Παίζει με τη φωτιά η Τουρκία στην Κύπρο

Eκείνο που φαίνεται να επιδιώκει η Άγκυρα είναι ότι μέσα από μια, εν πολλοίς, ελεγχόμενη ένταση, για να δεχθεί μια πορεία αποκλιμάκωσης, θα ζητά πιεστικά την ικανοποίηση των αξιώσεων της σε διάφορα πεδία. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η κατοχική Τουρκία, αν και δεν είναι πρώτη φορά που υιοθετεί αυτή την τακτική, που συνδυάζει ακραία επιθετική ρητορική και ενέργειες εκφοβισμού μέσα από την προβολή της στρατιωτικής ισχύος, έχει συγκεκριμένες, σε αυτή τη φάση, στοχεύσεις:

• Πρώτο, η Άγκυρα επιδιώκει πρωτίστως να έχει κέρδη στα ευρωτουρκικά.

Τόσο σε τεχνικά ζητήματα, όσο και αναφορικά με τα μεγάλα θέματα, όπως είναι οι βίζες και η αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης. Στόχοι όχι ιδιαίτερα εύκολοι, αλλά στην Τουρκία εκτιμούν πως, σε μια πορεία αποκλιμάκωσης και προτάσσοντας τη γεωπολιτική της σημασία, θα έχει κέρδη.

• Δεύτερο, στην ατζέντα της Άγκυρας είναι και το θέμα του κανονισμού SAFE, ο οποίος αφορά στα μέτρα ενίσχυσης της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας.

Είναι γνωστό ότι το ΝΑΤΟ επιχειρεί να πείσει τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να μην προβάλλουν εμπόδια στην αίτηση, που κατέθεσε η Τουρκία για συμμετοχή στο πρόγραμμα. Η παρέμβαση του ΝΑΤΟ έγινε και διά του Γενικού του Γραμματέα, Μάρκ Ρούτε, ο οποίος παρέστη σε πρόσφατη συνεδρίαση των Μονίμων Αντιπροσώπων, για να τους πείσει. Η Άγκυρα, βέβαια, γνωρίζοντας τις ενστάσεις Ελλάδος και Κύπρου επιχειρεί να αξιοποιήσει τον κανονισμό μέσα από τη συμμετοχή της σε ευρωπαϊκές εταιρείες αμυντικής βιομηχανίας. Στην προκειμένη περίπτωση μέσα από ιταλικές εταιρείες. Ο Ερντογάν, πάντως, θα ήθελε να εξασφαλίσει τη συμμετοχή του από την μπροστινή πόρτα της ΕΕ.

• Τρίτο, με το καλώδιο Ηλεκτρικής Διασύνδεσης Κύπρου-Κρήτης, η  Άγκυρα για να το ξεμπλοκάρει θέλει να έχει εμπλοκή. Πώς; Με το να ενημερώνεται για όλες τις κινήσεις και να παραχωρεί άδεια για τις εργασίες.

Για την Ελλάδα και την Κύπρο το έργο έχει γεωπολιτική σημασία, για την Τουρκία το θέμα είναι να περιορίσει την κυριαρχία των δυο χωρών και να ενισχύσει τη δική της. Παρά το γεγονός ότι για το καλώδιο έχει επιδείξει ενδιαφέρον και η Ουάσινγκτον, ωστόσο, η κατοχική πλευρά επιμένει να αντιδρά ακραία και να επιμένει να αποτρέπει τη συνέχιση των εργασιών. Αναμένοντας ανταλλάγματα!

• Τέταρτο, η υπερβολική αντίδραση της Άγκυρας στην είδηση ότι η Κυπριακή Δημοκρατία έχει προμηθευτεί τα ισραηλινά αντιαεροπορικά Barak MX, συνδέεται και με την τακτική της έντασης, αν και στην περίπτωση αυτή διαπιστώνεται να υπάρχει ανησυχία από τουρκικής πλευράς. Κάνει λόγο για περικύκλωση της! Μια πανίσχυρη, ωστόσο, στρατιωτικά δύναμη, όπως είναι η Τουρκία, με ισχυρή παρουσία στο νησί, λογικά δεν μπορεί να αντιδρά με αυτόν τον τρόπο. Προειδοποίησε, πάντως, για “επικίνδυνες συνέπειες”, παραπέμποντας σε στρατιωτική δράση.

• Πέμπτο, σε σχέση με τους ενεργειακούς σχεδιασμούς της Ελλάδος, η απόφαση της Αθήνας να αδειοδοτήσει θαλασσοτεμάχια νοτίως της Κρήτης, να εμπλέξει την αμερικανική Chevron, με πρόδηλη την αμφισβήτηση του τουρκολυβικού μνημονίου, προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Άγκυρας. Εξ’ ου και επιχειρώντας να αμφισβητήσει κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδος, εξέδωσε NAVTEX για έρευνες με το Πίρι Ρέις.

Η συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν

Κι όλα αυτά, ενώ την ερχόμενη Τρίτη, 23 Σεπτεμβρίου, στη Νέα Υόρκη, θα συναντηθούν ο Έλληνας Πρωθυπουργός με τον Τούρκο Πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Πληροφορίες αναφέρουν πως η Αθήνα έχει αποφασίσει να σκληρύνει τη στάση της έναντι της Τουρκίας. Ενόψει τούτου, έχουν δοθεί εντολές στη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδος στις Βρυξέλλες, όπως σε συνεδρίαση, αυτή την εβδομάδα, σε ομάδα εργασίας που θα ασχοληθεί με θέματα των σχέσεων ΕΕ με Τουρκία, να τηρηθεί ιδιαίτερα σκληρή θέση.

Κατά πόσο αυτή η στάση της ελλαδικής πλευράς σηματοδοτεί αλλαγή πολιτικής έναντι της Τουρκίας ή αποτελεί μεμονωμένη απόφαση για να στείλει μηνύματα προς την Άγκυρα, λόγω των δικών της ακραίων ενεργειών, τούτο θα διαφανεί στη συνέχεια και στην πράξη. Εκείνο, ωστόσο, που καταγράφεται είναι πως σε αυτή τη φάση οι οδηγίες είναι για τήρηση σκληρής στάσης, με τρόπο κατά τον οποίο το μήνυμα να σταλεί στην Άγκυρα.

Στο μεταξύ, όπως συναφώς αναφέρουν ενημερωμένες πηγές, ο πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών στην Άγκυρα, Τομ Μπάρακ, προωθεί εσχάτως μια ιδέα, η πατρότητα της οποίας ανήκει στην Τουρκία. Συζητά το ενδεχόμενο σύγκλησης πολυμερούς διάσκεψης με κράτη της Ανατολικής Μεσογείου. Στόχος τα κράτη της περιοχής, όπως η Τουρκία, η Ελλάδα, η Αίγυπτος, η Λιβύη, να συζητήσουν θέματα με τις θαλάσσιες ζώνες. Από την τουρκική αυτή ιδέα, την οποία διακινεί ο Αμερικανός πρέσβης, απουσιάζει η Κυπριακή Δημοκρατία. Κι αυτό γίνεται για προφανείς λόγους. Δεν το θέλει η Άγκυρα, που είχε προτείνει στο παρελθόν συμμετοχή και των “δύο πλευρών” σε μια πολυμερή διάσκεψη. Δηλαδή της Κυπριακής Δημοκρατίας και του κατοχικού καθεστώτος. Πρόταση που απορρίπτει η κυπριακή πλευρά.

Η στάση της Λευκωσίας

Σε σχέση με την Κύπρο, αρμόδια πηγή ανέφερε πως η Άγκυρα προσπαθεί να επιβάλει δεδομένα, που δεν θα είναι αναστρέψιμα. Και στο πεδίο της θάλασσας και επί του εδάφους. Παράλληλα, κινείται έντονα για πολιτική αναβάθμιση του ψευδοκράτους. Οι κινήσεις της κατοχικής πλευράς παρακολουθούνται από κοντά. Η αντίδραση της κυπριακής πλευράς είναι, στο πεδίο της αποτροπής, του γνωστού “ό,τι κτίζει, να το χαλάμε”. Τούτο, ασφαλώς και δεν θεωρείται εύκολο εγχείρημα. Η Άγκυρα διαθέτει ισχυρούς μηχανισμούς προώθησης των επιδιώξεων της. Παράλληλα, η Λευκωσία αναλαμβάνει πρωτοβουλίες αναβάθμισης της γεωπολιτικής σημασίας και του ρόλου της χώρας. Και πολιτικά- διπλωματικά, αλλά και στο πεδίο της αποτροπής. 

Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης θα αξιοποιήσει την παρουσία του, αυτή την εβδομάδα στη Νέα Υόρκη, για να εκθέσει τις τουρκικές επιδιώξεις, αλλά και να αναδείξει το ρόλο της χώρας στην ευρύτερη περιοχή. Ιδιαίτερα λόγω των εξελίξεων, αλλά και της επικείμενης Προεδρίας της Κύπρου στην ΕΕ, Είναι σαφές πως το τουρκικό παιχνίδι συνδέεται με τα ευρύτερα γεωπολιτικά σχέδια της Τουρκίας. Επέκτασης και ελέγχου.

Η παρουσία της στη Λιβύη, το τουρκολιβυκό, οι δράσεις της στη Συρία και ο ρόλος που διαδραματίζει, η εργαλειοποίηση της θρησκείας στον μουσουλμανικό κόσμο, η εργαλειοποίηση του παλαιστινιακού, εντάσσονται στο σχεδιασμό αυτό. Την ίδια ώρα, ρίχνει γέφυρες προς κάθε κατεύθυνση για ισχυροποίηση της θέσης της και διευκόλυνση των σχεδιασμών της. Η επαναπροσέγγιση με την Αίγυπτο, για παράδειγμα, ως αποτέλεσμα του ασφυκτικού πρέσινγκ που άσκησε η Άγκυρα στο Κάιρο, οδήγησε, μετά από 13 χρόνια, σε κοινή στρατιωτική άσκηση.

Η αξιολόγηση της τουρκικής συμπεριφοράς είναι συνεχής. Στη Λευκωσία θεωρούν πως η Άγκυρα δεν θα προχωρήσει μέχρι τέλους με τις απειλές της, χωρίς να αποκλείεται τούτο. Θα αναλώνεται σε μια επιθετική ρητορική, η οποία συντηρεί ένα κλίμα έντασης. Αυτή η εκτίμηση, ωστόσο, αφήνει και ένα ενδεχόμενο ανοικτό: Να προκληθεί επεισόδιο. Ένα ελεγχόμενο επεισόδιο, αν και δεν είναι αυτός ο τελικός στόχος. Η επιδίωξη είναι, σε αυτή τη φάση, όπως εξαναγκάσει Ελλάδα και Κύπρο να κάνουν υποχωρήσεις. Η Τουρκία, πάντως, δεν φαίνεται να είναι διατεθειμένη να κάνει κινήσεις προσέγγισης.