Δυσκολεύεστε να εστιάσετε την προσοχή σας; Πως θα τα καταφέρετε

Αυτό που πραγματικά χρειάζεται ο εγκέφαλός μας είναι λίγος πολύτιμος χρόνος από τη συγκέντρωση. Μη εστιάζοντας συνειδητά σε τίποτα και αφήνοντας το μυαλό να περιπλανιέται, αυτό μπορεί να μειώσει το άγχος και να βελτιώσει τη γνωστική ευκρίνεια. Αυτό μπορεί συχνά να είναι πιο εύκολο να το λες παρά να το κάνεις. Αλλά η θεωρία της αποκατάστασης της προσοχής, μπορεί να σας βοηθήσει να μάθετε να δίνετε χώρο στον εγκέφαλό σας να περιπλανιέται. Ενώ αυτό μπορεί να ακούγεται σαν ένα φανταχτερό όνομα για το να μην κάνεις τίποτα, η θεωρία υποστηρίζεται από τη νευροεπιστήμη.

Η θεωρία της αποκατάστασης της προσοχής προτάθηκε για πρώτη φορά από τους ψυχολόγους Rachel και Stephen Kaplan το 1989. Διατύπωσαν τη θεωρία ότι ο χρόνος που περνάμε στη φύση μπορεί να βοηθήσει στην αποκατάσταση της εστίασης και της προσοχής.

Τα δύο είδη της προσοχής

Πρότειναν ότι υπάρχουν δύο ξεχωριστοί τύποι προσοχής: η κατευθυνόμενη προσοχή και η μη κατευθυνόμενη προσοχή.

Η κατευθυνόμενη προσοχή αναφέρεται στην σκόπιμη συγκέντρωση – όπως η μελέτη, η πλοήγηση σε ένα πολυσύχναστο μέρος ή η δημοσίευση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Βασικά, είναι οποιαδήποτε δραστηριότητα, κατά την οποία η προσοχή του εγκεφάλου μας κατευθύνεται σε μια συγκεκριμένη εργασία.

Η μη κατευθυνόμενη προσοχή είναι όταν δεν προσπαθούμε συνειδητά να επικεντρωθούμε σε τίποτα – αντίθετα επιτρέπουμε στα πράγματα να τραβήξουν απαλά την προσοχή μας χωρίς να προσπαθήσουμε. Σκεφτείτε να ακούτε πουλιά που κελαηδούν ή να παρακολουθείτε φύλλα να θροΐζουν απαλά στο αεράκι. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η προσοχή σας μετατοπίζεται φυσικά χωρίς να χρειάζεται να πιέσετε την εστίασή σας.

Χωρίς χρόνο για μη κατευθυνόμενη προσοχή, πιστεύεται ότι βιώνουμε «κόπωση προσοχής». Αυτό μπορεί να κάνει όλο και πιο δύσκολη την εστίαση και τη συγκέντρωση, ενώ οι περισπασμοί είναι πιο πιθανό να τραβήξουν την προσοχή μας.

Στο παρελθόν, αντιμετωπίζαμε πολλές καταστάσεις στην καθημερινότητά μας που θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε ως «βαρετές». Στιγμές όπως η αναμονή του λεωφορείου ή η στάση στην ουρά του σούπερ μάρκετ. Αλλά αυτές οι βαρετές στιγμές έδιναν επίσης στο μυαλό μας την ευκαιρία να απενεργοποιηθεί.

Τώρα, τα smartphone μας μας δίνουν την ευκαιρία για συνεχή ψυχαγωγία. Η δυνατότητα να εκθέτουμε συνεχώς τον εαυτό μας σε έντονα, συναρπαστικά ερεθίσματα προσφέρει λίγο νοητικό χώρο για να ανακάμψει ο καταπονημένος εγκέφαλός μας.

Αλλά η θεωρία της αποκατάστασης της προσοχής μας δείχνει πόσο σημαντικό είναι να δημιουργούμε χώρο για στιγμές που επιτρέπουν στον εγκέφαλό μας να «επανέλθει».

Πως γίνεται η αποκατάσταση

Η προέλευση της θεωρίας των Kaplan και Kaplan μπορεί στην πραγματικότητα να εντοπιστεί στον 19ο αιώνα. Ο Αμερικανός ψυχολόγος William James ήταν ο πρώτος που διατύπωσε την έννοια της «εκούσιας προσοχής» – προσοχής που απαιτεί προσπάθεια. Οι ιδέες του James δημοσιεύθηκαν στο πλαίσιο του ευρύτερου πολιτιστικού κινήματος του Ρομαντισμού, το οποίο επαινούσε τη φύση.

Οι ρομαντικές ιδέες για την αποκαταστατική δύναμη της φύσης έχουν έκτοτε υποστηριχθεί από την έρευνα – με πολυάριθμες μελέτες να δείχνουν συνδέσεις μεταξύ του χρόνου στη φύση και των χαμηλότερων επιπέδων στρες, της καλύτερης προσοχής, των βελτιώσεων στην ψυχική υγεία, της διάθεσης και της καλύτερης γνωστικής λειτουργίας.

Τα αποκαταστατικά οφέλη της φύσης υποστηρίζονται και από τη νευροεπιστήμη. Η νευροαπεικόνιση έχει δείξει ότι η δραστηριότητα στην αμυγδαλή – το μέρος του εγκεφάλου που σχετίζεται με το στρες και το άγχος – μειώθηκε όταν οι άνθρωποι εκτέθηκαν σε φυσικά περιβάλλοντα. Αλλά όταν εκτέθηκαν σε αστικά περιβάλλοντα, αυτή η δραστηριότητα δεν μειώθηκε.

Πολλές μελέτες έχουν επίσης υποστηρίξει έκτοτε τη θεωρία των Kaplan και Kaplan ότι ο χρόνος στη φύση μπορεί να βοηθήσει στην αποκατάσταση της προσοχής και της ευεξίας.

Μια συστηματική ανασκόπηση 42 μελετών διαπίστωσε μια συσχέτιση με την έκθεση σε φυσικά περιβάλλοντα και βελτιώσεις σε διάφορες πτυχές της γνωστικής απόδοσης – συμπεριλαμβανομένης της προσοχής.

Μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή που χρησιμοποίησε νευροαπεικόνιση του εγκεφάλου διαπίστωσε σημάδια χαμηλότερων επιπέδων στρες σε ενήλικες που έκαναν μια βόλτα 40 λεπτών σε φυσικό περιβάλλον, σε σύγκριση με τους συμμετέχοντες που περπάτησαν σε αστικό περιβάλλον. Οι συγγραφείς κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η βόλτα στη φύση διευκόλυνε την αποκατάσταση της προσοχής.

Έρευνες έχουν δείξει ακόμη και ότι μόλις δέκα λεπτά μη κατευθυνόμενης προσοχής μπορούν να οδηγήσουν σε μια μετρήσιμη αύξηση της απόδοσης σε γνωστικά τεστ, καθώς και σε μείωση της κόπωσης της προσοχής. Ακόμα και το απλό περπάτημα σε διάδρομο ενώ κοιτάτε μια σκηνή στη φύση μπορεί να παράγει αυτό το γνωστικό αποτέλεσμα.

Χρόνος απενεργοποίησης 

Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορείτε να δοκιμάσετε μόνοι σας τη θεωρία αποκατάστασης της προσοχής. Πρώτον, βρείτε οποιοδήποτε είδος πράσινου χώρου – είτε πρόκειται για το τοπικό σας πάρκο, μία θάλασσα να καθίσετε στην ακτή, είτε ένα δασικό μονοπάτι στο οποίο μπορείτε να κάνετε πεζοπορία. Στη συνέχεια, βεβαιωθείτε ότι έχετε αφήσει μακριά το τηλέφωνό σας και τυχόν άλλους περισπασμούς.

Ή, όταν αντιμετωπίζετε βαρετές στιγμές κατά τη διάρκεια της ημέρας σας, αντί να σηκώσετε το τηλέφωνό σας, προσπαθήστε να δείτε την παύση ως ευκαιρία να αφήσετε το μυαλό σας να περιπλανηθεί για λίγο.

Ο καθένας από εμάς μπορεί να βρει συγκεκριμένα περιβάλλοντα που επιτρέπουν μας να απενεργοποιήσουμε και να αποσυνδέσουμε το μυαλό μας. Για να εξασκηθείτε, διαπιστώνετε ότι ο εγκέφαλός σας σας τραβάει πίσω σε δομημένες εργασίες (όπως ο νοητικός προγραμματισμός της εβδομάδας σας), κάτι που μπορεί να είναι σημάδι ότι πρέπει να πάτε κάπου όπου είναι πιο εύκολο για το μυαλό σας να περιπλανηθεί.

Είτε παρακολουθείτε μια πασχαλίτσα να σέρνεται στο γραφείο σας είτε επισκέπτεστε μια απέραντη έκταση της φύσης, αφήστε την προσοχή σας να μην εστιάζει Δεν είναι τεμπελιά, είναι νευρολογική συντήρηση.

 

Η Anna Kenyon είναι Επίκουρη Καθηγήτρια στην Υγεία του Πληθυσμού, στο πανεπιστήμιο του Lancashire.
Σε συνεργασία με το womanidol.com