“Βόμβα” Χριστοδουλίδη για την ηλεκτρική διασύνδεση: Ερευνά σκάνδαλα η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία!

Όπως είπε ο Νίκος Χριστοδουλίδης στους δημοσιογράφους: «Θέλω να σας ενημερώσω ότι σήμερα το απόγευμα έχω ενημερωθεί ότι η Νομική Υπηρεσία (της Κύπρου) ενημερώθηκε από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ότι μετά από διάφορες καταγγελίες που έγιναν εδώ και καιρό και έχουν διερευνηθεί αποφάσισε να ανοίξει υπόθεση διερεύνησης για ενδεχόμενα ποινικά αδικήματα σε σχέση με το συγκεκριμένο έργο». Ερωτηθείς ποιους αφορά, είπε «δεν αναφέρεται σε ποιους».

Ο κ.  Χριστοδουλίδης άφησε σοβαρές αιχμές για δηλώσεις που έγιναν από διάφορους παράγοντες στην Ελλάδα, οι οποίοι επέρριψαν ευθύνη στην Λευκωσία για τα προβλήματα στην υλοποίηση του έργου. Είπε: «Αλλά επειδή ακούω διάφορα για έργα και μεγάλες δηλώσεις που κάποιοι κάνουν, αυτή η Κυβέρνηση, το είπα πολλές φορές, το επαναλαμβάνω, δεν θα κουραστώ να το λέω και να το κάνουμε με τις ενέργειες μας, είναι εδώ για να μην υπάρχει η οποιαδήποτε σκιά για την Κυπριακή Δημοκρατία. Σε αυτό το θέμα δεν υπάρχει κανένα μα κανένα περιθώριο συζήτησης. Άρα, κάποιοι όταν προβαίνουν σε δηλώσεις να είναι λίγο πιο προσεκτικοί ειδικότερα όταν αφορά το όνομα, τη φήμη, την αξιοπιστία της χώρας μας, κανένας δεν είναι πάνω από την αξιοπιστία και τη φήμη αυτής της χώρας».

Παραδέχθηκε πως οι έρευνες που γίνονται από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία «φυσικά και φέρνουν καθυστερήσεις, αλλά πάνω από όλα είναι η φήμη, η αξιοπιστία της χώρας μας, της Κυπριακής Δημοκρατίας, που κανένας μα κανένας δεν έχει δικαίωμα να παίζει με αυτή τη φήμη και αξιοπιστία». Σε ερώτηση είπε ότι «δεν υπάρχουν διαφορές με την Ελληνική Κυβέρνηση. Υπάρχουν υποχρεώσεις που έχει αναλάβει ο ΑΔΜΗΕ και για να είναι βιώσιμο το έργο αυτές τις υποχρεώσεις πρέπει να τις υλοποιήσει».

Ως προς το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης, επανέλαβε ότι «η θέση της Λευκωσίας είναι ξεκάθαρη, η θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι ενιαία. Το έργο είναι στρατηγικής σημασίας. Η βιωσιμότητα του εξαρτάται από την υλοποίηση δεσμεύσεων που έχει αναλάβει ο φορέας υλοποίησης που είναι ο ΑΔΜΗΕ και αναμένουμε την υλοποίηση των συγκεκριμένων δεσμεύσεων.

Η αποκάλυψη Χριστοδουλίδη δημιουργεί νέα δεδομένα στο project της ηλεκτρικής διασύνδεσης και δημιουργεί πολλά ερωτηματικά, με πρώτο και κυριότερο το ποιους αφορά η έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, αφορά την Κύπρο ή την Ελλάδα (όπου κατά την ελληνική αντιπολίτευση η κυβέρνηση Μητσοτάκη «έχει καταστεί ο καλύτερος πελάτης της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας», εν μέσω των αποκαλύψεων για το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και το μπαράζ δημοσιευμάτων για επικείμενες δικογραφίες, μέχρι και για τα Σπιτάκια Ανακύκλωσης έχουν αναφερθεί διεθνή δημοσιεύματα).

Να σημειωθεί ότι μέχρι στιγμής η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει αντιδράσεις στις αποκαλύψεις Χριστοδουλίδη, που αναμένεται να προκαλέσουν πολιτικό σεισμό στην χώρα, πάντα εφόσον η προαναφερόμενη έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας αφορά Έλληνες αξιωματούχους.

Οι δηλώσεις από Αθήνα

Πάντως από τις δηλώσεις Χριστοδουλίδη φαίνεται ξεκάθαρα η δυσαρέσκεια της Λευκωσίας για τις δηλώσεις αξιωματούχων της Αθήνας, έστω και αν ο Κύπριος πρόεδρος ήταν σχετικά προσεκτικός,  με ίσως πιο χαρακτηριστική αυτής του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρου Παπασταύρου, που ανέφερε για τις δηλώσεις του Κύπριου υπουργού Οικονομικών (σύμφωνα με τις οποίες «το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης με τους συγκεκριμένους όρους δεν είναι βιώσιμο»): «Οι δηλώσεις που αμφισβητούν τη βιωσιμότητα του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης με την Κύπρο στέλνουν αμφίσημο μήνυμα».

Ο κ. Παπασταύρου επεσήμανε ότι δημιουργούνται εύλογα ερωτηματικά, «ιδιαίτερα όταν το έργο αυτό είναι στρατηγικής σημασίας για την Κύπρο καθώς θα τερματίσει την ενεργειακή της απομόνωση, κι επίσης όταν στις 31 Ιουλίου, η ρυθμιστική Αρχή της Κύπρου, η ΡΑΕΚ, ενέκρινε τα 25 εκατ. για την υλοποίηση του έργου. Συμμετέχει δε στις τακτικές εβδομαδιαίες τηλεφωνικές επικοινωνίες που γίνονται με την Επιτροπή και τον Έλληνα ρυθμιστή για την υλοποίηση του έργου».

Ο κ. Παπασταύρου αποκάλυψε επίσης ότι η Ελλάδα δεν έχει δει τις εκθέσεις που επικαλείται ο Κύπριος υπουργός Οικονομικών και κάλεσε την κυπριακή πλευρά να «ξεκαθαρίσει τη θέση της». Όλα αυτά πριν λίγη ώρα και ακολούθησαν οι δηλώσεις του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας που δημιουργούν αλλάζουν ό,τι ξέραμε για την πορεία του project, καθώς η στάση της Κύπρου δεν σχετίζεται με γεγονότα, όπως το επεισόδιο της Τουρκίας στην Κάσο που είχε εμποδίσει το ερευνητικό κτλ, αλλά σκάνδαλα γύρω από το ένα ευρωπαϊκό project, σημαίνων για την ενεργειακή ασφάλεια όχι μόνο της Ελλάδας και της Κύπρου, αλλά της ίδια της ΕΕ.

Πιο αιχμηρός για τη στάση του υπουργού Οικονομικών της Κύπρου ήταν ο βουλευτής Σερρών και γραμματέας Διεθνών Σχέσεων και ΕΕ, Τάσος Χατζηβασιλείου. Δήλωσε: «Ορισμένοι πολιτικοί στην Κύπρο ας μην παίζουν παιχνίδια στην πλάτη ενός τόσο σημαντικού έργου». Πρόσθεσε, μάλιστα, ότι ενώ η επίσημη θέση της κυπριακής κυβέρνησης είναι υπέρ της υλοποίησης του έργου, «υπάρχει εσωτερική διχογνωμία που εκφράζεται κυρίως μέσω του υπουργού Οικονομικών, κ. Κεραυνού».

Όπως δήλωσε για τις δηλώσεις του κ. Κεραυνού, σύμφωνα με τις οποίες εκείνος δεν βλέπει βιωσιμότητα στο έργο, «δεν έχω εικόνα ότι αυτό είναι επίσημη κυπριακή θέση για το καλώδιο. Το αντίθετο. Γνωρίζω ότι η επίσημη κυπριακή τοποθέτηση είναι υπέρ του έργου». Ζήτησε, μάλιστα, ξεκάθαρη τοποθέτηση από τη Λευκωσία: «Η κυπριακή κυβέρνηση θα πρέπει να πάρει μια σαφή θέση. Η Κύπρος δεν μπορεί να παίζει κορώνα-γράμματα με τα έργα αυτά».

Οι δηλώσεις Κεραυνού

Σήματα αποστασιοποίησης από την υπόθεση του καλωδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης-Κύπρου (Great Sea Interconnector – GSI) είχε λάβει προηγουμένως, όπως προαναφέραμε, με σαφή τρόπο η Λευκωσία, δια του υπουργού Οικονομικών, επιμένοντας ότι τα γεωπολιτικά ζητήματα που συνοδεύουν την υλοποίηση του έργου δεν επιτρέπουν βεβιασμένες κινήσεις (χωρίς να κάνει κάποια αναφορά στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία).

Ο υπουργός Οικονομικών Μάκης Κεραυνός, που θα πρέπει να δώσει το τελικό πράσινο φως για την ανάκτηση από τον ΑΔΜΗΕ των 25 εκατ. ευρώ που ενέκρινε έπειτα από πολλές ενστάσεις η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας της Κύπρου (ΡΑΕΚ), προχώρησε για δεύτερη φορά σε διάστημα ενός μηνός σε ευθεία αμφισβήτηση της βιωσιμότητας του έργου του 1,9 δισ. ευρώ που υπόσχεται να βγάλει την Κύπρο από την ενεργειακή απομόνωση. «Εχω ενώπιόν μου δύο μελέτες από ανεξάρτητους και σοβαρούς οργανισμούς, οι οποίες καταλήγουν στο ότι αυτό το έργο δεν είναι βιώσιμο, με τους συγκεκριμένους όρους», ανέφερε ο υπουργός Οικονομικών Μάκης Κεραυνός σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή της Κύπρου».

Σύμφωνα με το σχετικό δημοσίευμα, σε ερώτηση γιατί συζητάμε για το εάν το έργο είναι βιώσιμο ή όχι, ο υπουργός τόνισε ότι «η συζήτηση γίνεται γιατί το έργο είναι πολύπλοκο με οικονομική, τεχνική και γεωπολιτική πτυχή. Θα ήθελα επίσης να σημειώσω και κάτι άλλο. Εχει από το 2010 που συζητείται αυτό το έργο και χαρακτηρίζεται ευρωπαϊκό καθώς η Κομισιόν αποφάσισε να το χρηματοδοτήσει με 650 εκατομμύρια. Το ερώτημα που θέτω είναι γιατί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που διαθέτει κονδύλια υπό αυστηρούς όρους και συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, μετά από τόσα χρόνια δεν διερωτάται γιατί δεν έγινε αυτό το έργο;».

Αναφορικά με τις πληρωμές και τα 25 εκατ. ευρώ που ενέκρινε η ΡΑΕΚ ως ρυθμιζόμενο έσοδο έτους 2025 για τον ΑΔΜΗΕ, ο κ. Κεραυνός υπογράμμισε ότι «με τα σημερινά οικονομικά, τεχνικά και γεωπολιτικά δεδομένα που χαρακτηρίζουν το έργο, η πληρωμή του ποσού των 25 εκατ. δεν είναι μια απλή υπόθεση. Χρειάζεται πρώτα η διασφάλιση κάποιων σοβαρών παραμέτρων».

Οι δηλώσεις του Κύπριου υπουργού επαναφέρουν στο προσκήνιο τις θεσμικές και ρυθμιστικές αβεβαιότητες του έργου που εκπορεύονται κατά βάση από την αμφίσημη στάση της κυπριακής πλευράς και τη διχογνωμία που επικρατεί στο εσωτερικό της κυβέρνησης της Κυπριακής Δημοκρατίας, με κυρίαρχο εκφραστή της πτέρυγας που αμφισβητεί το έργο, τον υπουργό Οικονομικών Μάκη Κεραυνό.

«Δεν έχω δει την απόφαση της ΡΑΕΚ, αλλά μου φαίνεται παράλογο να πληρώσουν οι φορολογούμενοι 25 εκατ. για ένα έργο που είναι παγωμένο», είχε δηλώσει ο κ. Κεραυνός στις αρχές Αυγούστου, λίγο μετά την εγκριτική απόφαση της ΡΑΕΚ που ήρθε έπειτα από σειρά συνεχόμενων τηλεδιασκέψεων με τους εμπλεκόμενους φορείς υπό τη Γενική Διεύθυνση Ενέργειας της Ε.Ε. Μία ακόμη τηλεδιάσκεψη πραγματοποιήθηκε την περασμένη Παρασκευή, με τη ΡΑΕΚ να δηλώνει ότι αναμένει την έγκριση των 25 εκατ. ευρώ από το υπουργείο Οικονομικών για να προχωρήσει στον επιμερισμό του κόστους για τους Κύπριους καταναλωτές.

Ο ΑΔΜΗΕ έχει συνδέσει τη συνέχιση των πληρωμών προς την κατασκευάστρια εταιρεία του υποβρύχιου καλωδίου, τη γαλλική Nexans, με την ανάκτηση των δαπανών ύψους 250 εκατ. που έχει καταβάλει μέχρι στιγμής για το έργο και τις σχετικές αποφάσεις των Ρυθμιστικών Αρχών Ελλάδας και Κύπρου. Ο Κύπριος υπουργός δεν είχε κάνει κάποια αναφορά σε έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας επί του έργου.

Απάντηση Χατζηδάκη

Ενταγμένο στον ευρωπαϊκό ενεργειακό σχεδιασμό είναι το καλώδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου, σύμφωνα με όσα δήλωσε σήμερα (3.9.25) ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Κωστής Χατζηδάκης, μιλώντας στην ΕΡΤ.

«Δεν είναι εθνικό σχέδιο της Ελλάδας αφορά τις διασυνδέσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο», σημείωσε ο Κωστής Χατζηδάκης, αλλά «αποτελεί πρότζεκτ ευρωπαϊκής προτεραιότητας». «Έχουν υπάρξει συζητήσεις μεταξύ των δύο κυβερνήσεων (σ.σ. Ελλάδας – Κύπρου)», ανέφερε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης.

«Είναι ένα σχέδιο που κυρίως ωφελημένη είναι η Κύπρος. Αίρεται η ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου. Η δέσμευση της κυβέρνησης είναι συγκεκριμένη. Έχει εκφραστεί με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους με κινήσεις και έχει εκφραστεί με φορείς. Απομένει τι θέλει να κάνει η Κύπρος. Η δέσμευσή μας είναι δεδομένη. Η κυπριακή κυβέρνησης είναι αυτή που πρέπει να αποσαφηνίσει την στάση της. Η θέση η δική μας ήταν και παραμένει ξεκάθαρη. Το καλώδιο δεν μπορεί να πληρωθεί μόνο από τον Έλληνα φορολογούμενο πρέπει να διαμοιραστεί», κατέληξε ο Κωστής Χατζηδάκης.

Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος. Σχετικά με την ηλεκτρική διασύνδεση μεταξύ της Κύπρου και της Κρήτης μέσω του καλωδίου, ο Παύλος Μαρινάκης είπε πως πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό έργο συνολικά για τη Ευρώπη. «Χωρίς την Κύπρο δεν μπορεί να προχωρήσει το έργο», είπε και τόνισε πως «η δική μας θέση δεν αλλάζει… Το έργο προχωράει όπως προβλέπουν οι ισχύουσες διατάξεις», υπογράμμισε αμέσως μετά.

Αντίδραση ΠΑΣΟΚ

Κοινή Ανακοίνωση Δ. Μάντζου, Υπευθύνου ΚΤΕ Εξωτερικών και Φ. Παρασύρη, Υπευθύνου ΚΤΕ Ενέργειας ΠΑΣΟΚ – Κινήματος Αλλαγής: “Έντονη αβεβαιότητα ως προς την υλοποίηση του κρίσιμου ενεργειακού έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου (τμήμα του Great Sea Interconnector) προκαλούν οι δηλώσεις του Κύπριου Υπουργού Ενέργειας κ. Μ. Κεραυνού, που δημοσιεύθηκαν στον Τύπο και σύμφωνα με τις οποίες «το έργο δεν είναι βιώσιμο, με τους συγκεκριμένους όρους», με αναφορά στις οικονομικές, τεχνικές και γεωπολιτικές του πτυχές. Οι δηλώσεις αυτές εμφανίζονται αντίθετες προς τις πρόσφατες επαναλαμβανόμενες διαβεβαιώσεις του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών κ. Γ. Γεραπετρίτη ότι το έργο της έρευνας και πόντισης του υποβρύχιου καλωδίου θα προχωρήσει κανονικά.

Φαίνεται πλέον ότι η αναστολή υλοποίησης του έργου μετά τις παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στο πεδίο ερευνών, ήδη από τον Ιούλιο 2024 στη θαλάσσια περιοχή στα ανοικτά της Κάσου και τον Φεβρουάριο 2025 στα βόρεια της Κρήτης έχει ήδη διαμορφώσει ένα νέο σκηνικό το οποίο απειλεί την ίδια την προοπτική του έργου, παρά την προφανή κρισιμότητά του τόσο για την ενεργειακή ασφάλεια της Κύπρου όσο και για τον ευρύτερο ενεργειακό σχεδιασμό της ΕΕ. Ενός έργου που φέρει τη σφραγίδα της διορατικής και εθνικά ωφέλιμης κυβερνητικής πολιτικής του ΠΑΣΟΚ, με Πρωθυπουργό τον Γιώργο Παπανδρέου και Υφυπουργό Ενέργειας τον Γιάννη Μανιάτη.

Η μη υλοποίηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης, παρά το γεγονός ότι αυτή συνιστά έργο κοινού ενδιαφέροντος της ΕΕ, έχει εξασφαλισμένη ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και δεν απαιτεί καμία ενημέρωση ή άδεια από παράκτια κράτη σύμφωνα με την UNCLOS, θα συνιστά κατ’ ουσίαν δικαίωση των παράνομων και αναθεωρητικών αιτιάσεων της Τουρκίας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, κατά προφανή παραβίαση του διεθνούς δικαίου της θάλασσας.

Επισημαίνεται ότι στις 23 Ιουλίου 2025, σε τηλεοπτική του συνέντευξη, ο Πρωθυπουργός κ. Κ. Μητσοτάκης είχε κατηγορηματικά απαντήσει ότι το έργο θα προχωρήσει και θα ολοκληρωθεί, προσθέτοντας, ωστόσο, ότι εκκρεμεί ο δίκαιος επιμερισμός του κόστους μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου.

Είχε προηγηθεί, στις 7 Μαρτίου 2025 ανάλογη ερώτηση του Ν. Ανδρουλάκη και απάντηση του Πρωθυπουργού για κανονική υλοποίηση του έργου και προθυμία της αναδόχου γαλλικής εταιρείας με επίκληση σχετικού εγγράφου της τελευταίας. Εξ άλλου, από τις 18 Μαρτίου 2025, έχουμε υποβάλει ερώτηση προς τα συναρμόδια Υπουργεία Εξωτερικών και Περιβάλλοντος & Ενέργειας, για τους λόγους καθυστέρησης και το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης, που παραμένει ως σήμερα αναπάντητη. Παράλληλα δε η Ομάδα των Ευρωβουλευτών μας έχει προβεί σε πολλαπλές παρεμβάσεις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και ερωτήσεις προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Παρ’ όλες τις παρεμβάσεις μας, όμως, η εικόνα δεν αλλάζει: είναι πλέον σαφές ότι εδώ και μήνες ζούμε ένα θέατρο του παραλόγου, που πρέπει επιτέλους να τελειώσει. Να τελειώσουν οι υπεκφυγές και η αμφιθυμία, που υποκρύπτει αδυναμία υπεράσπισης των εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Η Κυβέρνηση ΝΔ είναι βαρύτατα και ανεπανόρθωτα εκτεθειμένη. Οφείλει, πλέον, άμεσα να ενημερώσει τις πολιτικές δυνάμεις και την κοινωνία για την πραγματική κατάσταση, το χρονοδιάγραμμα και τις αληθείς προοπτικές υλοποίησης του έργου.

Το έργο ήταν εξ αρχής γνωστό και καθορισμένο, στο σύνολο των όρων και των παραμέτρων του, εντός του δεδομένου γεωπολιτικού πλαισίου. Γιατί άρχισε η υλοποίησή του, χωρίς σχέδιο και εγγυήσεις ολοκλήρωσης; Αυτό είναι το βασικό ερώτημα που η Ελληνική Κυβέρνηση επί τόσους μήνες αρνείται και δεν θέλει να απαντήσει, προσπαθώντας να μεταφέρει τις ευθύνες για τις συνεχείς αναβολές, καθυστερήσεις και εν τέλει την επ’ αόριστον αναστολή, οπουδήποτε αλλού, παρά μόνο στον εαυτό της”.