Ουκρανία: Συνεχίζεται το “πόκερ” – Πως “γεννήθηκε” το σχέδιο Τραμπ αποκαλύπτει το Bloomberg

Έτσι διαβεβαίωσε χθες Τρίτη (25/12) ο Ντόναλντ Τραμπ, αναφερόμενος στην πιθανότητα να συμμετάσχει στη συνάντηση αυτή και ο γαμπρός του, Τζάρεντ Κούσνερ. «Ο Στιβ Γουίτκοφ θα πάει εκεί, πιθανόν μαζί με τον Τζάρεντ (σ.σ. Κούσνερ). Δεν είμαι σίγουρος πως θα πάει ο Τζάρεντ, αλλά συμμετέχει στη διαδικασία, είναι έξυπνος τύπος, και θα πάνε να συναντήσουν τον πρόεδρο Πούτιν, πιστεύω, την επόμενη εβδομάδα στη Μόσχα», είπε ο Τραμπ σε δημοσιογράφους επί του προεδρικού αεροσκάφους.

Ακόμη, φάνηκε να αφήνει κατά μέρος την προθεσμία που είδε δώσει στην Ουκρανία για να αποδεχτεί αμερικανικό σχέδιο 28 σημείων, λέγοντας πως «η προθεσμία για μένα είναι όταν τελειώσει» ο πόλεμος. Εκτίμησε ακόμη ότι σημειώνεται πρόοδος στις συνομιλίες με την Ουκρανία και τη Ρωσία και διαβεβαίωσε πως η Μόσχα συμφώνησε να κάνει παραχωρήσεις, χωρίς να γίνει πιο συγκεκριμένος.

Στο μεταξύ, ηχητικό ντοκουμέντο που αποκαλύπτει το Bloomberg δείχνει τον ειδικό απεσταλμένο του Ντόναλντ Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, να συμβουλεύει τον στενό συνεργάτη του Βλάντιμιρ Πούτιν για το πώς η Μόσχα θα πρέπει να επικοινωνήσει το σχέδιό της για την ειρήνη ώστε να γίνει πιο εύκολα αποδεκτό από τον Αμερικανό πρόεδρο.

Στην κλήση της 14ης Οκτωβρίου, που διήρκεσε λίγο πάνω από πέντε λεπτά, ο Γουίτκοφ παρείχε στον Γιούρι Ουσάκοφ, τον πιο στενό σύμβουλο του Πούτιν σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, συγκεκριμένες οδηγίες για το πώς ο Ρώσος πρόεδρος θα μπορούσε να ανοίξει το θέμα στον Τραμπ. Μεταξύ αυτών ήταν η πρόταση να οργανωθεί τηλεφωνική επικοινωνία Τραμπ–Πούτιν πριν από την επίσκεψη του προέδρου της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο αργότερα την ίδια εβδομάδα και η ιδέα να χρησιμοποιηθεί η συμφωνία της Γάζας ως «μοντέλο» προσέγγισης.

Τα τρία μεγάλα “αγκάθια”

Παρότι το Κίεβο και η Ουάσιγκτον φαίνεται να έχουν καταλήξει σε «συναίνεση» στα περισσότερα από τα 28 σημεία του σχεδίου, τουλάχιστον τρεις κεντρικές απαιτήσεις των ΗΠΑ παραμένουν μη αποδεκτές από την Ουκρανία. Και κάθε μία από αυτές αφορά ένα θεμελιώδες κομμάτι της εθνικής της ασφάλειας.

1. Παράδοση εδαφών: Το πιο εκρηκτικό σημείο

Το αν η Ουκρανία θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει καίρια εδάφη του Ντονμπάς – συμπεριλαμβανομένης της «fortress belt», της αμυντικής ζώνης που κρατά εδώ και χρόνια τις ρωσικές δυνάμεις εκτός – παραμένει ανοιχτό. Στην αρχική αμερικανική πρόταση, τμήματα της περιοχής εμφανίζονται ως ρωσική διοίκηση σε καθεστώς αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης. Παρά την «πρόοδο» που αναφέρθηκε, η ουκρανική πλευρά ξεκαθαρίζει ότι καμία τελική συμφωνία ή αποδεκτή διατύπωση δεν υπάρχει.

2. Περιορισμός των ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων

Το σχέδιο περιλαμβάνει πλαφόν στις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις: 600.000 στρατιώτες. Το Κίεβο συζητά έναν μεγαλύτερο αριθμό, αλλά επιμένει ότι ο οποιοσδήποτε περιορισμός πρέπει να αντανακλά τις πραγματικές ανάγκες άμυνας απέναντι στη Ρωσία.

3. Οριστική εγκατάλειψη της προοπτικής ένταξης στο ΝΑΤΟ

Η πιο συμβολικά φορτισμένη απαίτηση. Η πηγή από το Κίεβο ήταν κατηγορηματική: το να παραιτηθεί η Ουκρανία από την επιδίωξη ένταξης στη Συμμαχία θα αποτελούσε «κακό προηγούμενο» και de facto ρωσικό βέτο στην αρχιτεκτονική ασφάλειας της Ευρώπης.

Υπενθυμίζεται πως το αρχικό αμερικανο-ρωσικό πλαίσιο προβλέπει:

• Αναγνώριση της Κριμαίας, του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ ως de facto ρωσικών.
• Απόσυρση των ουκρανικών δυνάμεων από περιοχές που ακόμη ελέγχει το Κίεβο στο Ντονέτσκ.
• Μετατροπή τους σε ουδέτερη ζώνη υπό ρωσικό διοικητικό καθεστώς, χωρίς παρουσία ρωσικού στρατού.
• «Πάγωμα» των γραμμών επαφής σε Χερσώνα και Ζαπορίζια, με ουσιαστική αναγνώριση του status quo.
• Συνολικά, το σχέδιο κόβει περίπου 20% του ουκρανικού εδάφους.

Το πρόβλημα συνίσταται στο ότι αυτή η διαπραγματευτική θέση δεν είναι συμβατή με το ουκρανικό Σύνταγμα, ούτε με την πολιτική πραγματικότητα στο Κίεβο, όπου οι εδαφικές παραχωρήσεις παραμένουν κόκκινη γραμμή για την πλειοψηφία των πολιτών.

Πηγή: CNN, AFP, Reuters, Bloomberg