Ποιο μοντέλο επιδιώκει η Τουρκία στην Κύπρο

Πρόκειται για μια ιδέα, που έτυχε επεξεργασίας και στοχεύει στη διασφάλιση των στρατηγικών επιδιώξεων της Άγκυρας στο νησί. Το μοντέλο αυτό θα λειτουργεί, ώστε να υπάρχει συνεννόηση σε “υψηλό επίπεδο” για “κεντρικά ζητήματα”, “κοινού συμφέροντος” κυρίως ενδιαφέροντος, που αφορούν ολόκληρο το νησί. Είναι σαφές πως αυτό το μοντέλο που επιδιώκει η Τουρκία προδικάζει μια χαλαρή σχέση μεταξύ δυο χωριστών “διοικήσεων”, δυο κρατών.

Είναι προφανές πως αυτή η ιδέα, που αναμένεται ότι θα παρουσιασθεί κατά τις συζητήσεις προετοιμασίας των επόμενων βημάτων στο Κυπριακό, τίθεται ως δήθεν ανάγκη των καιρών και αποτέλεσμα των δεδομένων, που διαμορφώνονται (ή επιχειρούνται να επιβληθούν από την κατοχική δύναμη).

Είναι προφανές πως η Τουρκία επιδιώκει να διασφαλίσει τον έλεγχο του νησιού, το τουρκοκυπριακό κράτος (τον πληθυσμό στα κατεχόμενα, Τουρκοκύπριοι και έποικοι) και να έχει ρόλο στην “προίκα” του νησιού. Στοχεύει να εξυπηρετήσει τα συμφέροντά της στην Κύπρο, αλλά και τα όσα σχεδιάζει στην περιοχή.

Ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, καθόρισε προ πολλού το πεδίο στο οποίο θα διεξαχθεί η όποια συζήτηση στο Κυπριακό, θέτοντας και τις προϋποθέσεις. Ενώπιον του νέου κατοχικού ηγέτη, Τουφάν Έρχιουρμαν, τον οποίον συνάντησε την περασμένη Πέμπτη στην Άγκυρα, επανέλαβε την αξίωση για αναγνώριση κυριαρχικής ισότητας και ίσου διεθνούς καθεστώτος. Έκανε λόγο και για “συνύπαρξη” δίπλα-δίπλα. Είναι σαφές πως οι τοποθετήσεις Ερντογάν, όπως και οι παρασκηνιακές μεθοδεύσεις, κινούνται μεταξύ λύσης δυο κρατών και συνομοσπονδίας. Περιγράφεται εν πολλοίς, μια χαλαρή σχέση, ένας χαλαρός δεσμός μεταξύ των δυο κρατιδίων.

Είναι σαφές πως αυτός ο χαλαρός δεσμός θα επιτρέπει στην Τουρκία να ελέγχει το νησί, όπως είναι και ο διαχρονικός στρατηγικός της στόχος. Είναι δε προφανές ότι η Άγκυρα ενδιαφέρεται, θέλει να έχει ρόλο και λόγο στον φυσικό πλούτο του νησιού, φυσικό αέριο και νερό, ενώ στους σχεδιασμούς είναι και ο εναέριος χώρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αυτό το… ενδιαφέρον επιβεβαιώνει πως η βασική επιδίωξη είναι η διαμόρφωση ενός μοντέλου, το οποίο θα διασφαλίζει την εσαεί παρουσία της κατοχικής δύναμης, που θα έχει πρωταγωνιστικό ρόλο. Όλα αυτά τα ζητήματα, που περιγράφονται πιο πάνω, τα οποία αφορούν, μεταξύ άλλων, το φυσικό πλούτο, θα συζητούνται στο υψηλότερο επίπεδο, στο πλαίσιο ενός Συμβουλίου Συνεργασίας. Ενός Συμβουλίου, που θα λειτουργεί ως κοινός φορέας συντονισμού και άσκησης πολιτικής, χωρίς να επηρεάζεται η αυτόνομη και κυρίαρχη λειτουργία των κρατών.

Με ήλιο χθεσινό!

Είναι σαφές πως ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, συνδέει τις εξελίξεις στην περιοχή και το γεγονός ότι σήμερα υπάρχει μια διαφορετική διεθνή συγκυρία, για να ενισχύσει το δικό του διαχωριστικό αφήγημα για την Κύπρο. Ήταν χαρακτηριστικές οι αναφορές του: «Δεν μπορείς να στεγνώσεις τα ρούχα του σήμερα με τον χθεσινό ήλιο. Το να προσπαθείς να σκάψεις μια τρύπα με την παλιά σοφία (σ.σ. παλιές πρακτικές) δεν θα μας οδηγήσει πουθενά».

Υπενθυμίζοντας πως η Τουρκία στηρίζει οικονομικά τα κατεχόμενα, επανέλαβε πως συνεχίζεται η προσπάθεια για αναγνώριση της αποσχιστικής οντότητας. Είπε δε με νόημα πως λειτουργεί ως πατρίδα και εγγυητής για ενίσχυση των Τουρκοκυπρίων! Τα όσα είπε ενώπιον του Έρχιουρμάν και καμίας αντίδρασης από μέρους του τελευταίου, διαφοροποίηση, προφανώς και στέλνει μηνύματα προς κάθε κατεύθυνση, κυρίως όσους επένδυαν στην επιλογή του νέου κατοχικού ηγέτη. Ο Τουφάν Έρχιουρμαν απέφυγε να αναφερθεί σε μοντέλο ομοσπονδίας. Τούτο μπορεί να τύχει πολλών ερμηνειών.

Ωστόσο, σημασία έχει τι είπε σε σχέση με τα επόμενα βήματα στο Κυπριακό. Και σε αυτό είναι σαφές πως θέτει τις γνωστές πλέον προϋποθέσεις για να υπάρξει επόμενο βήμα: Να αποδεχθεί η ελληνοκυπριακή πλευρά την πολιτική ισότητα και να σταματήσει να τη θεωρεί μέρος της διαπραγμάτευσης. Σημειώνεται πως, σύμφωνα με τα όσα είπε ο Ερντογάν, όταν ο Έρχιουρμαν αναφέρεται σε πολιτική ισότητα, εννοεί κυριαρχική ισότητα.

Περαιτέρω, ο κατοχικός ηγέτης ζητά καθορισμό χρονοδιαγράμματος παραπέμποντας σε επιδιαιτησία. Ακόμη αναφέρει πως δεν θα πρέπει σε ένα νέο γύρο διαπραγματεύσεων να ανοίξουν θέματα, που συμφωνήθηκαν στο παρελθόν. Τέλος, κι αυτό είναι το κερασάκι στην τούρτα, ζητά, σε περίπτωση νέου αδιεξόδου, οι Τουρκοκύπριοι να μην καταλήξουν εγκλωβισμένοι στο στάτους κβο. Κοντολογίς, στην περίπτωση νέου ναυαγίου, τα κατεχόμενα να έχει νέο καθεστώς στο διεθνές γίγνεσθαι.

Να αναγνωριστεί δηλαδή το παράνομο μόρφωμα. Είναι σαφές πως η Άγκυρα, καθορίζοντας τα πλαίσια των κινήσεων, θέλει να αξιοποιήσει την εικόνα του Έρχιουρμαν, ο οποίος ακόμη έχει την έξωθεν καλή μαρτυρία. Έχοντας ταυτιστεί με την πολιτική και τις επιδιώξεις της Άγκυρας, θα λειτουργήσει με τρόπο ώστε, με “καλό πρόσωπο” να κινηθεί με εργαλείο τον… εντυπωσιασμό, με απώτερο σκοπό οι πιέσεις να στραφούν προς την ελληνική πλευρά.