Πολιτική αλλαγή ή νέα Μεταπολίτευση;
15/09/2025
Έχουμε μία κυβέρνηση, με σταθερή, για την ώρα, πλειοψηφία στη βουλή, αλλά είναι ισχυρή μειοψηφία μέσα στο Λαό. Έχουμε μία αντιπολίτευση χωρίς στρατηγικό προσανατολισμό, πολυδιασπασμένη και με ισχυρό ανταγωνισμό μεταξύ των επιμέρους τμημάτων της. Το σπουδαιότερο, έχουμε έναν Λαό που καταγράφει αποχή από τις εκλογές στο 60%, έχοντας επιλέξει την ιδιώτευση και τη μη συμμετοχή.
Όσα προηγήθηκαν σε εθνικό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο έχουν οδηγήσει σε κρίση αξιών και στην παρακμή όσων συμβόλιζε η Mεταπολίτευση. Η γενικευμένη υποχώρηση των ιδεολογικών και πολιτικών προταγμάτων καθιστούν τις κοινωνίες εύκολα διαχειρίσιμες από το σύστημα εξουσίας και τις κρατούν σε καταστολή.
Η τεχνολογική πλημμυρίδα και οι επιστημονικές ανακαλύψεις, με τα όποια θετικά τους, ρευστοποιούν θεσμούς, κόμματα, συλλογικότητες και παθητικοποιημένους πολίτες. Η εξειδίκευση και ο τεχνοκρατισμός, οδηγούν σε υποχώρηση την πολιτική. Η παγκόσμια Αριστερά βρίσκεται σε υποχώρηση και άμυνα, υπερασπιζόμενη μόνο τις κατακτήσεις του προηγούμενου αιώνα, χωρίς συνολική εναλλακτική πρόταση.
Ως κοινωνία έχουμε ανάγκη από ένα ισχυρό θετικό σοκ, που θα προκαλέσει το ενδιαφέρον. Χρειαζόμαστε μία νέα Μεταπολίτευση. Η ΝΔ έχει κυβερνητικό πρόγραμμα. Ξέρει τι κάνει και γιατί το κάνει, με το οποίο η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών διαφωνεί. Τα κόμματα της προοδευτικής αντιπολίτευσης, περιορίζονται σε κριτική του προγράμματος της ΝΔ. Κανείς όμως δεν έχει καταθέσει, εναλλακτικό πρόγραμμα διακυβέρνησης.
Η πρόταση για τη νέα Μεταπολίτευση
Χρειαζόμαστε, λοιπόν, μια διακήρυξη αντίστοιχης εμβέλειας με εκείνη της 3ης Σεπτέμβρη ’74. Μία διακήρυξη για μια νέα Μεταπολίτευση που θα δώσει το οραματικό στοιχείο, που θα επιδιώξει να συνεγείρει τους πολίτες, ιδιαίτερα τους νέους. Μόνο έτσι μπορεί να εκκινήσει το ενδιαφέρον για τη πολιτική. Η διακήρυξη πρέπει πολύ σύντομα να συνοδευτεί από συνολική πολιτική πλατφόρμα. Μία πρόταση αρθρωμένη ιδεολογικά, πολιτικά, προγραμματικά και οργανωτικά.
Όταν στον Ανδρέα το ’74 προσφέρθηκε η προεδρία της Ένωσης Κέντρου δεν την δέχθηκε. Ήθελε να διαμορφώσει, από μηδενική βάση, μία νέα κοινωνική πλειοψηφία, συμπεριληπτικά, με τάξεις και στρώματα, που ο ίδιος προσδιόρισε ως “μη προνομιούχους”. Μίλησε για Κίνημα και όχι για Κόμμα. Το Κίνημα είναι σαφώς κάτι ευρύτερο, από την κλασσική μορφή κόμματος. Το βασικό σύνθημα στα συλλαλητήρια ήταν “αλλαγή, αλλαγή, Λαϊκή συμμετοχή”. Διαμορφώθηκαν όροι κυβερνησιμότητας, με βάθος χρόνου και ισχυρή σύνδεση και αλληλεπίδραση με τις κοινωνικές δυνάμεις.
Σήμερα οι κοινωνικοοικονομικοί, οι τεχνολογικοί και οι πολιτισμικοί όροι, καμία σχέση δεν έχουν με εκείνους του 1974. Όμως αφορούν τον ίδιο Λαό, το ίδιο DNA. Μήπως ένα κάλεσμα παραπλήσιου προσανατολισμού, με στόχο την αυτοοργάνωση, θα μπορούσε να έχει ουσιαστικά αποτελέσματα; Μία πρόσκληση για συμμετοχή στο 60% της αποχής, αλλά και στο 40%, φορτισμένη κατάλληλα, με περιεχόμενο αξιακό και λογική αυτοοργάνωσης, αφορά και θα αγγίξει πολύ κόσμο που βρίσκεται σε ιδιώτευση;
Στο δημόσιο διάλογο κατατίθενται πολλές απόψεις. Προτροπές για κίνηση προς τα αριστερά ή προς το κέντρο. Όποια κίνηση και αν γίνει στο οριζόντιο πεδίο, συνεπάγεται πολύ υψηλό πολιτικό κόστος. Ταυτόχρονα η ακινησία δεν προσφέρει τίποτα. Η όποια κίνηση δεν είναι απαραίτητο να γίνει στο οριζόντιο πεδίο, αλλά στο κάθετο. Πρέπει να γίνει υπέρβαση, με κίνηση προς τα πάνω για τη νέα Μεταπολίτευση. Δηλαδή πρέπει να αναδειχθεί το γεγονός των νέων μεγάλων διαιρετικών τομών (γεωστρατηγικές ανατροπές, πόλεμος των άστρων, τεχνητή νοημοσύνη, ρομποτική, επισφαλής εργασία, βιοτεχνολογία, κλιματική κρίση κ.α.).
Μέχρι σήμερα η προοδευτική-αριστερή σκέψη, περιορίζει τις αναλύσεις της, στη μόνη διαιρετική τομή που ήταν κυρίαρχη, τον περασμένο αιώνα, εργασία-κεφάλαιο. Είναι τώρα η ώρα και για θεωρητικές επεξεργασίες για μία άλλη σύγχρονη Αριστερά.
Ο Αντώνης Κοτσακάς είναι ιδρυτικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ και πρώην υπουργός. Σήμερα είναι στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ.
