Συναγερμός στο ΝΑΤΟ: Ενεργοποιήθηκε το Άρθρο 4 μετά την εισβολή drones στην Πολωνία

Η παραβίαση του εναέριου χώρου της Πολωνίας από ρωσικά drones ήταν «απόλυτα απερίσκεπτη», δήλωσε την Τετάρτη ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε, προσθέτοντας ότι δεν έχει ακόμη πραγματοποιηθεί πλήρης αξιολόγηση του περιστατικού.

«Είτε ήταν σκόπιμη είτε όχι, είναι απολύτως απερίσκεπτη, είναι απολύτως επικίνδυνη. Ωστόσο, η πλήρης αξιολόγηση βρίσκεται σε εξέλιξη», δήλωσε ο Ρούτε. «Το μήνυμά μου προς τον Πούτιν είναι σαφές. Σταματήστε τον πόλεμο στην Ουκρανία. Σταματήστε να παραβιάζετε τον εναέριο χώρο των συμμάχων. Και να ξέρετε ότι είμαστε έτοιμοι, ότι είμαστε σε εγρήγορση και ότι θα υπερασπιστούμε κάθε σπιθαμή του εδάφους του ΝΑΤΟ». Ο Ρούτε δήλωσε επίσης ότι το περιστατικό έδειξε μια πολύ επιτυχημένη αντίδραση από το ΝΑΤΟ.

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της Πολωνίας ανακοίνωσε στο μέσο της χώρας του ότι το ΝΑΤΟ ενεργοποίησε το Άρθρο 4 (Διαβάστε περισσότερα για το άρθρο 4 εδώ) του Βορειοατλαντικού Συμφώνου. Ο λόγος αυτός επιτρέπει την επείγουσα διαβούλευση μεταξύ των κρατών μελών της Συμμαχίας. Πρόκειται για περιπτώσεις στις οποίες ένα από τα κράτη μέλη θεωρεί ότι απειλείται η εδαφική του ακεραιότητα, η πολιτική του ανεξαρτησία ή η ασφάλειά του. Η διάταξη αυτή επιτρέπει τη σύγκληση συνομιλιών υψηλού επιπέδου με σκοπό τη συζήτηση των απειλών και των τρόπων αντιμετώπισής τους.

Το άρθρο 4 του ΝΑΤΟ επιτρέπει σε κάθε μέλος της Συμμαχίας να υποβάλει ένα ζήτημα προς συζήτηση εντός του μπλοκ. Δεν πρόκειται για στρατιωτική κίνηση.

Το Άρθρο 4 του ΝΑΤΟ είναι ένας από τους θεμελιώδεις μηχανισμούς της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας που προβλέπει τη συλλογική διαβούλευση μεταξύ των μελών. Ορίζει ότι τα μέλη του ΝΑΤΟ θα διαβουλεύονται μεταξύ τους όποτε, κατά τη γνώμη οποιουδήποτε από αυτά, η εδαφική ακεραιότητα, η πολιτική ανεξαρτησία ή η ασφάλεια οποιουδήποτε μέλους απειλείται.

Σύμφωνα με τα αρχεία του ΝΑΤΟ, το Άρθρο 4 έχει επικαλεστεί μόνο επτά φορές από τότε που δημιουργήθηκε το ΝΑΤΟ το 1949 και τελευταία φορά το 2022, αμέσως μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Ωστόσο, ο Τουσκ λέει ότι ενώ εκτιμά όλες τις εκφράσεις αλληλεγγύης, «τα λόγια δεν αρκούν» και η Πολωνία θα ζητήσει «πολύ μεγαλύτερη» υποστήριξη από τους συμμάχους του ΝΑΤΟ.

Όταν ενεργοποιείται το Άρθρο 4, προβλέπονται τα εξής:

• Διαβούλευση: Όλα τα μέλη του ΝΑΤΟ συγκαλούνται για να συζητήσουν την απειλή και να αξιολογήσουν την κατάσταση συλλογικά.
• Αλληλεγγύη: Δείχνει ότι το μέλος που αντιμετωπίζει την απειλή δεν είναι μόνο – έχει την υποστήριξη όλης της Συμμαχίας.
• Κλιμάκωση: Μπορεί να οδηγήσει σε πολιτικά μέτρα, διπλωματικές πρωτοβουλίες ή ακόμα και στρατιωτική υποστήριξη, ανάλογα με τη φύση της απειλής.

Τί λέει η Μόσχα

«Η Βαρσοβία δεν έχει παράσχει αποδεικτικά στοιχεία για τη ρωσική προέλευση των UAV», δήλωσε ο πρέσβυς της ρωσικής ομοσπονδίας στην Βαρσοβία. Ο διπλωμάτης κλήθηκε στο υπουργείο Εξωτερικών και, κατά την αποχώρησή του από το κτίριο, δήλωσε ότι τα drones είχαν απογειωθεί από την Ουκρανία. «Δεν είναι η πρώτη φορά που η Βαρσοβία κατηγορεί αβάσιμα τη Μόσχα για παραβίαση του εναέριου χώρου.»

Στα τέλη του 2022, οβίδες έπεσαν στην Πολωνία κοντά στα σύνορα με την Ουκρανία, σκοτώνοντας δύο άτομα. Αρχικά, οι αρχές ισχυρίστηκαν ότι επρόκειτο για ρωσικά όπλα, αλλά στη συνέχεια ο Αντρέι Ντούντα, ο οποίος ήταν πρόεδρος εκείνη την εποχή, παραδέχτηκε ότι προέρχονταν από το Κίεβο που έπληξε κατά λάθος χωριό της Πολωνίας. Οι Ρώσοι αναφέρουν ότι οι φωτογραφίες από τον σημείο έδειξαν ότι ήταν θραύσματα οβίδας από το ουκρανικό σύστημα S-300. Κοντά σε δύο χωριό της Πολωνίας, πλησίον των συνόρων με την Λευκορωσία και την Ουκρανία (στα δυτικά των δύο αυτών χωρών) στα μέσα Αυγούστου και στις αρχές Σεπτεμβρίου έπεσαν drones για τα οποία δεν έγινε ανακοίνωση για την προέλευσή τους.

Διαφορά από το Άρθρο 5

Σημαντικό είναι το Άρθρο 4 να μην συγχέεται με το πιο γνωστό Άρθρο 5, το οποίο αφορά την άμυνα και ορίζει ότι επίθεση εναντίον ενός μέλους θεωρείται επίθεση εναντίον όλων. Το Άρθρο 4 είναι προηγούμενο στάδιο – αφορά τη διαβούλευση πριν φτάσουμε στο σημείο της συλλογικής άμυνας. Το Άρθρο 4 έχει ενεργοποιηθεί αρκετές φορές στην ιστορία του ΝΑΤΟ, συνήθως από μέλη που αντιμετώπιζαν περιφερειακές απειλές ή ασταθείς καταστάσεις στα σύνορά τους.

ΕΕ για εισβολή ρωσικών drones στην Πολωνία: Η πλέον σοβαρή παραβίαση ευρωπαϊκού εναέριου χώρου

Την «πλέον σοβαρή παραβίαση του ευρωπαϊκού εναέριου χώρου από τη Ρωσία από την έναρξη του πολέμου», κατήγγειλε η επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κάγια Κάλας κατηγορώντας τη Μόσχα για «εσκεμμένη ενέργεια». Χαρακτήρισε μάλιστα σαφές ότι «ο πόλεμος της Ρωσίας κλιμακώνεται αντί να τελειώνει».

Εκπρόσωπος του ΝΑΤΟ ανακοίνωσε ότι στην προγραμματισμένη συνεδρίαση της Συμμαχίας οι εξελίξεις θα εξεταστούν «διεξοδικά και ψύχραιμα», μετά την κατάρριψη από την Πολωνία ρωσικών drones που εισήλθαν στον εναέριο χώρο της στη διάρκεια ρωσικής επίθεσης στην δυτική Ουκρανία.

Πηγές του NATO περιγράφουν συντονισμένη «απάντηση» στις αλλεπάλληλες παραβιάσεις του εναέριου χώρου της Πολωνίας. Συμμετείχαν πολωνικά μαχητικά F-16, ολλανδικά μαχητικά F-35, ιταλικά αεροσκάφη επιτήρησης Awacs και αεροσκάφη εφοδιασμού Mrtt του ΝΑΤΟ.

Ήταν η πρώτη φορά που ρωσικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη καταρρίφθηκαν πάνω από έδαφος κράτους – μέλους του ΝΑΤΟ, επισημαίνει ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ, μιλώντας νωρίτερα για εισβολή «τεράστιου αριθμού» ρωσικών drones.

«Πιθανότατα έχουμε να κάνουμε με μια μεγάλης κλίμακας πρόκληση», δήλωσε ο Τουσκ στην πολωνική τηλεόραση, μόλις ολοκληρώθηκε η έκτακτη συνεδρίαση του Εθνικής Ασφαλείας την οποία συγκάλεσε το πρωί. Ο Τουσκ δήλωσε ότι βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ και τους συμμάχους της Πολωνίας.

Για πρωτοφανή στιγμή στην ιστορία του ΝΑΤΟ, προειδοποιεί ο Πολωνός πρόεδρος Κάρολ Ναβρότσκι, επισημαίνοντας: «Η ασφάλεια της πατρίδας μας είναι η ύψιστη προτεραιότητά μας». «Δεν θα κάνουμε συμβιβασμούς στην ασφάλεια των συμμάχων μας» έγραψε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν σε ανάρτηση στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης X. Εικόνες από καταστροφές σε κατοικημένη περιοχή της ανατολικής Πολωνίας, μετέδωσε ο ιδιωτικός ραδιοτηλεοπτικός οργανισμός Polsat News.

Στις 05:40 π.μ. τοπική ώρα βρέθηκαν συντρίμμια drone που καταρρίφθηκε στο χωριό Czosnowka της ανατολικής Πολωνίας. Ήδη, οι κάτοικοι είχαν ενημερωθεί ότι πρέπει να μην κυκλοφορούν, ενώ τέσσερα αεροδρόμια έκλεισαν προσωρινά, συμπεριλαμβανομένου του διεθνούς αερολιμένα Chopin της Βαρσοβίας.

23 🇷🇺#Russia‘n attack drones were counted inside 🇵🇱#Poland‘/#NATO airspace tonight pic.twitter.com/ayFaW5sJXJ

— C4H10FO2P ☠️ (@markito0171) September 10, 2025