Πως θα ήταν η Ελλάδα αν οι Έλληνες είχαν διαβάσει Σουρή

Ιδιαίτερα σε περιόδους πολυδιάστατων κρίσεων, το έδαφος, για κάποιον πάσης φύσεως “Μεσσία”, γίνεται πιο γόνιμο. Είναι πρόσωπα ή κομματικοί σχηματισμοί, που μιλούν για “ιστορικές αποστολές”, για “γη και ύδωρ” και “σωτηρία ανθρώπων και ψυχών”. Και προβάλλονται, ως οι πλέον κατάλληλοι “προστάτες”, ηγέτες και ηγεσίες.

Σε τέτοια φαινόμενα, η Ελλάδα των τελευταίων δεκαετιών έχει την “τιμητική” της. Από το 2010 έως σήμερα, η πολιτική της σκηνή βρίθει κομμάτων και προσώπων, που εμφανίζονται στην δημόσια σφαίρα, με πομπώδεις ομιλίες, φαντασμαγορικές παρουσίες και αντισυστημικό ταμπεραμέντο. Και έρχονται, να γκρεμίσουν συθέμελα το υπάρχον σύστημα και να “σώσουν” τον λαό και την χώρα. Με αποτέλεσμα όμως, πολλές φορές, να πιστοποιούν την γνωστή ρήση του Γεωργίου Σουρή: “Οι πολιτικοί έχουν μονίμως το επάγγελμα της σωτηρίας της πατρίδος. Για αυτό, αποφεύγουν, συνειδητά και επιμελώς, να την σώσουν, διότι θα μείνουν μετέπειτα άνεργοι”.

Παρακολουθούμε και την Ευρώπη, να κλυδωνίζεται πολιτικά, από την άνοδο της άκρας δεξιάς, τον κατακερματισμό και την υποχώρηση της κεντροαριστεράς και της “επαναστατικής” αριστεράς. Ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο ανεξέλεγκτος πληθωρισμός, το δημογραφικό και η αδυναμία διαχείρισης του μεταναστευτικού, φέρνουν, ως απότοκα, τα παραπάνω προβλήματα και εγείρουν ζητήματα “μεσσιανικών” ηγεσιών. Ακόμη και οι φιλελεύθερες ή νεοφιλελεύθερες κυβερνητικές δυνάμεις παρουσιάζουν έντονες κρίσεις αμφισβήτησης στο εσωτερικό τους.

Οι απελπισμένοι αναζητούν Μεσσία

Οικονομικά, η Ευρώπη θυμίζει, λίγο πολύ, την οθωμανική αυτοκρατορία, ως “μεγάλο ασθενή” του 19ου αιώνα, καθώς διατηρείται στην ζωή με αμερικανικά κεφάλαια και την όποια έχει απομείνει δύναμη του ευρώ και των Βρυξελλών. Το Rearm Europe, πλέον “Readiness 2030”, ήτοι ο προϋπολογισμός περίπου 800 δις, για την άμυνα και ασφάλεια της γηραιάς ηπείρου, από τα κοινοτικά ταμεία, για το δημοσιονομικό πλαίσιο 2028-2034, φαντάζει ως χαριστική βολή. Άλλωστε, ήδη η πλειοψηφία του Ευρωκοινοβουλίου και σημαντικά μέλη του Συμβουλίου της ΕΕ εκφράζουν δυσπιστία έως αντίθεση, προειδοποιώντας για ολέθριες συνέπειες στους λαούς των ευρωπαϊκών χωρών.

Και εδώ είναι που τίθεται, στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, το ζήτημα του “Μεσσία” πολιτικού ή κόμματος. Είναι γνωστή άλλωστε η ευρύτατη και οξύτατη αμφισβήτηση του κόσμου προς τους θεσμούς και την πολιτική εν γένει, με ό,τι συνεπάγεται αυτό. Αν προσθέσουμε και την ολοένα αυξανόμενη κοινωνικο-οικονομική κρίση, που αναφέρθηκε παραπάνω, το “ζητείται ηγέτης-σωτήρας” γίνεται επιτακτικό σύνθημα, στα χείλη των πολιτών και αποκτά έως και ιστορική διάσταση.

Τι σημαίνει όμως αυτό, στα αλήθεια; Τι πρακτικό αντίκρισμα έχει στις ζωές μας; Ο Μπέρτραντ Ράσελ προειδοποιεί: “Όσο οι άνθρωποι ψάχνουν Μεσσίες, βρίσκουν τυράννους”. Και ο Αλμπέρ Καμύ συμπληρώνει: “Η λαχτάρα για έναν Μεσσία είναι η έκφραση απελπισίας του ανθρώπου, που δεν αντέχει την ελευθερία του”.

Πράγματι, αυτές οι φράσεις των μεγάλων διανοητών περιγράφουν απόλυτα την σημερινή πνευματική κατάσταση του μέσου πολίτη καθώς και την κοινωνικοπολιτική του αντίληψη και συμπεριφορά. Θυμίζουν και τούτο το συγκλονιστικό χωρίο, από τον Μέγα Ιεροεξεταστή, στους “Αδελφούς Καραμαζόφ” του Ντοστογιέφσκι. Εκεί που ο Ιεροεξεταστής λέει στον Ιησού, που επιστρέφει στην γη, ότι οι άνθρωποι δεν αντέχουν την ελευθερία και την ευθύνη, που Εκείνος τους έδωσε αλλά προτιμούν την ασφάλεια ενός αιώνιου διαιτητή. Για αυτό και χρειάζονται, να πιστεύουν σε τρία πράγματα: Θαύμα, Μυστήριο και Αυθεντία.

Ο λαός δεν σώζεται αλλά σώζει

Αυτούς λοιπόν του τρεις πυλώνες χρησιμοποιούν εντέχνως, στους καιρούς μας, οι πολιτικές περσόνες και τα κόμματα – πυροτεχνήματα, για να παρουσιάζονται ως περίλαμπροι ηγέτες και ηγεσίες, εκμεταλλευόμενοι καταστάσεις και συγκυρίες.

Εμείς, ως άνθρωποι, πολίτες και πολιτικά όντα, οφείλουμε στους εαυτούς μας και στην κοινωνία τα εξής:

• Να πιστέψουμε και να επωμιστούμε την ελευθερία μας αλλά και τις ευθύνες μας. Και να αγωνιστούμε, με κάθε τρόπο, για την διεύρυνση τους.
• Να συσπειρωθούμε συλλογικά προς μια κοινή κατεύθυνση, με ρητή ανάγκη, για συμμετοχή στα κοινά, στην λήψη των αποφάσεων που μας αφορούν, στην “λαϊκή κυριαρχία”, όπως όλα αυτά ορίζονται από τα Συντάγματα μας.
• Να αγωνιστούμε, με ξεκάθαρα αιτήματα, σαφές περιεχόμενο, στόχους και πορεία. Ώστε οι πολίτες να επιβάλλεται, δια νόμου, να συμμετέχουν, όσο γίνεται πιο άμεσα, στις αποφάσεις. Και η Δημοκρατία να γίνει πιο συμπεριληπτική, άμεση και αποτελεσματική.
• Να παραμερίσουμε το εγώ, που αποξενώνει τον άνθρωπο και τον κάνει ευάλωτο, αδιάφορο και ανίκανο να αναλαμβάνει δράση. Και οι προσπάθειες μας να μετουσιώνονται στην διεκδίκηση του παρόντος και του μέλλοντος, που μας ανήκει και μας αφορά.
• Να διατρανώνουμε στην πράξη το αξίωμα: Ο λαός δεν σώζεται αλλά σώζει.

 

---

 

Ο Περικλής Χονδροματίδης σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες και Ιστορία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και τώρα εργάζεται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στις Βρυξέλλες, όπου παρακολουθεί και μεταπτυχιακό πρόγραμμα στις Διεθνείς Σχέσεις.