Tις εκλογές στην Αργεντινή τις κέρδισε ο… Τραμπ

Εξάλλου η χώρα έχει υποστεί τρεις πτωχεύσεις σε 25 χρόνια. Οι περισσότεροι Αργεντινοί έχουν βιώσει από πρώτο χέρι τι σημαίνει μια οικονομική κρίση, γιατί χωρίς να γυρίσουμε πολύ πίσω, από το 2001 μέχρι σήμερα, η χώρα έχει χρεοκοπήσει τρεις φορές, με καταστροφικές συνέπειες για τους πολίτες της, τα οικονομικά του κράτους και για όσους του είχαν εμπιστευτεί τις αποταμιεύσεις τους. Ας δούμε βήμα-βήμα πως φτάσαμε σε αυτό το εκλογικό αποτέλεσμα που ο Τραμπ πανηγύρισε περισσότερο από τον Μιλέι.

Σήμερα η Αργεντινή βρίσκεται χωρίς συναλλαγματικά διαθέσιμα. Πρόκειται ως γνωστόν, για τους πόρους σε ξένο αποθεματικό νόμισμα, ουσιαστικά δολάρια, που το κράτος και η Κεντρική Τράπεζα πρέπει να έχουν στη διάθεσή τους για να ανταποκριθούν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις που απαιτούν πληρωμή σε ξένο νόμισμα. Κατά τη διάρκεια του έτους, τα αποθεματικά της Αργεντινής εξαντλήθηκαν σε μια προσπάθεια να στηριχθεί η συναλλαγματική ισοτιμία του πέσο έναντι του δολαρίου. Πριν από τις εκλογές που έφεραν τον Μιλέι στην εξουσία, η συναλλαγματική ισοτιμία ήταν σταθερή: 350 πέσος για ένα δολάριο. Θεωρούνταν και ήταν υπερτιμημένη, γεγονός που δυσκόλευε τα μάλα τη λειτουργία της οικονομίας.

Η νέα κυβέρνηση υποτίμησε πρώτα το πέσο στα 800 πέσος έναντι του δολαρίου, παρόλο που η συναλλαγματική ισοτιμία της μαύρης αγοράς ήταν ήδη πολύ υψηλότερη. Στη συνέχεια εισήγαγε τη δυνατότητα διακύμανσής του εγχωρίου νομίσματος κατά +/- 2% ανά μήνα έναντι του δολαρίου ΗΠΑ. Ήταν φανερό ότι η αύξηση της ισοτιμίας πέσος/δολαρίου ήταν πολύ περιορισμένη σε σχέση με την εξέλιξη του πληθωρισμού. Δεδομένων αυτών των συνθηκών, η διακύμανση προφανώς ξέφυγε από τον έλεγχο και τον περασμένο Απρίλιο, και η συναλλαγματική ισοτιμία έφτασε τα 1.200 πέσος ανά δολάριο. Τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της Αργεντινής, που χρησιμοποιήθηκαν για τη στήριξη της συναλλαγματικής ισοτιμίας, πλήρωσαν το τίμημα, και μειώθηκαν κατά 7 δις δολάρια. Χωρίς αποτέλεσμα φυσικά.

Για να αποφευχθεί η χρεοκοπία, ήταν απαραίτητη η παρέμβαση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Από τη μία πλευρά, η Αργεντινή συμφώνησε η διακύμανση της συναλλαγματικής ισοτιμίας να μην είναι πλέον 2% μηνιαίως, αλλά εντός ενός εύρους μεταξύ 1.000 και 1.400 πέσος ανά δολάριο, το οποίο μπορεί να διακυμαίνεται σε ποσοστό +/- 1%. Από την άλλη πλευρά, το ΔΝΤ χορήγησε δάνειο 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την αναπλήρωση των συναλλαγματικών διαθεσίμων της χώρας. Η εισροή νέων πόρων επέτρεψαν στη χώρα να πουλάει δολάρια για να υπερασπιστεί το πέσο εάν πλησίαζε το όριο των 1.400 και να τα αγοράζει εάν άγγιζε το όριο των 1.000.

Το φάσμα της χρεοκοπίας

Η συμφωνία με το ΔΝΤ, ωστόσο, ήταν ότι η Αργεντινή θα πουλούσε δολάρια μόνο εάν η συναλλαγματική ισοτιμία πέσο/δολαρίου έφτανε στο μέγιστο επίπεδό της, θα παρέμβαινε μόνο εντός της ζώνης διακύμανσης και σε κάθε περίπτωση, θα επιδίωκε κυρίως να αγοράζει δολάρια και αντίστοιχα να αποφεύγει την πώληση. Εάν η Αργεντινή είχε σεβαστεί αυτούς τους κανόνες, θα μπορούσε να είχε διατηρήσει ή να είχε συσσωρεύσει συναλλαγματικά αποθεματικά, όπως ζήτησε το ΔΝΤ.

Αντ’ αυτού, οι οικονομικές αρχές της Αργεντινής δεν συμμορφώθηκαν. Για την υποστήριξη του συνεχώς διολισθαίνοντος εγχωρίου νομίσματος, το Υπουργείο Οικονομικών και η Κεντρική Τράπεζα της Αργεντινής, πουλούσαν δολάρια. Ως δικαιολογία η Κεντρική Τράπεζα της Αργεντινή υποστήριξε ότι η επιθετική συσσώρευση συναλλαγματικών αποθεματικών θα απαιτούσε νομισματική επέκταση με κίνδυνο την αναζωπύρωση του πληθωρισμού.

Επίσης υποστήριξαν ότι οι μελλοντικές εισροές από τους τομείς της ενέργειας και της εξόρυξης θα αναπλήρωναν τα συναλλαγματικά αποθεματικά μόλις ωριμάσουν τα έργα. Αντίθετα, το ΔΝΤ υποστήριξε ότι η έλλειψη ορατής συσσώρευσης συναλλαγματικών αποθεματικών ήταν η κύρια ευπάθεια του προγράμματος και ότι τα χαμηλά αποθεματικά εξέθεσαν την Αργεντινή σε σοκ και υπονόμευσαν την εμπιστοσύνη στο καθεστώς κυμαινόμενου επιτοκίου.

Η κατάσταση κλιμακώθηκε προς το χειρότερο τον Σεπτέμβριο πριν από τις επαρχιακές εκλογές του Μπουένος Άιρες, όταν οι Αργεντινοί αποταμιευτές άρχισαν, όπως κάνουν παραδοσιακά πριν από κάθε εκλογή, να πουλάνε πέσος για να αγοράσουν δολάρια. Και ήταν ακόμη χειρότερες οι εξελίξεις με τα αποτελέσματα των εκλογών, επειδή το κόμμα του Μιλέι ηττήθηκε από τον νυν κυβερνήτη και υποψήφιο των Περονιστών, Άξελ Κιτσιλόφ, ο οποίος έλαβε το 46,8% των ψήφων έναντι του 33,8% της La Libertad Avanza.

Η υπερτιμημένη συναλλαγματική ισοτιμία, η αδιαφανής νομισματική πολιτική, η μείωση των διεθνών αποθεματικών, η διαφαινόμενη αύξηση του εξωτερικού χρέους και η νίκη των Περονιστών έχουν ρίξει σκιά στο πολιτικό μέλλον του Μιλέι ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών της 26ης Οκτωβρίου και στο μέλλον της Αργεντινής, την οποία πολλοί έβλεπαν ολοένα και πιο κοντά σε μια ακόμη χρεοκοπία.

H παρέμβαση Τραμπ

Στις αρχές Οκτωβρίου, η συναλλαγματική ισοτιμία είχε εκτοξευθεί στα 1.500 πέσος και, οι καταθέσεις σε δολάρια που κατείχε η Κεντρική Τράπεζα είχαν μειωθεί σε μόλις 680 εκατομμύρια δολάρια. Με την Αργεντινή να βρίσκεται σε πλήρη κρίση ρευστότητας και για άλλη μια φορά στο χείλος της χρεοκοπίας, εμφανίστηκε η βοήθεια των ΗΠΑ η οποία υλοποιήθηκε στις 9 Οκτωβρίου, μετά από τέσσερις ημέρες συνομιλιών. Οι ΗΠΑ παρενέβησαν στην αγορά συναλλάγματος της Αργεντινής μέσω της πώλησης δολαρίων και της αγοράς πέσο μέσω μιας ιδιωτικής εμπορικής τράπεζας.

Εκείνη την ημέρα, ο Υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ ​​Μπέσεντ, ανακοίνωσε στο X ότι οι ΗΠΑ παρέμβαιναν προκειμένου να σωθεί η χώρα: «Σήμερα αγοράσαμε απευθείας πέσος Αργεντινής. Επιπλέον, οριστικοποιήσαμε μια συμφωνία ανταλλαγής νομισμάτων ύψους 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων με την Κεντρική Τράπεζα της Αργεντινής. Το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ είναι έτοιμο να λάβει αμέσως τυχόν εξαιρετικά μέτρα που είναι απαραίτητα για να διασφαλίσει τη σταθερότητα της αγοράς».

Είπε επίσης: «Ο Μιλέι έχει δεσμευτεί να εξαλείψει την Κίνα»: που σημαίνει ότι οι ΗΠΑ θα εισέλθουν, οι Κινέζοι θα εξέλθουν. Επίσης υποστήριξε ότι «Το πέσο της Αργεντινής είναι υποτιμημένο». Σε αντίθεση με το ΔΝΤ και την προφανή “μη βιωσιμότητα της συναλλαγματικής ισοτιμίας”, ο Μπέσεντ πιστεύει ότι, με τη βοήθειά του, το πέσο θα “ανατιμηθεί”. Οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται για μια ακριβή Αργεντινή επειδή ανταγωνίζεται τις ΗΠΑ σε σειρά αγροτικών προϊόντων.

Δεν αποκλείουμε το ενδεχόμενο να υπάρχουν ιδιωτικές επιχειρήσεις επενδυτών κοντά στον Μπέσεντ που σκοπεύουν να αποφύγουν μια υποτίμηση στην Αργεντινή, όπως δημοσιεύτηκε στους New York Times. Οι Ηνωμένες Πολιτείες παρενέβησαν, ολοφάνερα, για να στηρίξουν μια κυβέρνηση ιδεολογικά ταυτισμένη με τον τραμπισμό.

Ναι αλλά ο βασιλιάς είναι γυμνός

Λίγο πριν τις ενδιάμεσες εκλογές , ο Πρόεδρος Τραμπ εξήγησε απερίφραστα ότι τα χρήματα συνδέονται με τη συνέχιση της παραμονής του Μιλέι στην εξουσία. «Μπορεί να κερδίσει, μπορεί και όχι», είπε ο πρόεδρος των ΗΠΑ, αναφερόμενος στις ενδιάμεσες εκλογές. «Αλλά νομίζω ότι θα κερδίσει. Και αν κερδίσει, θα μείνουμε μαζί του. Αν δεν κερδίσει, θα φύγουμε». Ένα τελεσίγραφο που οι Αργεντινοί κατάλαβαν καλά, και στις κάλπες ακολούθησαν το παράδειγμα του Τραμπ. Το Libertad Avanza του Μιλέι κέρδισε σχεδόν το 41% ​​των ψήφων και στην Κάτω Βουλή, όπου είχε μόνο 37 βουλευτές, πέτυχε 110 έδρες από τις 257, όχι πλειοψηφία (129 έδρες), αλλά αρκετές για να εμποδίσουν την περονική αντιπολίτευση να παρακάμψει τα προεδρικά βέτο.

Με την εκλογική νίκη του Μιλέι, η χώρα έχει κερδίσει την υποστήριξη των ΗΠΑ και ο πρόεδρος έχει κερδίσει χρόνο για να προωθήσει τις μεταρρυθμίσεις του στην εργασία και το συνταξιοδότηση κατά τα δύο τελευταία χρόνια της θητείας του. Ωστόσο, σίγουρα δεν θα αναπληρώσει τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας, τα οποία εξακολουθούν να είναι δεσμευμένα σε ξένα δάνεια.

Η Αργεντινή πρέπει να αποπληρώσει στους ξένους πιστωτές, συμπεριλαμβανομένου του ΔΝΤ, περίπου 45 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το τέλος του 2027, με περίπου 8 δισεκατομμύρια δολάρια να πρέπει να καταβληθούν μέχρι τον Ιανουάριο του 2026. Και πρέπει να συνεχίσει να διαχειρίζεται την ισοτιμία του δολαρίου για να αποτρέψει την επιστροφή στον πληθωρισμό. Όλα αυτά χωρίς να είναι σε θέση να εκδώσει χρεόγραφα στις διεθνείς αγορές.

Χωρίς τη βοήθεια των ΗΠΑ, η Αργεντινή θα είχε χρεοκοπήσει. Δεν είναι εύκολος ο δρόμος για την ανασύσταση των συναλλαγματικών αποθεμάτων. εξαρτάται από την γενικότερη οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Εκτιμάται ότι οι Αργεντινοί έχουν μεταφέρει κεφάλαια 250 δισεκατομμυρίων δολαρίων στο εξωτερικό. Εάν η εμπιστοσύνη στη σταθερότητα και στις θετικές προοπτικές της οικονομίας αποκατασταθεί, μέρος αυτών θα μπορούσε να επαναπατριστεί. Αλλά αυτό είναι σίγουρα μια μεσομακροπρόθεσμη διαδικασία με πολλές και αμφιλεγόμενες προϋποθέσεις.

Μια άλλη επιλογή είναι η προσέλκυση ξένων κεφαλαίων, από αμερικανικές και ευρωπαϊκές εταιρείες που επενδύουν στον μεταλλευτικό τομέα, ή μια τρίτη επιλογή είναι η αύξηση των εξαγωγών. Όλα αυτά πόσο θυμίζουν τα μνημόνια που εφαρμόστηκαν στην Ελλάδα. Δεν θα πρέπει να διαφεύγει της προσοχής μας ότι αυτή την οικονομική πολιτική εφάρμοσε ο Μιλέι μέχρι και την παρέμβαση διάσωση των ΗΠΑ δείχνοντας με ακρίβεια το αδιέξοδο αυτής της πολιτικής. Άλλωστε και παλαιότερος φιλελεύθερος(;) πρόεδρος  Μαουρίσιο Μάκρι την ίδια οικονομική πολιτική είχε ακολουθήσει και είχε οδηγήσει την οικονομία της χώρας σε πλήρες αδιέξοδο.

Δεν είναι μυστικό, άλλωστε, ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες παρενέβησαν επίσης για να αποκτήσουν προτιμησιακή πρόσβαση στον ορυκτό πλούτο της χώρας, ο οποίος κυμαίνεται από λίθιο έως χαλκό και ουράνιο, και να τον απομακρύνουν από την κινεζική επιρροή.

Η διακυβέρνηση του υπερφιλελεύθερου και ιδεολογικού φίλου του Τραμπ. Μιλέι, μετά δύο χρόνια οδήγησε την χώρα ουσιαστικά σε νέα αθέτηση πληρωμών, την τέταρτη μέσα στα τελευταία 25 χρόνια. Η βοήθεια του Τραμπ απλά την έκρυψε μέσα σε ένα σύννεφο που πολύ σύντομα θα το παρασύρει ο άνεμος, αποκαλύπτοντας τη …γύμνια του βασιλιά..