Τζώρτζιο Αρμάνι: Η μόδα έχασε τον μέγα μάγιστρό της

Στον κόσμο της μόδας, όπου οι περισσότεροι σχεδιαστές έγιναν γνωστοί για την εκκεντρικότητα και την υπερβολή, ο Αρμάνι έπαιξε ακριβώς το αντίθετο παιχνίδι. Με το βλέμμα του να παραμένει πάντα ψύχραιμο πίσω από τα γυαλιά ηλίου του, έγινε ο απόλυτος δάσκαλος της understatement πολυτέλειας. Τον αποκαλούσαν «Re Giorgio» — ο βασιλιάς Giorgio που μετέτρεψε τον μινιμαλισμό σε status symbol.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα το περίφημο power suit της δεκαετίας του ’80, στο οποίο ξήλωσε την παλιά σκληρή επένδυση των ανδρικών σακακιών και δημιούργησε μια σιλουέτα πιο ανθρώπινη, αλλά εξίσου επιβλητική. Ένα look που πέρασε αμέσως στο DNA του Χόλιγουντ. Δεν είναι τυχαίο ότι η ταινία American Gigolo του 1980 με τον Richard Gere ήταν, στην ουσία, μια ταινία «ντυμένη» από τον ίδιο τον Αρμάνι.

Επιπλέον, κατάφερε αυτό που ελάχιστοι Ευρωπαίοι σχεδιαστές πέτυχαν: να μπει στην καρδιά της αμερικανικής βιομηχανίας και του θεάματος. Από τον Al Pacino μέχρι την Julia Roberts, και από τον Leonardo DiCaprio μέχρι τη Cate Blanchett, οι μεγαλύτεροι αστέρες επέλεξαν τα ρούχα του για τις πιο κρίσιμες στιγμές τους στο κόκκινο χαλί. Η Julia Roberts συνήθιζε να λέει ότι ένιωθε «προστατευμένη» μέσα σε ένα Αρμάνι, ενώ ο George Clooney ομολογούσε πως «ένα Αρμάνι tuxedo είναι το πλησιέστερο πράγμα σε δεύτερο δέρμα». Δεν ήταν μόδα, ήταν σχεδόν ψυχολογία: το ρούχο ως πανοπλία επιτυχίας.

Η διαδρομή του Αρμάνι

Γεννήθηκε στις 11 Ιουλίου του 1934 στο Piacenza, μια μικρή πόλη στη βόρεια Ιταλία. Ήταν το μεσαίο παιδί μιας οικογένειας τριών αδελφών· είχε τον μεγαλύτερο αδελφό του Sergio και τη μικρότερη αδελφή του Rosanna. Ο πατέρας του Ουγκό δούλευε ως λογιστής για μια μεταφορική εταιρεία, ενώ η μητέρα του Maria Raimondi, είχε αναλάβει το σπίτι και τα παιδιά. Η παιδική του ηλικία σημαδεύτηκε από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στις αναμνήσεις του, επανέρχονταν οι εικόνες των βομβαρδισμών, τα καταφύγια, οι στιγμές τρόμου αλλά και η αίσθηση πως η ομορφιά μπορούσε να επιβιώσει ακόμη και μέσα στο χάος. Αυτό το βίωμα της καταστροφής και της ανάγκης για τάξη και λιτότητα επηρέασε αργότερα την αισθητική του: απέφευγε την υπερβολή, αναζητούσε την καθαρότητα της φόρμας.

Αρχικά, ως παιδί δεν είχε όνειρο να γίνει σχεδιαστής. Αντίθετα, τον γοήτευε η ιατρική. Ξεκίνησε μάλιστα σπουδές ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Μιλάνου, αλλά μετά από τρία χρόνια τις εγκατέλειψε, όταν κατάλαβε ότι δεν άντεχε την πίεση. Αργότερα, παραδέχτηκε ότι λιποθύμησε την πρώτη φορά που μπήκε σε χειρουργείο.

Δοκίμασε την τύχη του σε ένα πολυκατάστημα του Μιλάνου ως βοηθός στον σχεδιασμό των βιτρινών, αλλά και ως πωλητής υφασμάτων. Αυτή η εμπειρία ήταν το πρώτο «πανεπιστήμιό» του στη μόδα. Η ικανότητά του να παρατηρεί τις λεπτομέρειες και να κατανοεί τι ακριβώς ήθελε ο κόσμος, τον έκαναν σύντομα απαραίτητο. Η ζωή του άλλαξε ριζικά όταν γνώρισε τον Sergio Galeotti, αρχιτέκτονα από την Καρράρα, νεότερο από τον Αρμάνι, γεμάτος ενέργεια, γοητεία και με ένα μάτι που εντόπιζε αμέσως ευκαιρίες. Οι δυο τους γνωρίστηκαν στα μέσα της δεκαετίας του ’60 και πολύ γρήγορα έγιναν ζευγάρι.Ο Αρμάνι ήταν εσωστρεφής, πειθαρχημένος, ένας άνθρωπος που δούλευε ασταμάτητα, αλλά του έλειπε το θάρρος να «εκτεθεί» επιχειρηματικά. Ο Galeotti ήταν το αντίθετο: εξωστρεφής, ριψοκίνδυνος, με έμφυτη ικανότητα να πείθει τους άλλους.

Όπως έχει πει ο Αρμάνι, «Εκείνος με έβγαλε από το καβούκι μου. Αν δεν ήταν ο Sergio, δεν θα υπήρχε Αρμάνι όπως τον ξέρουμε». Το 1975, ήταν ο Galeotti που τον έπεισε να ιδρύσουν μαζί τον οίκο Giorgio Armani S.p.A.. Ο Αρμάνι θα δημιουργούσε· ο Galeotti θα άνοιγε πόρτες, θα έκλεινε συμφωνίες, θα έβαζε τα θεμέλια για μια διεθνή αυτοκρατορία. Εκείνος είχε την τόλμη να «πουλήσει» το όραμα του Αρμάνι σε επενδυτές, περιοδικά, Χόλιγουντ. Η σχέση τους δεν ήταν χωρίς εντάσεις. Ο Αρμάνι, με τη σχεδόν ασκητική του ζωή, δεν άντεχε πάντα τον πιο έντονο, κοινωνικό τρόπο ζωής του Galeotti. Κι όμως, παρέμειναν αχώριστοι για σχεδόν δύο δεκαετίες. Το μεγάλο πλήγμα ήρθε το 1985, όταν ο Galeotti πέθανε σε ηλικία μόλις 40 ετών, από επιπλοκές που σχετίζονταν με το AIDS, μια τραγωδία που τότε καλυπτόταν με σιωπή και ταμπού.

Για τον Αρμάνι, η απώλεια ήταν καταλυτική: έχασε τον σύντροφο, τον φίλο, τον συνεργάτη, τον άνθρωπο που τον ώθησε να πιστέψει στον εαυτό του. Ο ίδιος παραδέχτηκε χρόνια αργότερα ότι μετά τον θάνατο του Sergio «αναγκάστηκε να γίνει και δημιουργός και επιχειρηματίας ταυτόχρονα». Από εκείνο το σημείο και μετά, η καριέρα του Αρμάνι πήρε σχεδόν μυθικές διαστάσεις. Ίσως γιατί κάθε του βήμα είχε μέσα του και την ανάμνηση ενός ανθρώπου που τον πίστεψε όταν ο ίδιος δίσταζε. Η λέξη Αρμάνι έγινε συνώνυμο της διακριτικής πολυτέλειας.

Η αυτοκρατορία που δημιουργεί

Η επωνυμία του δεν έμεινε ποτέ στα ρούχα. Διευρύνθηκε με ξενοδοχεία, αρώματα, έπιπλα, μέχρι και την γαστρονομία. Το Armani Hotel Dubai, στους ουρανοξύστες του Burj Khalifa αποτέλεσε χαρακτηριστικό παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο η μόδα μεταμορφώνεται σε lifestyle. Στο γραφείο του στο Μιλάνο, τα πάντα ήταν σχεδιασμένα από τον ίδιο: το τραπέζι, οι καρέκλες, ακόμα και οι τοίχοι. Ζούσε σε έναν κόσμο Αρμάνι. Ακόμα και όταν τα χρόνια περνούσαν, εκείνος ποτέ δεν μπήκε στον πειρασμό να πουλήσει την αυτοκρατορίας του σε γιγαντιαίους ομίλους, όπως συνέβη με τους περισσότερους ανταγωνιστές του. Ήταν υπερήφανα ανεξάρτητος. Αυτό ήταν ίσως το πιο ριζοσπαστικό του επίτευγμα: η μόδα ως προσωπικό βασίλειο, όχι ως προϊόν μετοχών.

Ο Αρμάνι δεν παντρεύτηκε ποτέ. Η προσωπική του ζωή υπήρξε πάντα τυλιγμένη σε ένα πέπλο σιωπής και διακριτικότητας. Στα 91 του, παραδέχτηκε ότι η μοναδική του λύπη ήταν πως δούλεψε υπερβολικά πολύ και δεν αφιέρωσε αρκετό χρόνο σε φίλους και οικογένεια. Μια εξομολόγηση που απογυμνώνει τον μύθο και τον δείχνει πιο ανθρώπινο από ποτέ.

Η διεθνής κοινότητα τον αποχαιρετά συγκινημένη. Η Victoria Beckham μίλησε για «έναν αληθινό θρύλο», η Donatella Versace για «έναν γίγαντα που έγραψε ιστορία». Ολόκληρη η Ιταλία θρηνεί έναν δημιουργό που την έκανε να μοιάζει πιο κομψή στον κόσμο. Η πρωθυπουργός Giorgia Meloni τον αποκάλεσε «σύμβολο της καλύτερης εκδοχής της Ιταλίας». Κι ίσως να έχει δίκιο: γιατί στον Αρμάνι συναντήθηκαν όλα τα στοιχεία του ιταλικού πνεύματος — η κλασική λιτότητα, η μεσογειακή φινέτσα, η βαθιά πίστη ότι η ομορφιά δεν χρειάζεται θόρυβο.

Ο Τζώρτζιο Αρμάνι έφυγε, αλλά οι σκιές των κοστουμιών του θα συνεχίσουν να πέφτουν στα κόκκινα χαλιά, στα γραφεία των executives, στα σαλόνια των τζετ σετ. Γιατί το όνομά του έγινε συνώνυμο όχι μόνο της μόδας, αλλά και μιας στάσης ζωής: της πίστης ότι η αληθινή δύναμη βρίσκεται στη λεπτομέρεια και στη σιωπηλή αυτοπεποίθηση.