντες στην Αθήνα είχαν λάβει αποστάσεις από την ανατολική Λιβύη του Χάφταρ, παρότι είχε καταγγείλει το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο. Είχαν λάβει αποστάσεις, επειδή ήταν τότε αντιδημοφιλής στους δυτικούς συμμάχους. Και βεβαίως δεν είχαν ανταποκριθεί στις εκκλήσεις του για βοήθεια. Του την προσέφεραν, όμως, η Αίγυπτος και τα Εμιράτα, που δεν εξαρτούσαν τη θέση τους από την αμερικανική έγκριση.

Αρμόδιοι Έλληνες αξιωματούχοι –μεταξύ αυτών και ο τότε υπουργός Εξωτερικών– είχαν μάλιστα προβεί σε ανόητες δημόσιες αναφορές που μπορούν να ικανοποίησαν τα αυτιά κάποιων κυβερνήσεων, αλλά έβλαψαν το εθνικό συμφέρον. Η Ελλάδα περιέπεσε σε διπλωματική ανυποληψία. Παρόλο που είναι γειτνιάζουσα χώρα με τη Λιβύη και με άμεσα συμφέροντα στην περιοχή, με την όλη στάση της κατάφερε να μην θεωρείται “παίκτης” και να μην την προσκαλούν σε διασκέψεις για το Λιβυκό, όπως αυτή που είχε οργανώσει το Βερολίνο!

Άμα όσα λες δεν έχεις τη βούληση να τα υποστηρίξεις με πράξεις, θεωρώντας ότι μόνο με κουβέντες και διπλωματικές εξυπνάδες κατοχυρώνεις δικαιώματα, δείχνεις να μην αντιλαμβάνεσαι την ουσία των διπλωματικών διαβουλεύσεων, άρα η παρουσία σου κρίνεται περιττή. Πολλώ δε μάλλον όταν οι θέσεις σου θεωρείται ότι στο τέλος της ημέρας θα ακούγονται σαν… αντίλαλος όσων λένε άλλοι. Με άλλα λόγια, διπλωματικά δεν υπάρχεις.

Τι πρέπει να κάνει η Ελλάδα

Κατά συνέπεια, εάν η ελληνική πλευρά επιθυμεί να αναστρέψει αυτή την εξόχως δυσμενή κατάσταση που έχει δημιουργήσει από μόνη της, χρειάζεται μια θεαματική κίνηση, η οποία ταυτόχρονα θα επιβάλει κόστος στην πλευρά που πλήττει παρανόμως τα εθνικά συμφέροντα και θα θέσει τα θεμέλια για να αλλάξει σταδιακά η διεθνής εικόνα της Ελλάδας. Η ζημία δεν αποκαθίσταται εύκολα και η διαδεδομένη πεποίθηση ότι η Αθήνα είναι απρόθυμη να αναλάβει το οποιοδήποτε ρίσκο δεν αλλάζει με λόγια.

Ηθικός αυτουργός για όσα προκλητικά πράττει η Λιβύη είναι η Άγκυρα. Μία πρώτη κίνηση είναι η Ελλάδα να επεκτείνει (μονομερώς όπως προβλέπει το διεθνές δίκαιο της θάλασσας) τα χωρικά της ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια, στο ηπειρωτικό κορμό και στην Κρήτη. Αυτή η κίνηση δεν λύνει το πρόβλημα με την ΑΟΖ, αλλά θα στείλει ένα μήνυμα. Βέβαια, η Ελλάδα πρέπει να υπερασπιστεί εμπράκτως την κίνησή της, σε περίπτωση που η Τουρκία αποφασίσει –δεν είναι βέβαιο ότι θα το πράξει– να δοκιμάσει την αποφασιστικότητα της Αθήνας. Από πού κι ως πού, άλλωστε, έχουμε αποδεχθεί εμμέσως πλην σαφώς να συναποφασίσει η Τουρκία για δικαιώματα που το διεθνές δίκαιο της θάλασσας αναφέρει ρητά πως ασκούνται μονομερώς.

Χωρίς να απεμπολεί το δικαίωμα να το κάνει και στις νήσους, η μη άσκηση του δικαιώματος εκεί, θα συνιστά χειρονομία καλής θέλησης. Θα πρέπει βέβαια να τονιστεί αυτή η παράμετρος, ώστε να μην συνάγεται διά της ατόπου, ότι η άσκηση του δικαιώματος στον ηπειρωτικό κορμό, συνεπάγεται παραίτηση από το δικαίωμα για τα νησιά. Έτσι, μια τέτοια κίνηση θα αποτελούσε και κίνηση ακύρωσης στην πράξη της αξιοπιστίας του τουρκικού casus belli .

Εάν η Τουρκία αποφασίσει να κινηθεί στρατιωτικά, η Ελλάδα πρέπει να απειλήσει ότι αν χρειαστεί, θα πράξει ό,τι απαιτείται για να υπερασπιστεί το εθνικό συμφέρον. Να δούμε και στην πράξη τι αντίκρισμα έχουν όσα η κυβερνητική προπαγάνδα μας βομβαρδίζει καθημερινά, περί αδιαμφισβήτητου αεροπορικού πλεονεκτήματος… Για να μην το πάμε ένα βήμα πιο πέρα, δηλαδή η κυβέρνηση να διατάξει με συνοπτικές διαδικασίες την προμήθεια προηγμένων αεροφερόμενων όπλων εναντίον στόχων επιφανείας. Τόσες φορές έχουν επικαλεστεί το εθνικό επείγον για να προμηθευτούν άοπλες πλατφόρμες. Άνευ τήρησης διαδικασιών και άνευ διενέργειας διαγωνισμού. Ιδού η Ρόδος…

Σε συνεργασία με το defencepoint