Νέο “χαστούκι” στο Επιτελικό Κράτος – Στον πάτο η Ελλάδα από το Govwatch

Εντοπίζεται δηλαδή η παρουσία μίας συστημικής κρίσης θεσμών και μια σταδιακή διολίσθηση της Δημοκρατίας σε αυταρχικές πρακτικές. Η εικόνα είναι ζοφερή, μιας και δεν μιλάμε για μεμονωμένα περιστατικά, αλλά πρόκειται για σταθερά επαναλαμβανόμενα φαινόμενα, που υποδεικνύουν πως δεν πρόκειται για ατυχείς εξαιρέσεις, αλλά για χαρακτηριστικά γνωρίσματα της κυβερνητικής πρακτικής.

Η προστασία των προσωπικών δεδομένων είναι θεμέλιο του Κράτους Δικαίου. Ωστόσο, η έκθεση αποκαλύπτει πρόστιμα σχεδόν 3,8 εκατ. ευρώ από την Αρχή Προστασίας Δεδομένων σε κρατικούς φορείς: ΕΛΤΑ, Υπουργείο Μετανάστευσης, ΕΥΠ και άλλους. Δεν πρόκειται για απλές διοικητικές παραλείψεις. Όταν δημόσιοι οργανισμοί παραβιάζουν συστηματικά δικαιώματα, και όταν δεν υπάρχουν σοβαρές συνέπειες ή λογοδοσία για αυτές τις παραβιάσεις, το πρόβλημα δεν είναι γραφειοκρατικό, αλλά βαθιά πολιτικό.

Σε ό,τι αφορά την ελευθερία του τύπου, η Ελλάδα παραμένει τελευταία στην Ε.Ε. σύμφωνα με τους Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα. Αντί για αυτοκριτική και μέτρα στήριξης της ανεξαρτησίας των ΜΜΕ, η κυβέρνηση έχει επιλέξει τον δρόμο της επιλεκτικής ενημέρωσης, της αδιαφάνειας και της θεσμικής ανοχής σε SLAPP αγωγές κατά δημοσιογράφων.

Το παράδειγμα της συστηματικής υποβάθμισης της υπόθεσης των Τεμπών, η προνομιακή μεταχείριση “φιλικών” ΜΜΕ, αλλά και η έλλειψη αντικειμενικότητας στην ΕΡΤ, δεν είναι απλώς θέματα δημοσιογραφικής ηθικής αλλά πολιτικές αποφάσεις ελέγχου της πληροφορίας.

Οι παραβάσεις των… “αρίστων”

Ακολούθως, η υπόθεση των υποκλοπών και του λογισμικού Predator δεν έχει απλώς τραυματίσει την πολιτική ζωή. Έχει υπονομεύσει το ίδιο το Σύνταγμα. Η άρνηση της ΕΥΠ να συμμορφωθεί με αποφάσεις του ΣτΕ και η ελλιπής δικαστική διερεύνηση του σκανδάλου δείχνουν ότι η εκτελεστική εξουσία κινείται χωρίς φραγμούς. Η κυβέρνηση όχι μόνο δεν προστάτευσε το απόρρητο των επικοινωνιών, αλλά καθυστέρησε και απαξίωσε κάθε θεσμικό έλεγχο, μετατρέποντας ένα σκάνδαλο σε χρόνια θεσμική κρίση.

Τέλος, η Ελλάδα αντιμετωπίζει πολλαπλές παραπομπές και καταδίκες από ευρωπαϊκούς θεσμούς, για παραβιάσεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (άρθρο 3 – βασανιστήρια/εξευτελιστική μεταχείριση). Πρόκειται λοιπόν, όχι για μια απλή νομική εκκρεμότητα αλλά για ένα πλήγμα στο διεθνές κύρος της χώρας.

Θεσμική εκτροπή με υπογραφή

Η πολιτική ευθύνη για τη θεσμική αποσάθρωση που περιγράφεται δεν μπορεί παρά να αναζητηθεί στο ανώτατο επίπεδο. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, με απόλυτο κοινοβουλευτικό έλεγχο και συνεχή πολιτική κυριαρχία για σχεδόν μια ολόκληρη πενταετία, δεν μπορεί πλέον να επικαλείται άγνοια, αδυναμία ή αδράνεια άλλων θεσμών. Η επιλογή να μην υπάρξει ουσιαστική λογοδοσία για κρίσιμες θεσμικές εκτροπές, είτε αφορά τις υποκλοπές, είτε τις πρακτικές σιωπής στον Τύπο, δεν είναι διοικητική ολιγωρία αλλά πολιτική απόφαση.

Η κυβερνητική ρητορική περί “σταθερότητας” και “κανονικότητας” έρχεται σε οξύτατη αντίθεση με την εικόνα μιας δημοκρατίας που σταδιακά χάνει τις δικλείδες ασφαλείας της. Αυτό διότι η σταθερότητα δεν μπορεί να βασίζεται στην αποδυνάμωση των θεσμών, ούτε η κανονικότητα να ορίζεται ως η απουσία λογοδοσίας. Αντιθέτως, η πολιτική ευθύνη σε μια φιλελεύθερη δημοκρατία ορίζεται ακριβώς από τη θέληση της εξουσίας να περιορίζεται η ίδια, όταν πρόκειται για την προστασία των δικαιωμάτων των πολιτών.

Το επικίνδυνο δεν είναι μόνο όσα έχουν συμβεί, αλλά ότι η κυβέρνηση δείχνει να μην αναγνωρίζει το βάθος της θεσμικής φθοράς. Η αποφυγή αυτοκριτικής, η σιωπή μπροστά στις ανεξάρτητες εκθέσεις και η εμμονή στην επικοινωνιακή διαχείριση συνιστούν μια συστηματική επιλογή άρνησης της πραγματικότητας.