Τουρκία: Το νέο ενεργειακό πέρασμα της Ευρώπης μέσω TurkStream και TANAP

Ο Μπαϊρακτάρ μίλησε στο φόρουμ «Παγκόσμια Ενεργειακά Αγορές: Μετασχηματισμός Σχέσεων και Ισορροπία Συμφερόντων» στη Μόσχα, σημειώνοντας ότι και οι δύο αγωγοί έχουν μετατρέψει την Τουρκία σε έναν κομβικό σύνδεσμο μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών. Πρόσθεσε ότι η συνεργασία αυτή πρέπει να είναι αμοιβαία, καλώντας τις ευρωπαϊκές χώρες να επεκτείνουν την ικανότητα διασύνδεσης όχι μόνο στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, αλλά και στην ηλεκτρική ενέργεια. «Υπάρχουν πολλά που μπορούν να γίνουν σε αυτόν τον τομέα, αλλά απαιτείται ισχυρή πολιτική βούληση και αποφασιστικότητα», δήλωσε.

Το 2024, ο TANAP μετέφερε 16,2 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) αζερικού αερίου ετησίως από την Κασπία Θάλασσα στην Ευρώπη, παρέχοντας 5,7 bcm στην Τουρκία και το υπόλοιπο στις ευρωπαϊκές αγορές μέσω Ελλάδας και Ιταλίας. Ο TurkStream, που μεταφέρει ρωσικό αέριο κάτω από τη Μαύρη Θάλασσα προς την Τουρκία και κατόπιν στη Νότια Ευρώπη, παρέδωσε περίπου 9,93 bcm στην ήπειρο το πρώτο εξάμηνο του 2025.

Ο Μπαϊρακτάρ ανέφερε ότι η Τουρκία ακολουθεί αυτό που ονομάζει «Τουρκικό Μονοπάτι» — μια πρακτική και ευέλικτη ενεργειακή πολιτική, σχεδιασμένη να καλύψει την αυξανόμενη εγχώρια ζήτηση, να μειώσει την εξάρτηση από εισαγωγές και να επιτύχει ουδετερότητα άνθρακα μέχρι τα μέσα του αιώνα.

Τόνισε ότι η προσέγγιση αυτή περιλαμβάνει όλες τις πηγές ενέργειας χωρίς αποκλεισμούς. «Στόχος μας είναι να καλύψουμε τις ενεργειακές μας ανάγκες, να μειώσουμε την εξάρτηση από εισαγωγές και να προχωρήσουμε προς μια χώρα ουδέτερη σε άνθρακα μέχρι τα μέσα του αιώνα», δήλωσε. «Ακολουθούμε μια ολοκληρωμένη και προσαρμόσιμη πολιτική, ανοιχτή σε κάθε πηγή και κάθε καύσιμο».
Ο Μπαϊρακτάρ σημείωσε ότι η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας στην Τουρκία προβλέπεται να τριπλασιαστεί τα επόμενα 30 χρόνια, καθιστώντας την διαφοροποίηση απαραίτητη.

Η Τουρκία σχεδιάζει να προσθέτει 8–9 γιγαβάτ ανανεώσιμης ενέργειας κάθε χρόνο, με στόχο τα 120 γιγαβάτ έως το 2035, επίπεδο που θα καθιστούσε τις ανανεώσιμες πηγές τη ραχοκοκαλιά του εθνικού δικτύου. Τα έργα ηλιακής και αιολικής ενέργειας αναμένεται να έχουν ηγετικό ρόλο, με ισχυρή έμφαση στην εγχώρια παραγωγή εξοπλισμού και ενσωμάτωση στο δίκτυο, τόνισε ο υπουργός.

Παράλληλα με την επέκταση των ΑΠΕ, η Τουρκία προωθεί την πυρηνική ενέργεια με τον Πυρηνικό Σταθμό Άκκουγιου, που κατασκευάζεται σε συνεργασία με τη ρωσική Rosatom. Οι τέσσερις αντιδραστήρες θα έχουν συνολική ισχύ 4,8 γιγαβάτ, με τον πρώτο αντιδραστήρα να αναμένεται να λειτουργήσει το 2026. Ο Μπαϊρακτάρ είπε ότι το έργο θα σημάνει ορόσημο στη μετατροπή της Τουρκίας σε ενεργειακό επίπεδο, παρέχοντας σταθερή, χαμηλών εκπομπών άνθρακα ηλεκτρική ενέργεια βάσης.

Ο υπουργός πρόσθεσε ότι η Τουρκία στοχεύει να κατασκευάσει τουλάχιστον 12 μεγάλης κλίμακας πυρηνικούς αντιδραστήρες και επιπλέον 5 γιγαβάτ μικρών αντιδραστήρων modular (SMRs) τις επόμενες δεκαετίες, για να εξασφαλίσει αξιοπιστία και μακροπρόθεσμη σταθερότητα προμήθειας.

«Ενώ τοποθετούμε τις ΑΠΕ στον πυρήνα του συστήματός μας, συμπεριλαμβάνουμε επίσης την πυρηνική ενέργεια στο ενεργειακό μας μείγμα», δήλωσε ο Μπαϊρακτάρ. «Πρόκειται για επίτευξη ισορροπίας — συνδυάζοντας καθαρούς, τοπικούς πόρους με ασφαλείς και βιώσιμες τεχνολογίες».

Η Τουρκία συνεχίζει να συνεργάζεται με διεθνείς ενεργειακούς εταίρους από το Πακιστάν έως τη Λιβύη, τη Σομαλία, το Ιράκ και την περιοχή της Κασπίας, ενώ εισάγει υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) κυρίως από τη Βόρεια Αμερική, τη Μοζαμβίκη, την Αυστραλία και τη Ρωσία, σημείωσε ο υπουργός.

Υπογράμμισε επίσης ότι η Τουρκία έχει εντείνει τις δραστηριότητες εξερεύνησης και παραγωγής, ιδιαίτερα στη Μαύρη Θάλασσα, και πλέον τοποθετείται ως δυνητικός εξαγωγέας αερίου. Η ετήσια ζήτηση φυσικού αερίου στην Τουρκία ανέρχεται σε περίπου 60 δισ. κυβικά μέτρα (bcm), ενώ η εγχώρια παραγωγή από τη Μαύρη Θάλασσα αναμένεται να φτάσει τα 16 bcm έως το 2028, ανέφερε ο Μπαϊρακτάρ.

Από το 2016, η Τουρκία έχει επεκτείνει έντονα τη δυνατότητα αναγκαοποίησης LNG από 32 εκατομμύρια κυβικά μέτρα ανά ημέρα σε 161 εκατομμύρια, επιτρέποντας εισαγωγές από πολλούς παγκόσμιους προμηθευτές. «Αυτές οι επενδύσεις έχουν καταστήσει την Τουρκία ικανή να προμηθεύεται ενέργεια από διάφορες κατευθύνσεις», δήλωσε.

Το μοντέλο «Turkish blend» — μείγμα αερίου από διαφορετικούς προμηθευτές πριν από την εξαγωγή — επιτρέπει στη χώρα να προσφέρει προσιτή ενέργεια στους πολίτες της και στις γειτονικές αγορές. «Το LNG φέρνει ευελιξία και ανταγωνιστικότητα», είπε. «Όταν εισέρχονται άφθονες πηγές στο σύστημά μας, μπορούμε να προσφέρουμε πιο φθηνό αέριο εγχώρια και περιφερειακά».