Ακρίβεια και φτωχοποίηση πίσω από το “αναπτυξιακό θαύμα” Mητσοτάκη

Διότι εάν ήταν πραγματική ανάπτυξη την περίοδο 2019-2025 και είχε συγκροτηθεί μια ουσιαστική δυναμική στην οικονομία, δεν θα προέβλεπε ανάπτυξη για το 2026 μόνο 2,4% (τελευταία χρονιά των 36 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας), ούτε το 2027 ρυθμό ανάπτυξης 1,7%, ούτε 1,6% το 2028 και μόλις 1,3% το 2029. Αν υπήρχε ανάπτυξη η ελληνική οικονομία θα έτρεχε με 4%+ το χρόνο.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει κατ’ επανάληψη ισχυριστεί ότι η κυβέρνησή του πολεμά την ακρίβεια με την αύξηση του εισοδήματος. Στη ΔΕΘ του 2024 είχε δηλώσει πως  «η αύξηση των εισοδημάτων είναι η καλύτερη άμυνα απέναντι στην ακρίβεια… Δεν υπάρχει άλλος τρόπος να καταπολεμήσει κανείς την ακρίβεια, παρά μόνο να χρησιμοποιήσει αυτή τη νομισματική πολιτική… Όμως, αυτό το οποίο θα συμβαίνει από εδώ και στο εξής είναι ότι θα έχουμε μία σημαντική κάμψη στην αύξηση των τιμών, ενώ το διαθέσιμο εισόδημα, οι μισθοί και οι παρεμβάσεις της κυβέρνησης θα συνεχίζονται έως ότου έχουμε πραγματική βελτίωση στο διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών» και πρόσθεσε εμφατικά: «Τα επιδόματα είναι ημίμετρα, η μόνιμη λύση είναι η αύξηση των μισθών και η μείωση των φόρων». 

Και όπου βρεθεί κι όπου σταθεί υπόσχεται αύξηση του κατώτατου μισθού στα 950 ευρώ και μέσου μισθού στα 1.500 ευρώ το 2027, λες κι αυτό θα λύσει το πρόβλημα της ακρίβειας και της φτωχοποίησης. Σε ό,τι αφορά τη μείωση των φόρων, αυτή αφορά κυρίως αυτούς που έχουν τα πολλά. Αυτά είναι νεοφιλελεύθεροι βερμπαλισμοί και συμπιλήματα, διότι μπορεί ακρίβεια και πληθωρισμός να μοιάζουν, αλλά είναι πολύ διαφορετικά πράγματα. Ο πληθωρισμός είναι ο ρυθμός (το ποσοστό %) αύξησης των τιμών στην οικονομία συνολικά. Η ακρίβεια είναι η κατάσταση όπου οι τιμές είναι ήδη ψηλά, ανεξάρτητα από το αν συνεχίζουν να ανεβαίνουν γρήγορα ή όχι. Που σημαίνει ότι μπορεί να έχουμε χαμηλό πληθωρισμό, αλλά με ακριβές τιμές που μένουν. 

Τα πρωτάκια που σπουδάζουν οικονομικά μαθαίνουν ότι η ακρίβεια καταπολεμιέται με τον ανταγωνισμό. Εδώ έχουμε την επικυριαρχία των καρτέλ. Καταπολεμιέται με ελέγχους και αντι-ολιγοπωλιακές νομοθεσίες, που όμως εφαρμόζονται και με την είσοδο νέων επιχειρήσεων στην αγορά. Με έλεγχο των υπερβολικών περιθωρίων κέρδους σε βασικά αγαθά, με πλαφόν σε προϊόντα υψηλής κοινωνικής σημασίας κλπ. Αλλά, κυρίως, η ακρίβεια καταπολεμιέται με τη δραστική μείωση του κόστους παραγωγής στην ενέργεια, στα καύσιμα, στις πρώτες ύλες, με υποδομές, με καλές και φθηνές μεταφορές. Βεβαίως, η αύξηση εισοδήματος ανακουφίζει τους πολίτες αλλά δεν μειώνει τις τιμές, ενίοτε τις συντηρεί, αν δεν τις αυξάνει.

Ακρίβεια και αφαίμαξη του λαϊκού εισοδήματος

Όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις, το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα των Ελλήνων σήμερα είναι η ακρίβεια. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (πίνακας 1) ο Γενικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΔΤΚ) σημείωσε αύξηση κατά 19,2% από τον Ιούνιο 2019 έως τον Ιούνιο 2025. Η μεγαλύτερη αύξηση σημειώθηκε στις τιμές των τροφίμων και των μη αλκοολούχων ποτών (+37,1%). Μεγάλες αυξήσεις σημειώθηκαν επίσης (α) στα είδη εστιατορίου, καφενείου (25,9%), (β) στα ενοίκια (23,1%), (γ) στα είδη ένδυσης και υπόδησης (19,9%), (δ) στις μεταφορές(14%) και (ε) στην Υγεία (13,1%).

Πίνακας 1: Αυξήσεις τιμών βασικών κατηγοριών αγαθών και υπηρεσιών μεταξύ Ιουνίου 2019 και Ιουνίου 2025 (Έτος Βάσης: 2020=100,0)
Κατηγορίααγαθών και υπηρεσιών	Τιμή δείκτη Ιούνιος 2019	Τιμή Δείκτη Ιούνιος 2025	Μεταβολή (%)  (+)/(-)
1.Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά	97,31	133,40	+37,1
2. Αλκοολούχα ποτά και καπνός	99,97	107,86	+7,9
3. Ένδυση και υπόδηση	111,44	133,61	+19,9
4. Στέγαση	102,84	126,60	+23,1
5. Διαρκή αγαθά είδη νοικοκυριού και υπηρεσίες	101,91	114,41	+12,3
6. Υγεία	98,95	111,87	+13,1
7. Μεταφορές	107,70	122,81	+14,0
8. Επικοινωνίες	102,09	94,52	-7,4
9. Αναψυχή, πολιτιστικές δραστηριότητες	101,38	107,74	+6,3
10. Εκπαίδευση	99,46	109,51	+10,1
11. Ξενοδοχεία, καφέ, εστιατόρια	101,05	127,18	+25,9
12. Λοιπά αγαθά και υπηρεσίες	101,46	108,21	+6,6
Γενικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή	101,93	121,51	+19,2
Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΔΤΚ) – Εθνικός Δείκτης

 

Η Έρευνα Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών έτους 2024 της ΕΛΣΤΑΤ, δείχνει ότι το ποσοστό των Ελλήνων που ζούσαν με εισόδημα κάτω από το κατώφλι της φτώχειας (ετήσιο εισόδημα 6.510 ευρώ το 2024 και 4.917 ευρώ το 2019) μετά τις κοινωνικές μεταβιβάσεις, δηλαδή τα επιδόματα και διάφορες ενισχύσεις, ανέβηκε στο 19,6% το 2024 από 17,9% που ήταν το 2019. Δηλαδή, οι  Έλληνες, που ζούσαν με  εισόδημα κάτω από το κατώφλι της φτώχειας, αυξήθηκαν την πενταετία 2020-24 κατά 178.200 και ξεπέρασαν τους 2,054 εκατ. πολίτες το 2024 (σχεδόν ένας στους πέντε). 

Είναι ένα ερώτημα πόσοι ακόμη Έλληνες πρέπει να περάσουν το κατώφλι της φτώχειας για να συγκινηθούν και να κάνουν κάτι οι αρμόδιοι; Για πόσο ακόμη θα δανείζεται το Κράτος τα πλεονάσματα των κρατικών οργανισμών με συμφωνίες επαναγοράς (repos) για να καλύπτει τα ελλείμματά του; Για πόσο ακόμη θα είναι οι συντάξεις για πολλούς Έλληνες συντάξεις πείνας;

Με αυτά δεδομένα, το αναπτυξιακό δόγμα Μητσοτάκη, που βασίζεται στην ακρίβεια και τη φτωχοποίηση, λειτουργεί ως εξής: 

• αυξάνει τα φορολογικά έσοδα, π.χ. η αύξηση της τιμής του ψωμιού αυξάνει και τον εισπραττόμενο ΦΠΑ. Η ονομαστική αύξηση του μισθού ή της σύνταξης, ακόμη και στην περίπτωση που είναι μικρότερη από την αύξηση των τιμών (πληθωρισμό), αυξάνει το φόρο εισοδήματος με αμετάβλητη τη φορολογική κλίμακα. 
• η αύξηση των φορολογικών εσόδων αυξάνει το πρωτογενές πλεόνασμα του κρατικού Προϋπολογισμού και μειώνει το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού.
• Ταυτόχρονα, διογκώνει το ονομαστικό ΑΕΠ (σε τρέχουσες τιμές) και μειώνει το δημόσιο χρέος ή χρέος Γενικής Κυβέρνησης ως ποσοστό του ΑΕΠ.

Αυτό είναι το μεγάλο κόλπο της κυβέρνησης της ΝΔ για τη μεγέθυνση των βασικών μεγεθών της οικονομίας, που βλέπουν οι ξένοι. Από πίσω όμως κρύβεται μια δύσμορφη πραγματικότητα, που λέει ότι το πρωτογενές πλεόνασμα του κρατικού προϋπολογισμού ποτέ δεν ήταν αρκετό την πενταετία 2020-24 για την πληρωμή των τόκων του υπέρογκου κρατικού χρέους, με αποτέλεσμα όλοι οι κρατικοί προϋπολογισμοί να είναι ελλειμματικοί…