Που και πόσα είναι τα παράνομα όπλα στην Ελλάδα

Θυμίζουμε πως το πρωί τη Παρασκευής ο Μιχάλης Χρυσοχοϊδης ανακοίνωσε τα νέα αυστηρότερα μέτρα όσον αφορά τις ποινές για την παράνομη οπλοκατοχή και παράνομη χρήση όπλων περιλαμβάνοντας και τις μπαλωθιές που πλέον απαγορεύονται σε γάμους και άλλες κοινωνικές εκδηλώσεις. Ταυτοχρόνος αναφέρθηκε και στην εντατικοποίηση της αστυνομικής παρουσίας στην Κρήτη με αναβάθμιση σε υποδιεύθυνση του κλάδου του ελληνικού FBI στο νησί

Την ίδια στιγμή, δεν έλλειψε και η πολιτική αντιπαράθεση, μετά την δήλωση του υπουργού Υγείας Άδωνι Γεωργιάδη, που υποστήριξε το αμερικανικό μοντέλο οπλοκατοχής γιατί είναι υπέρ «της ελευθερίας και της αυτοπροστασίας», όπως είπε, προκαλώντας την αντίδραση του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ, με την Χαριλάου Τρικούπη να υπενθυμίζει τα πολλά θύματα στις ΗΠΑ από την βία των όπλων και την Κουμουνδούρου να τον αποκαλεί «μικρό Τραμπ!».

Βρήκε σύμμαχο, όμως, τον Κυριάκο Βελόπουλο, ο οποίος βέβαια τον κατηγόρησε ότι «αντιγράφει» τις προτάσεις του κόμματος του! «Νόμιμο το όπλο σπίτι σου, να ξέρω ποιος είσαι, πού το έχεις, για να μπορείς να αμύνεσαι» είπε χαρακτηριστικά ο επικεφαλής της Ελληνικής Λύσης. Πάντως, στην Κρήτη κυκλοφορούν πάνω από 100.000 νόμιμα όπλα για το κυνήγι ή οικογενειακά κειμήλια από διάφορες περιόδους, αλλά και χιλιάδες άλλα παράνομα.

Ακόμα και αν υποθέσουμε ότι νομιμοποιείται μία μέρα η οπλοκατοχή στην Ελλάδα, αυτή μοιάζει δύσκολο να αφορά και πυροβόλα όπλα, κατά το αμερικανικό μοντέλο που υποστηρίζει ο υπουργός. Βεβαίως στην Κρήτη τα πολυβόλα ευδοκιμούν, όχι μόνο για εγκληματικές δραστηριότητες: Αρκεί κάποιος να πάει σε γάμο, βαφτίσια ή κηδεία σε χωριό της Κρήτης, για να το διαπιστώσει! Ιστορικά η αγάπη των Κρητικών για τα όπλα έχει τις ρίζες της στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, όταν το όπλο ήταν σύμβολο ισχύος, με τους Οθωμανούς να συνηθίζουν να πυροβολούν στον αέρα ως επίδειξη δύναμης.

Με την Κρητική Επανάσταση, οι Κρητικοί πήραν τα όπλα και πολέμησαν τους Οθωμανούς και αργότερα στον Μακεδονικό Αγώνα. Στον Εθνικό Διχασμό συστρατεύτηκαν βεβαίως με τον συντοπίτη τους Βενιζέλο, στην ιστορία έμειναν οι πάνοπλοι Κρητικοί του χωροφύλακες. Οι δε Κρητικοί είχαν μοναδικό ρόλο στον πόλεμο κατά των Γερμανών και στην Αντίσταση. Πάντως τα όπλα τότε είχαν έναν ευγενή σκοπό περί προάσπισης της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας και δεν είχαν βεβαίως σχέση με εγκληματικές δραστηριότητες, ή με μία επίδειξη “μαγκιάς” που ευδοκιμεί στο νησί.

Πώς κυκλοφορούν τα όπλα

Πάντως, τα όπλα στοιχίζουν πια 450-1.200 ευρώ και είναι πολύ εύκολο να τα αποκτήσει κάποιος. Από 1.300 που έβρισκαν σε έρευνες υπόπτων οι αστυνομικοί το χρόνο κατά την δεκαετία του 2000, φτάσαμε στην επόμενη δεκαετία να κατάσχονται κατά μέσο όρο 2.500 ετησίως και στην τρέχουσα δεκαετία πλέον κατάσχονται ετησίως 6.000-7.000 όπλα.

Μέχρι το 2000 η πηγή ήταν κυρίως οι βαλκανικές χώρες λόγω του πολέμου στην πρώην Γιουγκοσλαβία και στο Κοσσυφοπέδιο. Στην πορεία, στις χώρες εξαγωγής ή “διαμετακομιστικού εμπορίου” προστέθηκαν η Συρία, η Λιβύη και το Ιράκ λόγω εμφυλίου και ISIS, το Αφγανιστάν και η Τουρκία. Όπλα προέρχονται πλέον και από την Ουκρανία και από χώρες της ρωσικής ομοσπονδίας. Στην Ελλάδα κυκλοφορούν 1.000.000 όπλα νομίμως όπως είχε πει πρώην υπουργός Προστασίας του Πολίτη, όμως φέρονται να κυκλοφορούν άλλα τόσα παρανόμως.

Το 2022 κατασχέθηκαν 8.905 όπλα κατόπιν παράνομων ενεργειών ή σε τυχαίους ελέγχους, από αυτά μόνον τα 3.111 ήταν καραμπίνες. Το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη είχε ανακοινώσει ότι 1.000.000 όπλα έχουν νομίμως αποκτηθεί παρότι σίγουρα δεν έχουμε ένα εκατομμύριο κυνηγούς. Από αυτά η συντριπτική πλειοψηφία ήταν καραμπίνες και τα 4.592 “άλλα όπλα”. Ο νόμος προβλέπει νόμιμη απόκτηση όπλου, αυστηρά περιστρόφου και για λόγους αυτοπροστασίας, συνήθως για ηθοποιούς, δικηγόρους, άλλους επώνυμους κτλ. Επιπλέον μπορεί πολίτης να αποκτήσει πιστόλι αν μετέχει σε αγώνες σκοποβολής, ή διαθέτει σχετικό Δελτίο Αθλητή-Σκοπευτή.

Σύμφωνα με την διεθνής οργάνωση Small Arms Survey στην Ελλάδα υπάρχουν 1.920.000 όπλα εκ των οποίων τα 910.000 είναι αδήλωτα. Τα δύο εκατομμύρια όπλα στατιστικά σημαίνει ότι φέρεται πλέον να οπλοφορεί με πυροβόλο το 25% του ενηλίκου πληθυσμού. Πολλοί Έλληνες αγόρασαν, ειδικά καραμπίνες, χωρίς να κυνηγοί ούτε προφανώς κακοποιοί, όταν αυξήθηκε η εγκληματικότητα στην Ελλάδα.

Ειδικά στα χωριά και στις αγροικίες, οι άνθρωποι άρχισαν κάποια στιγμή πλέον να φοβούνται για τη ζωή τους. Όμως δεν έχει όπλο ο ένας στους τέσσερις Έλληνες – με εξαίρεση πιθανών την Κρήτη. Επίσης είναι γνωστό ότι τα περισσότερα όπλα κατάσχονται στην Αττική, δηλαδή σε μη αγροτική ή μη “κυνηγετική” περιοχή. Τεκμαίρεται ότι τα περισσότερα όπλα είναι σε χέρια κακοποιών και πολλοί από αυτούς δεν έχουν μόνον ένα όπλο στην κατοχή τους. Από κοινωνικές ομάδες, περισσότερα όπλα κατέχουν οι Ρομά. Από περιφέρειες, η Κρήτη και η Αττική.

Περισσότερα όπλα, λιγότεροι φόνοι

Ισχύει παράλληλα και το εξής παράδοξο: Ο αριθμός των ανθρωποκτονιών στη χώρα μας δεν έχει αυξηθεί, αλλά απεναντίας μειώνεται. Συγκριτικά, το 2009 διαπράχθηκαν 185 δολοφονίες, ενώ είχαν κατασχεθεί μόλις 1.200 όπλα, και τώρα με 8.000 κατασχέσεις όπλων, έχουμε 70-75 δολοφονίες το χρόνο. Η μείωση των ανθρωποκτονιών δεν είναι ελληνικό επίτευγμα, καθώς παρατηρείται σε όλη την Ευρώπη. Το παράδοξο είναι ότι στον τόπο μας αυτές μειώνονται, παρότι αυξάνεται ο αριθμός των όπλων.

Το 2022 είχαμε 79 φόνους και το 2023 σημειώθηκαν 71. Στην διετία εκείνη σχηματίσθηκαν δικογραφίες για 431 άτομα αναμεμιγμένα σε απόπειρες ανθρωποκτονίας και σε τετελεσμένες ανθρωποκτονίες: Οι 278 δράστες ήταν Έλληνες και οι 153 αλλοδαποί. Φαίνεται πως το 65% είναι Έλληνες ή έχουν ελληνική υπηκοότητα. Όμως στις τετελεσμένες ανθρωποκτονίες (150 συνολικά) οι δράστες με ελληνική υπηκοότητα – άγνωστο αν έχουν και ελληνική ιθαγένεια – συνιστούσαν το 80% (οι ίδιοι ρυθμοί ανθρωποκτονιών καταγράφηκαν και το πρώτο τετράμηνο του 2024).

Το δε άλλο φαινομενικό παράδοξο (που όμως έχει την ερμηνεία του) είναι ότι ενώ μειώθηκαν οι δολοφονίες στην Ελλάδα, όπως και σε όλη την Ευρώπη εξάλλου, παραμένει σταθερός ο αριθμός των ανεξιχνίαστων φόνων στον τόπο μας. Περίπου 70 φόνοι στην Ελλάδα μένουν σταθερά ανεξιχνίαστοι εδώ και 30 χρόνια. Οι ανεξιχνίαστοι φόνοι είναι σχεδόν όλοι “ξεκαθαρίσματα λογαριασμών της νύχτας”. Ελάχιστοι φόνοι που εμπίπτουν σε άλλες κατηγορίες μένουν ανεξιχνίαστοι στην χώρα μας.

Η αύξηση στην κατοχή όπλων, αλλά η μείωση των φόνων, αποδίδεται εν μέρει στο ότι οι περισσότεροι κακοποιοί ή και καθημερινοί πολίτες που έχουν όπλο, το θέλουν για εκφοβισμό, ως αποτρεπτική “δύναμη” και δεν είναι αποφασισμένοι να σκοτώσουν. Μπορεί όμως να ισχύει και η εξής ερμηνεία: Ο μέσος άνθρωπος λογικά γνωρίζει ότι δεν μπορεί να αμυνθεί στη σφαίρα, οπότε όταν απειλείται από κακοποιό ενδίδει και έτσι η ληστεία ή η όποια παρανομία, ολοκληρώνεται χωρίς απώλεια ζωής. Μία τρίτη ερμηνεία για τη μείωση των ανθρωποκτονιών είναι ότι το διεθνές έγκλημα έχει εγκαταλείψει τις ένοπλες ληστείες λόγω των μεγάλων αλλαγών στην διακίνηση χρήματος από επιχειρήσεις και τράπεζες, και έχει στραφεί στα ναρκωτικά, στο τράφικινγκ και άλλους τομείς εγκληματικής δραστηριότητας.

Σημαντικό ρόλο σε όλα αυτά παίζουν οι κοινωνικές συνθήκες (αναταραχές, φτώχεια, χαμηλό μορφωτικό επίπεδο) και η ψυχοσύνθεση κάθε λαού (καθημερινών ανθρώπων αλλά και κακοποιών), γιατί σε χώρες με τόσο πολλά όπλα κατά κανόνα οι ανθρωποκτονίες είναι ανάλογες της οπλοκατοχής και δεν βαίνουν σταθερά μειούμενες όπως στην Ελλάδα, όταν η οπλοκατοχή αυξάνεται. Στη γειτονική μας Αλβανία, με πληθυσμό μόλις 3 εκατομμυρίων για παράδειγμα, όπου κυκλοφορούν περίπου 350.000 όπλα, ο δείκτης δολοφονιών είναι στο 5. Εκεί διαπράττονται την τελευταία δεκαετία ετησίως 2 έως 6 φόνοι ανά 100.000 κατοίκους ενώ στην Ελλάδα ούτε καν ένας – ο δείκτης ανά 100.000 κατοίκους στη χώρα μας είναι 0,8.

Οι κατασχέσεις όπλων

Οι κατασχέσεις όπλων από την ΕΛΑΣ πάντως είναι πολλοί λίγες ετησίως αν αληθεύει το νούμερο που δίνει η Small Arms Survey. Είναι παράλληλα άγνωστο πόσα αγοράζονται κατά το ίδιο διάστημα είτε στο dark web, είτε γενικά στο διαδίκτυο, ή σε διαπροσωπικές συναλλαγές στον υπόκοσμο, σε αναπλήρωση όσων κατάσχονται. Οι κατασχέσεις όπλων το 2021 ανήλθαν συνολικά σε 6.720, εκ των οποίων οι 1.509 αφορούσαν κυνηγετικά όπλα, οι 206 αφορούσαν πολεμικά όπλα και οι 5.005 αφορούσαν λοιπά όπλα. Σύμφωνα με στοιχεία του GunViolence.Eu, από το 2016 έως το 2020 κατασχέθηκαν στη χώρα μας περισσότερες από ένα εκατομμύριο σφαίρες. Αν δηλαδή υπήρχε πρόθεση φόνου, όσοι έχουν όπλο θα μπορούσαν να είχαν σκοτώσει το 10% του πληθυσμού.

Σήμερα μπορεί κάποιος να αγοράσει πιστόλι με 400 ευρώ και καλασνίκοφ με ένα χιλιάρικο. Αναλόγως του τύπου, προέλευσης, της προηγούμενης χρήσης και της χρονολογίας του μοντέλου, οι τιμές αγοράς των πυροβόλων όπλων κυμαίνονται από 400 έως 5.000 ευρώ. Οι τιμές είναι συνήθως χαμηλές, όμως οι περισσότεροι αναζητούν “καθαρά” όπλα που δεν έχουν χρησιμοποιηθεί σε άλλες παράνομες ενέργειες – αυτό ανεβάζει την τιμή. Φοβούνται δηλαδή µη «χρεωθούν» κάποια δολοφονία ή απόπειρα δολοφονίας ή ληστεία που είχε διαπραχθεί με το όπλο, και γι’ αυτό πολλοί προτιμούν το ακριβότερο αλλά “καθαρό”.

Στην παλαιότερη έκθεση της ΕΛ.ΑΣ. για το σοβαρό και οργανωμένο έγκλημα στην Ελλάδα, καταγράφηκε πως η Ελλάδα παραμένει χώρα “προορισμού” – και όχι εξαγωγής – όπλων, πυρομαχικών και εκρηκτικών υλών που στοχεύουν να καλύψουν τις ανάγκες της εγχώριας “αγοράς”. Τα όπλα εκτιμούσε η ΕΛΑΣ έρχονταν μέχρι το 2015-2020 κυρίως από Αλβανία, Βουλγαρία, Σκόπια, Σερβία και Κόσσοβο, όμως ήδη έφθαναν όπλα στην Κρήτη θαλασσίως από Τουρκία και Μέση Ανατολή, χώρια οι “εισαγωγές” σε άλλα ελληνικά νησιά από τις τουρκικές ακτές αλλά και χερσαία, μέσω του ‘Εβρου.

Τα πράγματα άλλαξαν μετά το 2022 λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, όμως δεν έχουμε εικόνα της σημερινής κατάστασης σε αριθμούς. Σύμφωνα με έτερη έρευνα του Γραφείου των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα (UNODC) στην Ευρώπη, η Ελλάδα βρίσκεται στην πέμπτη θέση όσον αφορά τις δολοφονίες με χρήση πυροβόλου. Πρώτη είναι η Αλβανία, δεύτερη η Σουηδία, τρίτη η Βοσνία-Ερζεγοβίνη και τέταρτη η Μολδαβία.

Αναφορικά με τις παραβάσεις της νομοθεσίας περί όπλων, φαίνεται πως παρατηρείται μια αύξηση τα τελευταία χρόνια. Ειδικότερα, το 2019 καταγράφηκαν 4.342 παραβάσεις, το 2020 καταγράφηκαν 6.599  και το 2021 καταγράφηκαν 6.733 παραβάσεις. Παράλληλα, βάσει των στατιστικών επετηρίδων που δημοσιεύει ετησίως η ΕΛ.ΑΣ, οι κατασχέσεις όπλων το 2022 ανήλθαν συνολικά σε 8.905. Αντίστοιχα, οι κατασχέσεις όπλων το 2021 ανήλθαν συνολικά σε 6.720, εκ των οποίων οι 206 αφορούσαν πολεμικά όπλα.

Τα μέτρα Χρυσοχοϊδη

Τα νέα αυστηρότερα μέτρα όσον αφορά τις ποινές για την παράνομη οπλοκατοχή και παράνομη χρήση όπλων περιλαμβάνοντας και τις μπαλωθιές που πλέον απαγορεύονται σε γάμους και άλλες κοινωνικές εκδηλώσεις, αλλά και την εντατικοποίηση της αστυνομικής παρουσίας στην Κρήτη με αναβάθμιση σε υποδιεύθυνση του κλάδου του ελληνικού FBI στο νησί ανακοίνωσε από το Ηράκλειο ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης.

Όλα τα νέα μέτρα για τα όπλα

– Κακουργηματική ποινή για παράνομη κατοχή η μεταφορά όπλου για πυροβόλα όπλα με συγκεκριμένη αναφορά για όπλα. Προστίθενται τα πιστόλια και τα περίστροφα
– Κάθειρξη 10 ετών για όποιον έχει καταδικαστεί αμετάκλητα για παράβαση του νόμου περί όπλων εντός 10ετιας. Η ποινή εκτίεται και δεν έχει αναστέλλουσα ισχύ η έφεση
– Πρόβλεψη επιβαρυντικών περιστάσεων, δηλαδή υποτροπή, χρήση όπλων σε περιπτώσεις ζωοκλοπής, εκβίασης. Εδώ η ποινή εκτίεται. Υπάρχει σήμερα διάταξη που αν κάποιος την ώρα που επιχειρεί π.χ. να διακινήσει ναρκωτικά και χρησιμοποιεί όπλο, τώρα αυτό επεκτείνεται στη ζωοκλοπή, παράνομη βια και εκβίαση
-Θα δίνεται δυνατότητα στον εισαγγελέα σε κίνδυνο ζωής όταν υπάρχει απειλή σε άτομα ή ομαδες να λαμβάνει μέτρα προληπτικού χαρακτήρα όπως απαγόρευση επικοινωνίας
-Θα επανεξεταστεί το πλαίσιο έκδοσης και θα επανεξεταστούν όλες οι δοθείσες άδειες για σκοποβολή. Γιατί φαίνεται ότι ορισμένοι κάνουν κατάχρηση αυτή της δυνατότητας και μέσω αυτής προμηθεύονται χιλιάδες σφαίρες και η Κρήτη έχει αρκετές
-Ειδική διάταξη για μη επιβολή ποινής όποιου παραδίδει τον οπλισμό του ενόψει του γεγονός ότι θα ακολουθήσουν έλεγχοι σαρωτικοί
-Επειδή το έθιμο με τις μπαλωθιές δεν μπορεί να συνεχιστεί. Η διάταξη που αφορά την οπλοφορία ή την οπλοχρησία μέσα σε δημοσίους χώρους επεκτείνεται σε κοινωνικές εκδηλώσεις όπως οι γάμοι και οι εμποροπανηγύρεις