Ο Σαλμάν επιστρέφει στον Λευκό Οίκο – Ο Τραμπ στρώνει κόκκινο χαλί

Η επίσκεψη Σαλμάν έχει μεγάλη σημασία και ενδέχεται να φέρει πολλά deals. Ο Λευκός Οίκος θα φιλοξενήσει Σύνοδο Ηγετών ΗΠΑ-Σαουδικής Αραβίας στο Kennedy Center και επίσημο δείπνο. Επειδή ο Σαλμάν δεν είναι επίσημα αρχηγός κράτους, δεν πρόκειται για “δια-κρατικό” δείπνο, αλλά είναι κοντά σε αυτό.

Την ίδια ώρα, το Ισραήλ εγκρίνει την πώληση F-35 από τις ΗΠΑ στη Σαουδική Αραβία, αλλά μόνο αν η συμφωνία περιλαμβάνει πλήρη διπλωματική κανονικοποίηση μεταξύ των δύο κρατών. Ο Πρόεδρος Τραμπ εξετάζει τη συμφωνία αξίας πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, καθώς η Σαουδική Αραβία επιδιώκει να ενισχύσει την άμυνα της απέναντι στο Ιράν και στους Χούθι, με τις συνομιλίες να ενδέχεται να προχωρήσουν κατά τη διάρκεια της επικείμενης συνάντησης με τον Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν στις 18 Νοεμβρίου.

Η Σαουδική Αραβία θέτει ως όρο για την κανονικοποίηση την πρόοδο όσον αφορά την ίδρυση Παλαιστινιακού κράτους, ενώ οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών προειδοποιούν για κινδύνους από τις σχέσεις της Σαουδικής Αραβίας με την Κίνα, που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε διαρροή τεχνολογίας των F-35.

Τι θέλει ο Τραμπ;

Ο Τραμπ πιέζει έντονα για τη Γάζα. Ένας βασικός λόγος: ο Τραμπ θέλει η Σαουδική Αραβία να ενταχθεί στις Συμφωνίες του Αβραάμ και να αποκαταστήσει τις σχέσεις με το Ισραήλ. Αυτό προσπάθησε έντονα ο Τζο Μπάιντεν και απέτυχε. Θα δώσει στον Τραμπ την ευκαιρία να υπερηφανευτεί ότι κατάφερε ό,τι απέτυχε ο προκάτοχός του, ενισχύοντας το αφήγημα ότι φέρνει ειρήνη στη Μέση Ανατολή.

Πιο σημαντικό, η αποκατάσταση των σχέσεων μεταξύ Σαουδικής Αραβίας Αραβίας και Ισραήλ θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για πωλήσεις όπλων από τις ΗΠΑ, καθώς και για επενδύσεις του Ριάντ σε αμερικανικές εταιρείες, κυρίως στον τομέα των ακινήτων. Όταν ο Τραμπ επισκέφτηκε τη Σαουδική Αραβία την άνοιξη, η χώρα συμφώνησε να αγοράσει όπλα αξίας 142 δισ. δολαρίων. Πριν αναλάβει την προεδρία, ο Τραμπ είχε νοικιάσει το brand του σε δύο έργα ακινήτων στην Σαουδική Αραβία.

Στόχος του Τραμπ η ενέργεια

Η Σαουδική Αραβία είναι, μαζί με τις ΗΠΑ, από τους μεγαλύτερους παραγωγούς πετρελαίου στον κόσμο. Οι αποφάσεις της σχετικά με την παραγωγή επηρεάζουν άμεσα τις παγκόσμιες τιμές και τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ.

Ο Τραμπ πιθανότατα θα ζητήσει από τον Σαλμάν διαβεβαιώσεις για σταθερή παραγωγή και προμήθεια, ενώ θα διερευνήσει τις επενδύσεις της Σαουδικής Αραβίας σε αμερικανικά ενεργειακά έργα. Σημείωση: με απόφαση του Τραμπ, οι ΗΠΑ δεν έστειλαν αντιπροσωπεία στη Σύνοδο Κορυφής για το Κλίμα COP 30 στη Βραζιλία.

Για να πετύχει τους στόχους του, ο Τραμπ προσφέρει ό,τι το Ριάντ επιθυμούσε εδώ και καιρό: μια επίσημη ασφάλεια από τις ΗΠΑ. Όπως έκανε πρόσφατα με το Κατάρ, η συμφωνία θα δεσμεύει τις ΗΠΑ να υπερασπιστούν τη Σαουδική Αραβία. Δεν θα είναι μόνιμη. Για να γίνει αυτό, θα χρειαστεί έγκριση από το Κογκρέσο ή θα προσπαθήσει να το περάσει μέσω εκτελεστικού διατάγματος, χωρίς κοινοβουλευτικό έλεγχο.

Τι θέλει η Σαουδική Αραβία;

Ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν είναι ο de facto ηγέτης της Σαουδικής Αραβίας. Γιος του βασιλιά Σαλμάν, ανέλαβε την εξουσία το 2015 και ξεκίνησε το Vision 2030, ένα φιλόδοξο σχέδιο για διαφοροποίηση της οικονομίας της χώρας από το πετρέλαιο. Χαλάρωσε κάποιους κοινωνικούς περιορισμούς ενώ ενίσχυσε τον πολιτικό έλεγχο. Σήμερα, ο Σαλμάν θέλει να παρουσιαστεί ως μοντέρνος ηγέτης και ισχυρός παίχτης στη διεθνή σκηνή. Η επίσκεψή του στην Ουάσιγκτον τον νομιμοποιεί πλήρως μετά τη δολοφονία Κασόγκι.

Για τη Σαουδική Αραβία, ο Σαλμάν επιδιώκει πρόσβαση σε προηγμένα αμερικανικά όπλα, εγγύηση ασφαλείας και το “πράσινο φως” για πυρηνικό πρόγραμμα ειρηνικής χρήσης προοριζόμενο για data centers.

Τελικά, το Vision 2030 είναι το κύριο μέλημά του. Στόχος του είναι η μετατροπή της οικονομίας της Σαουδικής Αραβίας από εξαρτώμενη από το πετρέλαιο, σε οικονομία βασισμένη στην τεχνολογία και την καινοτομία. Αυτό σημαίνει προσέγγιση της Silicon Valley και άλλων τεχνολογικών κέντρων. Ο Σαλμάν θέλει να πετύχει η επίσκεψη, αλλά δεν πρόκειται να θυσιάσει τους δεσμούς του με το Πεκίνο, που έχουν ενισχυθεί τα τελευταία χρόνια.

Η Σαουδική Αραβία έχει υποσχεθεί να επενδύσει στην ανοικοδόμηση της Γάζας. Αυτό αναμένεται να αποτελέσει θέμα συζήτησης, καθώς το Ριάντ θέλει να έχει λόγο και επιρροή. Ο Σαλμάν έχει επιμείνει ότι η χώρα του θα αναγνωρίσει το Ισραήλ μόνο με τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους — κάτι που ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Νετανιάχου απορρίπτει. Οι πιθανότητες να συμφωνήσει ο Σαλμάν είναι χαμηλές. Η αναγνώριση του Ισραήλ αυτή τη στιγμή δεν θα ήταν δημοφιλής στο εσωτερικό ή στην περιοχή. Αλλά αν ο Τραμπ του κάνει μια προσφορά που δεν μπορεί να αρνηθεί… ποιος ξέρει;

Πιθανά κέρδη

Αναμένεται κοινό ανακοινωθέν γεμάτο επίθετα — “στρατηγική εταιρική σχέση”, “κοινό όραμα”, “περιφερειακή σταθερότητα”— και λίγες λεπτομέρειες. Μπορεί να υπάρξει μνημόνιο κατανόησης για συνεργασία στην άμυνα, ανακοινώσεις για AI και ενέργεια, και μια ασαφής δέσμευση της Σαουδικής Αραβίας να “συνεχίσει τις συζητήσεις” για κανονικοποίηση με το Ισραήλ.

Και οι δύο θα δηλώσουν νίκη. Ο Τραμπ θα αυτοαποκαλείται διαπραγματευτής· ο Σαλμάν θα επιστρέψει ως ηγέτης διεθνούς κύρους. Οι δύσκολες ερωτήσεις — για λογοδοσία, κόστος των εγγυήσεων ασφάλειας των ΗΠΑ, και για τους Παλαιστινίους όταν η…κανονικοποίηση παραλείπει τη δικαιοσύνη, θα παραμείνουν αναπάντητες.