Η κυβέρνηση αντιμετωπίζει την ακρίβεια σαν καιρικό φαινόμενο!

Στη συντριπτική τους πλειοψηφία, οι μετρήσεις κοινής γνώμης επιβεβαιώνουν ότι η ακρίβεια είναι με διαφορά το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα για τη μεγάλη πλειονότητα των πολιτών. Επί του πρακτέου, με πρόσφατες έρευνες, το 74% των ερωτηθέντων στην έρευνα της Prorata, το 57% της MRB και αντίστοιχα της Metron Analysis δηλώνουν πως η ακρίβεια είναι το βασικότερο ζήτημα.

Παράλληλα, τα στοιχεία του ΙΟΒΕ δείχνουν ότι σχεδόν 60% των νοικοκυριών αδυνατούν να τα “βγάλουν πέρα”. Πρόκειται για μια πραγματικότητα που δεν αφορά απλώς τις ευάλωτες ομάδες, αλλά πλήττει και ευρύτερα στρώματα της κοινωνίας, ακόμη και εκείνα που μέχρι πρότινος μπορούσαν να ανταποκριθούν αξιοπρεπώς στις υποχρεώσεις τους.

Η ακρίβεια, πλέον, έχει ενδογενή χαρακτηριστικά. Δεν πρόκειται απλώς για διεθνείς πληθωριστικές πιέσεις, αλλά για αποτέλεσμα μιας εσωτερικής δυναμικής που σχετίζεται με την καρτελοποίηση της αγοράς, την ανυπαρξία ουσιαστικού ελέγχου και τις επιλογές ενός οικονομικού μοντέλου που αφήνει τις τιμές ανεξέλεγκτες.

Ταυτόχρονα, μοιάζει το λιγότερο αστείο, και ίσως να προσβάλει τον ίδιο τον κρατικό μηχανισμό, ο κυβερνητικός ισχυρισμός πως η ακρίβεια είναι φαινόμενο “εισαγόμενο”. Διότι αν ισχύει αποτελεί μία παραδοχή πρωτοφανούς ήττας για το ίδιο το οικονομικό επιτελεί, όταν ομολογεί πως σχεδόν τρία χρόνια τώρα δεν διαθέτει απολύτως κανένα εργαλείο ώστε να προστατέψει τους πολίτες από ένα φαινόμενο που εμπεριέχει αποκλειστικά εξωγενείς παράγοντες ύπαρξης.

Τα σουπερμάρκετ στο απυρόβλητο 

Στον πυρήνα του προβλήματος βρίσκονται οι αλυσίδες λιανικής, κυρίως τα σουπερμάρκετ, που συνεχίζουν να καταγράφουν υπερκέρδη εν μέσω κρίσης, εκμεταλλευόμενα την ανάγκη των πολιτών για βασικά αγαθά. Αντί να υποστούν ουσιαστικό έλεγχο ή να υποχρεωθούν σε μείωση τιμών και αύξηση διαφάνειας, παραμένουν στο απυρόβλητο, καλυπτόμενα πίσω από προσωρινές συμφωνίες και δημόσιες σχέσεις.

Η πρόσφατη ανακοίνωση ότι οι τιμές των σχολικών ειδών «θα διατηρηθούν στα περσινά επίπεδα» μετά από συνάντηση του Υπουργού Ανάπτυξης με την Ένωση Σουπερμάρκετ Ελλάδας, μοιάζει περισσότερο με προληπτικό επικοινωνιακό “μπάλωμα” παρά με δομική παρέμβαση. Είναι ακατανόητο ότι τρία χρόνια μετά το πρώτο κύμα ανατιμήσεων, η κυβέρνηση εξακολουθεί να καταφεύγει σε ad hoc υπουργικές παρεμβάσεις, προκειμένου να αποτραπούν νέες αυξήσεις, χωρίς όμως να επιβάλλει κανόνες που θα διασφαλίζουν την οικονομική σταθερότητα για τις οικογένειες σε βάθος χρόνου.

Και αν ήταν αναγκαία η παρέμβαση του αρμοδίου υπουργού ώστε να υπάρξουν εγγυήσεις πως οι τιμές θα μείνουν στα ίδια επίπεδα με το 2024, για ποιο λόγο να μην υπάρξει αντίστοιχη πολιτική βούληση, έτσι ώστε να επιστρέψουν σε συνθήκες προ ανατιμήσεων. Κάποιος θα ισχυριστεί πως το κράτος δεν μπορεί σε μία ελεύθερη αγορά να παρέμβει σε τέτοιο βαθμό. Ωστόσο αυτό ακριβώς δεν συμβαίνει όταν ο κ. Θεοδωρικάκος εμφανίζεται ως εγγυητής των σταθερών με το 2024 τιμών στα σχολικά προϊόντα; Δεν καταργείται σε αυτό το πλαίσιο ο κανόνας της ελεύθερης αγοράς;

Η κυβέρνηση “παίζει” με τους φόρους

Ένα ακόμη μεγάλο ζήτημα είναι η επιλεκτική διαχείριση της φορολογίας. Η κυβέρνηση επιλέγει, για λόγους επικοινωνιακούς, να μειώσει κάποιους άμεσους φόρους (όπως για παράδειγμα στη φορολογία εισοδήματος), προσπαθώντας να παρουσιάσει μια εικόνα “ανάσας” για τα νοικοκυριά. Όμως ταυτόχρονα διατηρεί σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα τους έμμεσους φόρους, όπως ο ΦΠΑ στα τρόφιμα, στα καύσιμα και στα είδη πρώτης ανάγκης.

Άπαντες γνωρίζουν πως οι έμμεσοι φόροι είναι ανέκαθεν οι πιο άδικοι. Επιβαρύνουν το ίδιο τον φτωχό και τον πλούσιο. Όταν το ψωμί, το γάλα και η βενζίνη φορολογούνται με τους ίδιους συντελεστές για όλους, το αποτέλεσμα είναι κοινωνικά ολέθριο. Δεν είναι τυχαίο ότι η Eurostat κατατάσσει την Ελλάδα στην προτελευταία θέση στην ΕΕ ως προς την αγοραστική δύναμη των πολιτών, ένα ακόμα σοβαρό καμπανάκι για το οικονομικό αδιέξοδο που έχει διαμορφωθεί.

Η αντιμετώπιση της ακρίβειας δεν μπορεί να περιορίζεται σε έκτακτα μέτρα κάθε φορά που προκύπτει πολιτικό ή κοινωνικό κόστος. Απαιτείται μια μόνιμη και συγκροτημένη στρατηγική την οποία η κυβέρνηση όφειλε να είχε διαμορφώσει ήδη.

Συμπερασματικά λοιπόν, η ακρίβεια δεν είναι ένα “καιρικό φαινόμενο” που απλώς πρέπει να περάσει. Είναι αποτέλεσμα πολιτικών επιλογών. Και όσο η κυβέρνηση επιμένει να την αντιμετωπίζει με αποσπασματικά μέτρα, χωρίς να αγγίζει τις ρίζες του προβλήματος, τόσο θα εντείνεται η οικονομική ανασφάλεια. Σε σημείο τέτοιο που θα αρχίζει (αν δεν έχει αρχίσει ήδη) να βλάπτει πολιτικά και την ίδια.